Η λύρα και το βιολί, το λαούτο και το μαντολίνο εξέφρασαν τους πόνους, τα μεράκια, τους έρωντες, τους καημούς, τις αγωνίες, τους πόθους και τις ελπίδες των Κρητικών επάξια στη μακρά και ταραγμένη διαδρομή της πολύπαθης μεγαλονήσου κατά τη διάρκεια των τελευταίων αιώνων. Το βασικό όργανο της κρητικής μουσικής, η κρητική λύρα, αρχίζει να κάνει έντονη την παρουσία της
γύρω στον 17ο αι. μ.Χ. και από τον 18ο αι. και μετά καθιερώνεται πλήρως.
Ο πρώτος τύπος αχλαδόσχημης κρητικής λύρας, το λυράκι και η κατάλληληγια γλέντια ανοιχτού χώρου βροντόλυρα εκτοπίζονται. Στην εξέλιξη της η κρητική λύρα παρουσιάστηκε σε τέσσερις μορφές ή τύπους: Λυράκι , η αρχέτυπη μορφή , μικρή σε σχήμα και με σκάφη όχι βαθειά , ώστε ο παραγώμενος ήχος να είναι οξύς και διαπεραστικός, κατάλληλος για χορευτικές μελωδίες.
Βροντόλυρα, τύπος με μεγαλύτερη, βαθύτερη, πλατύτερη σκάφη.
Από την κατασκευή της αυτή και το κατάλληλο κούρδισμα ο παραγώμενος ήχος
είναι βαθύτερος. Λύρα , μεσαίος τύπος ανάμεσα στο λυράκι και τη βροντόλυρα, η κοινή
κρητική λύρα . Και οι τρείς αυτοί τύποι έχουν σκάφη σε σχήμα δακρύου . Βιολόλυρα, τύ-
πος σε σχήμα όμοιο του βιολιού με αποτέλεσμα το ηχόχρωμα του οργάνου να υποστεί
αισθητή αλλοίωση. Οι τόνοι έγιναν γλυκύτεροι, αλλά όχι σύμφωνοι προς την αυστηρότη-
τα και αδρότητα του κρητικού ήθους.
Γι' αυτό και γρήγορα εγκαταλείφθηκε η βιολόλυρα.
Χαρακτηριστικό όργανο της κρητικής μουσικής παράδοσης, αντιπροσωπευτικό της Κρή-
της, είναι η λύρα. Πρόκειται για έγχορδο όργανο με τρεις χορδές που πάλλονται με τη βο-
ήθεια ενός μικρού κυρτού δοξαριού, παρόμοιου με αυτού του βιολιού. Ο κρητικός λυ-
ράρης, τις περισσότερες φορές αυτοδίδαχτος, αυτοσχεδιάζει και τραγουδάει τις κρητικές
μαντινάδες, προσαρμόζοντας κάθε φορά τους στίχους στις ανάγκες των περιστάσεων.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου