Τα Πεζά είναι χωριό και πρώην κοινότητα του νομού Ηρακλείου στην επαρχία Πεδιάδας στο κέντρο του φερώνυμου λεκανοπεδίου, εν μέσω αμπελώνων και ελαιώνων. Σύμφωνα με την πληθυσμιακή απογραφή του 2001 αριθμεί 426 κατοίκους. Βρίσκεται στο 17,7 χιλιόμετρο της οδικής αρτηρίας προς Βιάννο. Αποτελεί ομώνυμο δημοτικό διαμέρισμα και έδρα του Δήμου Νίκου Καζαντζάκη.
Οι κάτοικοι ασχολούνται με την παραδοσιακή αμπελοκαλλιέργεια και την ελαιοκομία, και πρωτίστως εργάζονται σε επιχειρήσεις στον κατασκευαστικό τομέα (οικοδομές, ελαιοχρωματισμούς) και τις τουριστικές υπηρεσίες, ή ασχολούνται με το εμπόριο. Τα βασικότερα γεωργικά προϊόντα είναι το εκλεκτής ποιότητας λάδι με ονομασία προέλευσης , και το επίσης επώνυμο ΟΠΑΠ κρασί.
Δεν εξάγονται πλέον επιτραπέζια σταφύλια στο εξωτερικό (παλιότερα λειτουργούσαν πολλά συσκευαστήρια). Η τυποποίηση των κρασιών και του λαδιού γίνεται σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις, οι οποίες βρίσκονται στην "Ένωση Πεζών" (Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Πεζών) και η οποία αποτελείται από δεκαεννέα πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς, που αντιπροσωπεύουν 3.200 παραγωγούς οίνου και ελαιόλαδου
Η οργάνωση των βιομηχανικών εγκαταστάσεων της Ενώσεως είναι άρτια. Στον οικισμό λειτουργούν μεταξύ άλλων Περιφερειακό Ιατρείο, ΚΕΠ, ΚΔΑΠ, Βρεφονηπιακός Σταθμός, Τράπεζα (Παγκρήτια Συνεταιριστική), εμπορικά καταστήματα, ταβέρνες κ.λπ., ενώ το νέο Δημοτικό Κατάστημα είναι στη φάση της κατασκευής. Τα Πεζά ήταν και είναι συγκοινωνιακός κόμβος της περιοχής, ως ενδιάμεσος σταθμός στον εθνικό δρόμο από το Ηράκλειο προς τοΑρκαλοχώρι και τη Βιάννο.
Στο χωριό βρίσκεται η αίθουσα συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου (παλιός βενετσιάνικος ναός, μουσουλμανικό τζαμί και δημοτικό σχολείο), ο ναός του Αγίου Νικολάου και η παλιά εκκλησία των Εισοδίων της Θεοτόκου. Στο ξωκκλήσι του Αγίου Κωνσταντίνου έχουν ανασκαφεί χτιστά μεσαιωνικά πατητήρια
Ο οικισμός είναι πολύ παλιός. Αναφέρεται σε έγγραφα του 1212 με την ονομασία Piscia Εξάλλου, τον οικισμό τον βρίσκουμε και σε συμβόλαια του 1271. Το 1583 αναγράφεται στον Καστροφύλακα με το όνομα Pesá και με 214 κατοίκους
ΠΗΓΗ - ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
ΦΩΤ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ
