ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΚΡΑΚΛΕΙΟΥ

Η πρώτη παιδαγωγική Ακαδημία Ηρακλείου λειτούργησε το 1935 (από το 1905 ήταν Διδασκαλείο) στη θέση που βρίσκεται σήμερα το 8ο Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου στην περιοχή του Αγίου Ματθαίου. Την ίδια εποχή , επειδή ο χώρος δεν επαρκούσε για να στεγάσει την Παιδαγωγική Ακαδημία, ο στρατηγός Γεώργιος Κατεχάκης (Καπετάν Ρούβας), που είχε λάβει μέρος στο Μακεδονικό Αγώνα, μετέπειτα υπουργός Στρατιωτικών και στρατιωτικός διοικητής Κρήτης, δώρισε το χώρο που βρίσκονται σήμερα τα 53ο και το 54ο Δημοτικά Σχολεία για να χτιστεί η νέα Παιδαγωγική Ακαδημία και τα Πρότυπα σχολεία της. Στα σχέδια υπολόγιζαν να φτιάξουν το σχήμα Π που έχει σήμερα το κτίριο. Στα σχέδια επίσης σύμφωνα με τα οποία θα χτίζονταν τα σχολεία συμπεριλαμβάνονταν και πολλοί βοηθητικοί χώροι. Υπολογιζόταν να καταλήξουν σε εγκαταστάσεις κατά τα πρότυπα της Μαρασλείου και Αρσακείου Παιδαγωγικής 

Ακαδημίας Αθηνών. Έφτιαξαν όμως μόνο το δυτικό και το νότιο τμήμα του.

       Στα δύσκολα χρόνια της γερμανικής Κατοχής, η Ακαδημία στεγαζόταν στον πρόναο και στον γυναικωνίτη του Αγίου Μηνά, αφού το κτίριό της, γιαπί  ακόμη, χρησιμοποιήθηκε απ' τους Γερμανούς ως εργαστήριο. Μετά το τέλος της Κατοχής και για κάμποσα χρόνια, υπήρξε καταφύγιο άστεγων οικογενειών της πόλης μας. Στη δεκαετία του '50 αποπερατώθηκε το έργο με την προσθήκη του βόρειου τμήματος (αίθουσα εκδηλώσεων, αμφιθέατρο) και αργότερα του δεύτερου ορόφου. Το 1957 μεταφέρθηκε η Παιδαγωγική Ακαδημία στο χώρο αυτό και λειτούργησαν εκεί και τα Πρότυπα δημοτικά σχολεία Ηρακλείου (1ο 6/θέσιο, 2ο 6/θέσιο, 3/θέσιο, 1/θέσιο). Σ' αυτά έκαναν τις πρακτικές τους ασκήσεις, τις πρώτες τους διδασκαλίες οι σπουδαστές της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Ηρακλείου και εδώ παρακολουθούσαν υποδειγματικές διδασκαλίες από έμπειρους δασκάλους. Κάμποσες εκατοντάδες σπουδαστών της Παιδαγωγικής Ακαδημίας απ' όλη την Ελλάδα εκπαιδεύτηκαν εδώ και σίγουρα θα έχουν πολλά να θυμούνται.         

        Η Παιδαγωγική Ακαδημία είχε χαρακτηρισθεί από την Πολιτεία σαν Ανώτερη Σχολή και εδίδαξαν παιδαγωγοί όπως οι  Μπουρλώτος, Γλύκας, Ζαμπετάκης κλπ. Η φοίτηση ήταν διετής και μετά το διορισμό τους είχαν μειωμένη κοινωνική, επαγγελματική και οικονομική παρουσία. Από το 1964 με κάποιες νομοθετικές ρυθμίσεις της τότε κυβέρνησης, άρχισαν οι δάσκαλοι να αισθάνονται μεγαλύτερη καταξίωση, κάτι που ολοκληρώθηκε με την κατάργηση των Παιδαγωγικών Ακαδημιών και τη δημιουργία παιδαγωγικού τμήματος στα Πανεπιστήμια τεταρτοετούς φοίτησης. Μέχρι το σχολικό έτος 1950-1951 εισάγονταν κάθε χρόνο 30 άρρενες και 10 θήλεις. Από το έτος 1951-1952 εισήχθησαν για πρώτη φορά 40 άρρενες και 40 θήλεις αλλά και καθ’  υπέρβαση 25+25 αντίστοιχα, με αποτέλεσμα το 1953 ν’  αποφοιτήσουν 130 συνολικά δάσκαλοι και δασκάλες. Τα σχολικά αυτά χρόνια μοναδικός παιδαγωγός ήταν ο διευθυντής της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Σταμάτης Γλύκας. Δίδασκε ειδική και γενική διδακτική καθώς και πρακτική διδασκαλία. Υπήρχαν όμως και άλλοι καθηγητές όπως: Ο Πετράκης, θεολόγος και διευθυντής του Λυκείου “ο Κοραής”, ο Αγγελος Σαφαρίκας, επιθεωρητής Δημοτικών σχολείων που δίδασκε Ιστορία της Παιδαγωγικής, ο δικηγόρος Στυλιανός Φιοράκης δίδασκε σχολική νομοθεσία, Παιδαγωγική ψυχολογία, ο επιθεωρητής Δημοτικών σχολείων Ηλίας Ξηροτύρης φιλοσοφία, ο σοφός καθηγητής Σπύρος Αλεξίου Σχολική υγιεινή, ο Καπετανάκης διευθυντής του Πρότυπου Δημοτικού σχολείου Ηρακλείου, ο φιλόλογος Εμμανουήλ Βλαχάκης δίδασκε αρχαία και νέα ελληνική Λογοτεχνία, Φυσική ο Βουκυκλάρης, Γαλλική γλώσσα ο Φερετζάκης, ο γεωπόνος Μιχαλιτσιάνος δίδασκε στοιχεία Γεωπονίας και Ζωοτεχνίας, γυμναστική ο Φανουριάκης, ιχνογραφία και χειροτεχνία ο Κόκκινος και το μάθημα της Ωδικής ενόργανης και εκκλησιαστικής Μουσικής το έκανε ο καθηγητής Βασίλειος Νουφράκης.

        Η ζωή των σπουδαστών στην Π.Α. έμοιαζε περισσότερο με μαθητική, παρά με φοιτητική. Κοινή πρωινή προσευχή, παρουσία διδασκόντων και διδασκομένων, ανακοινώσεις της Διεύθυνσης, κουδούνι, διαλείμματα. Φυσικά το κάπνισμα απαγορευόταν στην αυλή της Ακαδημίας αλλά υπήρχε ειδικός χώρος για τους καπνίζοντες σπουδαστές. Για τις σπουδάστριες ήταν κάτι το αδιανόητο. Οι αίθουσες και οι υπόλοιποι χώροι δεν ήταν και τόσο κατάλληλοι. Η εξέταση των μαθημάτων γίνονταν μπροστά στην έδρα και τα πειράγματα προς τους καθηγητές ήταν συχνά. Οι σχολικές γιορτές στις διάφορες επετείους, η χορωδία, μαζί με τα αισθηματικά σκιρτήματα πολλά από τα οποία ολοκληρώθηκαν, είναι κάτι που θυμούνται οι νέοι σπουδαστές εκείνης της εποχής που σήμερα πλησιάζουν τα ογδόντα. Κάποτε ένας καθηγητής  εξέταζε διάφορους σπουδαστές, ώσπου συναντά έναν εντελώς αδιάβαστο,  οποίος προσπαθούσε να δικαιολογήσει τ’  αδικαιολόγητα. Τότε ο καθηγητής με αυστηρά και λογία προφορά του λέει: “Εσύ τέκνο μου θα γίνεις διδάσκαλος της αμαθείας, μόνιμος τρόφιμος του δημοσίου ταμείου και θ’ ασχολείσαι και με την τύφλωση των μαθητών σου”. 

       Τα χρόνια περνούν. Τέλη περίπου του 1956 η Ακαδημία μεταφέρεται στην οδό Ακαδημίας, τη σημερινή Ανδρέα Παπανδρέου. Η γνωστή διεύθυνση ήταν Ακαδημίας, αριθμός 10. Διευθυντής είναι ο Γλύκας και υποδιευθυντής ο Ζαμπετάκης.

          Διευθυντές της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Ηρακλείου υπήρξαν οι: Σταύρος Μπουρλώτος, Σταμάτης Γλύκας, Εμμανουήλ Ζαμπετάκης, Γιώργος Ξέκαλος, Γιώργος Παπαγεωργίου, Ευθύμιος Στυλιαράς, Ευθύμιος Κασσώλας, Γεώργιος Κρασανάκης, Μιχάλης Κυριακάκης, Αντώνης Κυπριωτάκης, Αντώνης Σοφουλάκης και ο υποδιευθυντής  Γεώργιος Πετρουλάκης που προήχθηκε διευθυντής στα Ιωάννινα.

 Κάποιοι από τους καθηγητές παιδαγωγικών ήταν οι: Γιάννης Ιωαννίδης, Μιχαήλ Βάμβουκας, Γιάννης Πυργιωτάκης, Γεώργιος Πετρουλάκης, Νικόλαος Γιαννούλης, Γεώργιος Κρασανάκης, Αντώνης Κυπριωτάκης, Ηλίας Μετοχιανάκης ο Θεοχάρης Δετοράκης (Ελληνικά), Θεόδωρος Αντωνακάκης ( Μουσική), Λάζαρος Ουσταμπασίδης (Τεχνικά), Κοντογιαννάκης (Γεωπονική), Τσακιρίδης (Γυμναστική). Θρησκειολογία δίδαξε ο πατήρ Νικόλαος Ξένος και αργότερα ο διευθυντής του παλαιού λυκείου «Απόλλων» Ηρακλής Κριτσωτάκης.

         Σήμερα υπάρχει το Παιδαγωγικό τμήμα του Ρεθύμνου. Η Παιδαγωγική Ακαδημία Ηρακλείου δεν υπάρχει πια! Αυτό το ίδρυμα που τόσο συνδέθηκε με την πλούσια ιστορία αυτής της πόλης, με τις τόσες θύμησες και αναμνήσεις έσβησε όπως έσβησε κι η πινακίδα στη γωνία του δρόμου που περνά από μπροστά της για να μετονομασθεί από οδό Ακαδημίας σε οδό Ανδρέα Παπανδρέου. Πιστεύω κι εγώ όπως και πολλοί άλλοι πως η κίνηση αυτή δε θα έβρισκε σύμφωνο ούτε αυτόν τον μεγάλο Έλληνα  πολιτικό. Οι ιθύνοντες της πόλης μας μα και οι διδασκαλικοί σύλλογοι αντί να παλέψουν για να κρατήσουν το παιδαγωγικό τμήμα του Πανεπιστημίου στο Ηράκλειο θέλησαν να διαγράψουν ό,τι θύμιζε Παιδαγωγική Ακαδημία.

 Ίσως αύριο να σκεφτούν να αφαιρέσουν και τα τελευταία εναπομείναντα στοιχεία , αυτά της προμετωπίδας της Δυτικής πτέρυγας (νομίζω ότι υπάρχουν ακόμη). Ευτυχώς για μας τους παλιούς δασκάλους αλλά και για τους Ηρακλειώτες γενικά, ο κόσμος της πόλης ονομάζει το δρόμο «οδό Ακαδημίας» όπως και στην Αθήνα η οδός Πανεπιστημίου δεν έγινε ποτέ στην ουσία οδός Ελευθερίου Βενιζέλου .