ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

Ο Δήμος Ηρακλείου άρχισε να λειτουργεί στις αρχές του 1900 με την απελευθέρωση του νησιού μας από τους Τούρκους. Η ανάπτυξη των υπηρεσιών του δέχτηκε ένα νέο πλήγμα με την κατοχή, παρ' όλα αυτά παρουσιάζει μια ραγδαία ανάπτυξη ιδιαίτερα τα τελευταία 50 χρόνια υπηρετώντας υπεύθυνα και με συνέπεια τις ανάγκες των κατοίκων και των επισκεπτών αυτής της πόλης.

Από τις αρχές του περασμένου αιώνα μέχρι σήμερα 25 Δήμαρχοι έχουν υπηρετήσει αυτόν τον τόπο. Πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος Δήμαρχος είναι ο Κος Ιωάννης Βογιατζάκης ο οποίος εκλέχτηκε το 1916. Ο σημερινός Δήμαρχος ο Κος Κουράκης ανέλαβε τα καθήκοντα του το 2003.

Από την 1η Ιανουαρίου 2011, σύμφωνα με τον Νόμο 3852/2010 περί "Νέας Αρχιτεκτονικής της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης − Πρόγραμμα Καλλικράτης" ο Δήμος Ηρακλείου με έδρα το Ηράκλειο και ιστορική έδρα τη Νέα Αλικαρνασσό αποτελείται από τους δήμους α. Ηρακλείου β. Γοργολαΐνη γ. Τεμένους δ. Παλιανής και ε. Νέας Αλικαρνασσού 

Οι Δήμαρχοι της Πόλης

ΜΗΝΑΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ

Δήμαρχος	Από	Εώς
Ιωάννης Βογιατζάκης	1916	1920
Στυλιανός Γεωργίου	1920	1922
Ιωάννης Βογιατζάκης	1922	1929
Ανδρέας Παπαδάκης	1929	1934
Μηνάς Γεωργιάδης	1934	1940
Εμμ.Ξανθάκης	Οκτώβριος 1940	1941
Ζουράρης Χριστόφορος και Διομήδης Τσακίρης από 15 ημέρες	1941	1941
Μάνθος Πλεύρης	Ιούλιος 1941	Οκτώβριος 1944
Δημ. Χαλκιαδάκης	Οκτώβριος 1944	Ιούλιος 1946
Αριστείδης Ανδρουλάκης	Ιούλιος 1946	Σεπτέμβριος 1950
Δημήτρης Χαλκιαδάκης	Οκτώβριος 1950	Φεβρουάριος 1951
Ηλίας Πόρταλης (Πρωτοδίκης)	ένα διάστημα του 1951
Γεώργιος Γεωργιάδης	1951	Ιούνιος 1959
Νικόλαος Κρασαδάκης	Ιούλιος 1959	Ιούνιος 1964
Ανδρέας Καλοκαιρινός	Ιούλιος 1964	Αύγουστος 1967
Νικόλαος Χατζάκης	Αύγουστος 1967	Ιούλιος 1969
Ιωάννης Βογιατζάκης	Ιούλιος 1969	Οκτώβριος 1971
Αριστείδης Πετράκης	Οκτώβριος 1971	Σεπτέμβριος 1973
Αποστόλης Πετράκης	Οκτώβριος 1973	Σεπτέμβριος 1974
Ζήσης Κόττας	24-9-1974	31-5-1975
Εμμανουήλ Καρέλλης	1-6-1975	16-5-1989
Κώστας Κληρονόμος	30-5-1989	24-5-1994
Μιλτιάδης Φαρσάρης	30-5-1994	31-12-1994
Κώστας Ασλάνης	1-1-1995	31-12-2002
Γιάννης Κουράκης	1-1-2003	Σήμερα

Ο  Δήμος Ηρακλείου δεν έχει ένα ενιαίο κτίριο για να στεγάσει όλες τις υπηρεσίες του. Το κεντρικό κτίριο όπου στεγάζονται το Γραφείο Δημάρχου, τα Γραφεία Αντιδημάρχων, ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου, η αίθουσα που συνεδριάζει το Δημοτικό Συμβούλιο και οι Διοικητικές και Οικονομικές Υπηρεσίες του Δήμου, βρίσκεται στην Ενετική Λότζια, στη συμβολή των οδών Αγίου Τίτου και 25ης Αυγούστου. Επίσης χρησιμοποιούνται και τα παρακάτω κτίρια:

• Το Δημοτικό Κτίριο της οδού Ανδρόγεω 2
• Το Δημοτικό Κτίριο της Πλατείας Δασκαλογιάννη
• Το Δημοτικό Κτίριο στα Αχτάρικα
• Τα Δημοτικά Σφαγεία
• Τα δύο (2) δημοτικά Νεκροταφεία
• Το Δημοτικό Κτίριο της Μάνδρας κοντά στο Αεροδρόμιο
• Τα Δημοτικά γραφεία της οδού Μίνωος
• Τα Δημοτικά γραφεία στις Εργατικές Κατοικίες Μπεντεβή και
• Τα Κτίρια που στεγάζουν τα Επτά (7) ΚΑΠΗ του Δήμου Ηρακλείου.

Η Λότζια 

Η Λότζια ήταν κατά την ενετοκρατία ο επίσημος χώρος συγκέντρωσης ευγενών και αρχόντων που συζητούσαν για διάφορα θέματα οικονομικά, εμπορικά, πολιτικά που απασχολούσαν την πόλη, ή περνούσαν τον ελεύθερο χρόνο τους, κάτι σαν συνδυασμός ενός σημερινού επιμελητηρίου και λέσχης. Αποτελεί απαραίτητο δημόσιο οικοδόμημα σε κάθε ενετική πόλη, που δεν λείπει ούτε από τις αποικίες της εποχής. Για την Candia, τωρινό Ηράκλειο, θεωρείται ένα από τα κομψότερα αρχιτεκτονικά μνημεία της ενετικής περιόδου, δείγμα του παλλαδιανού ρυθμού. Η κατασκευή που σώζεται σήμερα είναι η τέταρτη κατά σειρά, οι άλλες που έγιναν κατά καιρούς εγκαταλείφθηκαν λόγω της θέσης τους ή καταστράφηκαν με την πάροδο του χρόνου. Η τελευταία κτίστηκε περίπου το 1628 από τον γενικό προβλεπτή Φραγκίσκο Μοροζίνη, γνωστό και από την ομώνυμη κρήνη στο κέντρο της πόλης. Βρίσκεται δίπλα στην οπλαποθήκη (Armeria) και πρόκειται για ορθογώνιου σχήματος διώροφο κτίσμα με κίονες δωρικού ρυθμού στο ισόγειο και κίονες ιωνικού ρυθμού στον α' όροφο. Στις γωνίες υπήρχαν τετράγωνες παραστάδες. Το μεταξύ των κιόνων τμήμα στο ισόγειο είχε χαμηλό θωράκιο, ενώ το μεσαίο ήταν ανοικτό και αποτελούσε την κυρία είσοδο που ήταν επί της σημερινής οδού 25ης Αυγούστου που τότε ήταν γνωστή με το όνομα Ruga Maistra. Στο επάνω μέρος του ισογείου υπήρχε διάζωμα που αποτελούνταν από τρίγλυφα και μετώπες στις οποίες εικονίζονταν ανάγλυφα διάφορες παραστάσεις όπως ο λέοντας του Αγ. Μάρκου, τρόπαια, πανοπλίες και άλλα. Το αντίστοιχο διάζωμα του ορόφου, που δεν έγινε, στήριζε κορωνίδα δρύφακτο με αγάλματα.

Μετά την άλωση της πόλης από τους Τούρκους η λότζια χάνει την παλιά της ταυτότητα και αίγλη. Ο νέος κατακτητής δεν είχε ανάγκη για τέτοιου είδους οικοδόμημα που μετατρέπεται τώρα σε έδρα του ανώτατου οικονομικού υπαλλήλου, του Τεφτερδάρη και του Γραμματικού της Πόρτας που ήταν χριστιανός υπάλληλος, υπεύθυνος για τη διεκπεραίωση υποθέσεων μεταξύ των χριστιανών κατοίκων και της τουρκικής αρχής. Στη δικαιοδοσία του Τεφτερδάδη ανήκε και η οπλαποθήκη (τζεπχανές). Η περιπέτεια της λότζιας συνεχίζεται και μετά την απελευθέρωση. Η «Κρητική Πολιτεία» προτείνει το οίκημα να χρησιμοποιηθεί ως Αρχαιολογικό Μουσείο. 

Μετά όμως, από ένα σεισμό που έγινε, κρίθηκε ότι το κτίριο δεν ήταν ασφαλές και εγκαταλείφθηκε η ιδέα του να στεγαστεί εκεί το Μουσείο. Αργότερα το 1904 θεωρήθηκε ετοιμόρροπο και άρχισε, δυστυχώς η χωρίς επιμέλεια, κατεδάφιση του α' ορόφου. Τον επόμενο χρόνο παραχωρήθηκε στο Δήμο, μαζί με την Αρμερία, για να στεγάσει τις υπηρεσίες του. Θα περάσουν όμως 10 χρόνια προκειμένου να τοποθετηθεί επίσημα ο θεμέλιος λίθος για την αναστήλωση του κτιρίου. Την γενική επιμέλεια των εργασιών είχε ο Maximilian Ongaro, που ήταν έφορος των καλλιτεχνικών μνημείων της Βενετίας. Και πάλι όμως οι εργασίες καθυστέρησαν. Στο τέλος 1934 παραδίδεται σε χρήση το κτίριο της οπλαποθήκης για την εγκατάσταση μερικών υπηρεσιών του Δήμου.

Μετά από χρόνια και το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου άρχισαν και πάλι οι εργασίες ανοικοδόμησης του Μνημείου και της σύνδεσής του με την Αρμερία μέσω ενός αιθρίου. Σήμερα στον α' όροφο έχει διαμορφωθεί ειδική αίθουσα τελετών και συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου που έχει επιπλωθεί και διακοσμηθεί ανάλογα. Επιστέγασμα όλων αυτών των προσπαθειών ήταν η βράβευση το 1987 από το Διεθνή Οργανισμό Europa Nostra για την πλέον επιτυχή αναστήλωση ιστορικού κτιρίου με σύγχρονη χρήση στον ελληνικό χώρο.