ΜΑΝΩΛΗΣ ΣΚΟΥΛΟΥΔΗΣ

Σκουλούδηδες

Ο Μανώλης Σκουλούδης, τελευταιος απογονος της οιογένειας, γεννήθηκε στη Χαλέπα Χανίων 1901 - και πέθανε στην Αθήνα 1989. Προσωπικότητα των Γραμμάτων και των Τεχνών στην Ελλάδα του 20ού αι.: μουσουργός, πιανίστας, συγγραφέας, δημοσιογράφος, θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος, μεταφραστής, σκηνοθέτης και κριτικός (γνωστός και με το ψευδώνυμο Κουρήτης). Μια εγχείριση στην παιδική του ηλικία τον άφησε για πάντα χωλό. Σπούδασε πιάνο και θεωρητικά στο Ελληνικό Ωδείο (απόφοιτος του 1924) και το Εθνικό Ωδείο (1926). Αρχικά εργάστηκε ως πιανίστας. Φανατικός υποστηρικτής του δημοτικισμού, ίδρυσε στα Χανιά "Σύνδεσμον υπέρ της διαδόσεως των Καλών Τεχνών εν Κρήτη" και το "Κρητικόν Ωδείον Χανίων" (1924) που προικοδοτήθηκε από τους Ελευθέριο και Έλενα Βενιζέλου (βλ."Βενιζέλειο" Ωδείο). Καθηγητής πιάνου του Εθνικού Ωδείου Αθηνών (1928) διατήρησε αυτόν τον τίτλο «τιμής ένεκεν» και μετά την αποχώρησή του. Εξέδωσε (με συνεργάτη τον Σ. Καψωμένο) τη μηνιαία λογοτεχνική επιθεώρηση "Ερωτόκριτος". Ήταν συνιδρυτής της "Ελευθέρας Σκηνής" (με τους Σπ. Μελά, Μ. Μυράτ, Μ. Κοτοπούλη) και συνεργάστηκε με τον Φώτο Πολίτη στο "Εθνικό" (1932-1934). Το 1933 ανέλαβε την διεύθυνση της ορχήστρας του Εθνικού Θεάτρου (ώς το 1938). Κατόπιν διετέλεσε εισηγητής δραματολογίου στον Θίασο Κοτοπούλη και γεν. γραμματέας στη Δραματική του Σχολή, κ.λπ. Στο μεταξύ, το 1936, μαζί με τους Δ. Φωτιάδη, Θρ. Καστανάκη, Γ. Θεοτοκά, κ.ά. ίδρυσε την «Εταιρεία Θεατρικής Συνεργασίας» και εξέδωσε το Περιοδικό «Νεοελληνικά Γράμματα». Ως μουσουργός, πρωτοεμφανίστηκε στην "Ελευθέρα Σκηνή" της Μ. Κοτοπούλη, γράφοντας μουσική για τα έργα: "Ντιμπούκ", "Σιμούν", "Ερωτόκριτος", κ.λπ. Στο "Εθνικό" συνέθεσε συμφωνική μουσική για τα έργα: "Θυσία του Αβραάμ" (παίχτηκε από την ΚΟΑ στις 27.8.1951 με μαέστρο τον Φ. Οικονομίδη και αφηγήτρια-ερμηνεύτρια την Κ. Παξινού), "Αρχοντοχωριάτης", "Κύκλωπας", "Όπως σας αρέσει", "Βασιλικός", "Διαβολάνθρωπος", "Ιβάν ο Τρομερός", κ.λπ. Στο ίδιο θέατρο ανέβηκε το 1946 η σκηνική δημιουργία του "Ηλίθιος", από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Ντοστογιέβσκυ, με μουσική υπόκρουση δική του (αυτή η παράσταση «άφησε εποχή», με τον Μάνο Κατράκη ως πρίγκιπα Μίσκιν). Στο ελεύθερο θέατρο συνέθεσε επίσης μουσική για έργα του Σαίξπηρ και άλλων δραματουργών: "Πολύ κακό για το τίποτε", "Όπως αγαπάτε", "Αντώνιος και Κλεοπάτρα", "Άννα των 1000 ημερών", κ.λπ. Ο πολυτάλαντος Σκουλούδης ασχολήθηκε και με την κριτική, δημοσιεύοντας εκτός των άλλων και μουσικοκριτικά σημειώματα σε περιοδικά και εφημερίδες ("Νεοελληνικά Γράμματα", «Καθημερινή», «Ώρα», «Πολιτεία», «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» --από το 1976, κ.λπ.). Προ πάντων υπήρξε σημαντική μορφή του Νεοελληνικού Θεάτρου, για το οποίο εργάσθηκε γόνιμα και δημιουργικά. Επίσης, αξιόλογη ήταν και η συμβολή του στην παραγωγή ελλ. κινηματογραφικών ταινιών ποιότητας με τον "Ντελικανή" που έγραψε και σκηνοθέτησε (1963). Δημοσίευσε επίσης θεατρικά έργα, νουβέλες, μυθιστορήματα, θεατρικές διασκευές και μεταφράσεις (των: Σαίξπηρ, Ωμπέ, Καμύ, Σαρτρ, Σέλλεϋ, Ουγκώ, Τολστόι, Ντίκενς, Ντιφώ, Λούντβιχ, Ουάλλας, Έλιοτ, κ.ά.). Έγραψε και διηγήματα, χρονογραφήματα, παιδικό θέατρο, παιδικό διήγημα και γνωστά σενάρια («Κυρία Ντορεμί», «Παλιές αμαρτίες», «Υπόθεση Ντρέυφους», «Ρούπελ», «Δολοφονία εν ψυχρώ», κ.λπ.). Διετέλεσε μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, του ΣΕΣ και του Σωματείου Ελλήνων Κριτικών. Κόρες του η ηθοποιός Κλεό Σκουλούδη και η ζωγράφος Μανόλια Σκουλούδη.