Το αεροδρόμιο Ηρακλείου βρίσκεται 5 χιλιόμετρα ανατολικά από το κέντρο του Ηράκλειου στην περιοχή Νέα Αλικαρνασσός, και ονομάζεται επίσημα Διεθνές Αεροδρόμιο Ηρακλείου "Νίκος Καζαντζάκης", προς τιμή του διάσημου Κρητικού συγγραφέα.
Το Διεθνές Αεροδρόμιο Ηρακλείου είναι το δεύτερο μεγαλύτερο σε κίνηση αεροδρόμιο στην Ελλάδα. Τους καλοκαιρινούς μήνες δέχεται εκατοντάδες πτήσεις εσωτερικού καθώς επίσης και πτήσεις τσάρτερ από το εξωτερικό
Το αεροδρόμιο Ηρακλείου Κρήτης προσφέρει στους επισκέπτες τη χρήση δωρεάν ασύρματης σύνδεσης Wi - Fi καθώς επίσης παρέχονται υπολογιστές και δωρεάν χρήση Internet στα εστιατόρια Everest που βρίσκονται στο χώρου του αεροδρομίου.
Το αεροδρόμιο Ηρακλείου διαθέτει επίσης κυλικεία και εστιατόρια, περίπτερα και μικρά μαγαζάκια για τις τελευταίες αγορές πριν από την αναχώρηση σας από την πόλη του Ηρακλείου. Στο πάνω όροφο υπάρχουν Duty- Free για φτηνές αγορές.
Τέλος για τους επισκέπτες υπάρχουν γραφεία πληροφοριών τράπεζες καθώς επίσης και γραφείο συναλλάγματος για να εξυπηρετηθούν όλες οι άμεσες ανάγκες των επισκεπτών του αεροδρομίου.
Το αεροδρόμιο Ηρακλείου έχει συμβάλει καθοριστικά στην οικονομική και τουριστική ανάπτυξη του νησιού αφού αποτελεί την κυριότερη πύλη εισόδου.
Δυστυχώς όμως στην εξέλιξη και απαίτηση των καιρών. το Αεροδρόμιο Ηρακλείου δεν μπορεί να ανταποκριθεί επαρκώς πλέον, είτε από άποψη υποδομών, δεδομένου των κατά καιρών επεκτάσεων των κτιρίων του,
είτε από την άποψη του μικρού πλέον αεροδιάδρομου που απομονώνει το Αεροδρόμιο από μεγάλα Αεροπλάνα.
Μελέτες και συζητήσεις για κατασκευή ενός νέου λοξού διαδρόμου αφέθηκαν στο χρονοντούλαπο, και πλέον εδώ και χρόνια εκπρόσωποι φορέων τάσσονται υπέρ ενός νέου σύγχρονου Αεροδρόμιου εκτός της πόλης του Ηρακλείου στην περιοχή καστέλι του ομώνυμου δήμου
Τον Ιανουάριο του 1939 το υπουργείο αεροπορίας διαθέτει 3.000.000 δρχ
Για την κατασκευή αεροσταθμού στην περιοχή Ρουσσων στην Νέα Αλικαρνασσό .
Η πρώτη εικόνα ως προς το Αεροδρόμιο Ηρακλείου ήταν ένας μεγάλος αγρός με χόρτα χωρίς περίφραξη ,
Ο αερολιμένας διέθετε υποτυπώδη μέσα εξυπηρέτησης αεροσκαφών και επιβατών, υπήρχαν 3 σκηνές από τις οποίες την μια χρησιμοποιούσε η διοίκηση , την δεύτερη οι αεροπορικές εταιρίες ως γραφεία και η τρίτη ως αίθουσα επιβατών.
Το 1947 κατασκευάστηκε ένα μικρό κτήριο για την διοίκηση αλλά και για τους επιβάτες , ο αερολιμένας περιφράχθηκε.
Την πρώτη προσγείωση στο αεροδρόμιο Ηρακλείου έκανε το 14 θεσιο αεροπλάνο junkers 54 της ελληνικής εταιρείας εναέριων συγκοινωνιών το καλοκαίρι του 1939 η οποία διήρκησε μιάμιση ώρα
Το 1953 κατασκευάστηκε ο διάδρομος 09-27 με αρχικό μήκος 1850 μέτρα.
Το 1968 επεκτείνεται ο διάδρομος 09-27 στα 2.680 μέτρα και με συνολικού κόστους 80.000.000 δρχ έργα ο αερολιμένας Ηρακλείου αναδιαμορφώνεται.
Το 1971 το αεροδρόμιο Ηρακλείου λειτουργεί σε νέα κτήρια για να καλυφτούν οι ολοένα και πιο αυξημένες ανάγκες και ως προς τις πτήσεις αλλά και ως προς τον επιβατικό σταθμό.
Μέσα στο 1936 ελήφθη από την Κυβέρνηση του Ιωάν. Μεταξά η απόφαση για την κατασκευή αερολιμένα στο Ηράκλειο, προκειμένου να επιτευχθεί αεροπορική σύνδεση της Κρήτης με την υπόλοιπη Ελλάδα. Τα έργα όμως ξεκινούν μέσα στο 1937. Αρχές του 1939 το Α/Δ Ηρακλείου (Ρουσσές) είναι έτοιμο.
Στις 2/4/39 προσγειώνεται με επιτυχία Αφος της Ελληνικής Εταιρείας Εναέριων Συγκοινωνιών τύπου Junkers 20 θέσεων. Αμέσως μετά την προσγείωση έγιναν και τα εγκαίνια του Αεροδρομίου. Ως εκπρόσωπος της κυβέρνησης παρευρέθηκε ο τότε Δντής του Υπουργείου Αεροπορίας κ. Δουράκης, που διάβασε ομιλία του Υπουργού, ο οποίος δεν μπόρεσε να παρευρεθεί.
Απόσπασμα από την ομιλία:
«Μοι ανέθεσεν δια τούτο να εκφράσω την λύπην του και να βεβαιώσω τον Κρητικό λαό ότι αι προσπάθειαι τα οποίας κατέβαλεν το Υπουργείο Αεροπορίας δια να φθάση εις το σημείον ώστε από σήμερον η Κρήτη να συνδέεται μετά της πρωτευούσης συγκοινωνιακώς εντός 90΄της ώρας θα συνεχισθούν. Η γραμμή αύτη ήτις από πολλών ετών συνεζητείτο και εμελετάτο και διαρκώς ανεβάλλετο, έλαβεν ήδη σάρκα και οστά…Η κυβέρνηση συνεχίζουσα τας προσπαθείας της και μη φειδομένη δαπανών θα συμπληρώση άνευ διακοπής απάσας τας επιγείους εγκαταστάσεις και το ταχύτερον δυνατόν, ώστε ο αερολιμήν Ηρακλείου να καταστή συντόμως ικανός να εξυπηρετή ανέτως την ημετέρα και τας ξένας Αεροπορικάς εταιρείας επ΄ωφελεία της Κοινωνίας του τουρισμού και του εμπορίου…»
Στοιχεία από Εφημερίδες εποχής:
«Τρεις συνεχόμενες προσγειώσεις έγιναν μέχρι 14/4/39, οπότε και άρχισαν οι τακτικές (τρεις εβδομαδιαίως) πτήσεις. Στις 6-5-39 προσγειώνεται Αφος της ΚLM για ανεφοδιασμό με προορισμό την Αίγυπτο».
Πολεμικές επιχειρήσεις
Η πρώτη πολεμική επιχείρηση από το αεροδρόμιο του Ηρακλείου καταγράφεται στις 29 Νοεμβρίου του 1940, κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου.
Στις 17 Μαρτίου του 1941 προσγειώθηκαν δύο βρετανικά αναγνωριστικά αεροσκάφη προερχόμενα από την Αίγυπτο. Από την γερμανική εισβολή στην Ελλάδα και μέχρι την κατάληψη της Κρήτης από τους Γερμανούς, το αεροδρόμιο Ηρακλείου αποτελεί τον ενδιάμεσο σταθμό των Μοιρών της RAF, που έφευγαν από την κατακτημένη Ελλάδα προς την Αίγυπτο. Στις 22 Απριλίου προσγειώνονται στο Ηράκλειο 5 ελληνικά Avro 652A Anson Mk I της 13ης Μοίρας Ναυτικής Συνεργασίας που είχαν αναχωρήσει από το Ελληνικό με σκοπό να ανεφοδιασθούν και με προορισμό την Αίγυπτο. Την ίδια μέρα προσγειώνονται τα Gloster Gladiator II και Hawker Hurricane I της βρεττανικής 112 Μοίρας, προκειμένου να προσφέρουν αεροπορική κάλυψη στην περιοχή. Στις 15 Μαΐου περνούν από το Ηράκλειο δύο ελληνικά Avro 626 Tutor που διέφυγαν από το 'Αργος, πέρασαν από το Μάλεμε και κατευθύνονταν στην Αίγυπτο.
Στις 17 προσγειώνονται 3 Bristol Beaufighter της Βρεττανικής 252 Μοίρας, τα οποία θα μείνουν δύο ημέρες και θα φύγουν μαζί με όλα τα άλλα αεροπλάνα λίγο πριν αρχίσει η Μάχη της Κρήτης. Εν τω μεταξύ η Luftwaffe έχει δώσει αυστηρές διαταγές στους πιλότους της να μη βομβαρδίσουν τα αεροδρόμια του Μάλεμε και του Ηρακλείου.
Μετά την κατάληψη της Κρήτης οι Γερμανοί χρησιμοποίησαν το αεροδρόμιο για την υποστήριξη των πολεμικών τους επιχειρήσεων. Σε αυτό στάθμευαν διάφορες Μοίρες Αφών που είχαν ως αποστολή την επιτήρηση της Ν.Α. Μεσογείου και την υποστήριξη των δυνάμεων του Ρόμελ. Γι’ αυτό το λόγο αποτελούσε συχνό στόχο των συμμαχικών επιθέσεων.
Το βράδυ της 12ης Ιουνίου 1942 το υποβρύχιο "ΤΡΙΤΩΝ" με κυβερνήτη τον υποπλοίαρχο Επαμεινώνδα Κοντογιάννη αποβίβασε κοντά στο αεροδρόμιο Ηρακλείου έξι καταδρομείς του SAS με επικεφαλής το Γάλλο ταγματάρχη G. Berge. Στην ομάδα ανήκε και ο Έλληνας Ανθγός Κώστας Περάκης. Αποστολή τους ήταν η ανατίναξη αφών και πυρομαχικών. Κατά τη διάρκεια της νύχτας πέρασαν απαρατήρητοι τα συρματοπλέγματα του αεροδρομίου και τοποθέτησαν εκρηκτικούς μηχανισμούς. Οι εκρήξεις ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικές. Καταστράφηκαν 21 αεροπλάνα Junkers Ju-88 και πολλοί τόνοι καυσίμων και πυρομαχικών. Την επόμενη ημέρα οι Γερμανοί εκτέλεσαν 50 Έλληνες ομήρους ως αντίποινα.
Στις 11 Οκτωβρίου 1944 οι Γερμανοί αποχώρησαν από το αεροδρόμιο. Μετά την αποχώρησή τους τη φύλαξή του ανέλαβε ομάδα ανταρτών, από τους οποίους πολλοί κατετάγησαν αργότερα ως Σμηνίτες για την εκπλήρωση της θητείας τους.
Στις 12-10-44 άρχισε η επισκευή του Αεροδρομίου.
Το Νοέμβριο του 1944 κλιμάκιο της RAF χωρίς αεροπλάνα εγκαθίσταται στο αεροδρόμιο. Την πρωτοχρονιά του 1945 εγκαταστάθηκε το ελληνικό κλιμάκιο με Δκτή τον Επσγό Ιωάν. Μηναδάκη και ομάδα Αξκών και Σμτών για τη στελέχωσή του. Στο άκρο του διαδρόμου, κοντά στον κεντρικό δρόμο της πόλεως υπήρχαν δύο σκηνές, όπου στεγάσθηκαν οι Διοικήσεις Ε.Β.Α. (Ελληνικής Βασιλικής Αεροπορίας) και RAF. Μόλις επισκευάστηκε ο Δ/Π, προσγειώνονταν αμέσως αγγλικά και ελληνικά αεροσκάφη, κυρίως τύπου Anson. Μέσα στο 1946 μεταφέρθηκαν οι πρώτες βόμβες στα Οράκια για λογαριασμό της Ε.Β.Α.
Στις 10-5-1945 προσγειώθηκε το τελευταίο αεροσκάφος της Luftwaffe που μετέφερε το Γερμανό στρατιωτικό Δκτή Φρουρίου Κρήτης Μπέντακ, ο οποίος συναντήθηκε με τον Άγγλο Ταξίαρχο Kirkman και τον Έλληνα Αντιπρόσωπο Στρατηγό Φουντουλάκη και υπέγραψαν το πρακτικό για την παράδοση στην Κρήτη άνευ όρων των Γερμανικών και Ιταλικών δυνάμεων.
Το Βρετανικό κλιμάκιο παρέμεινε στο Α/Δ βοηθώντας την οργάνωση της Μονάδας και την εκπαίδευση του προσωπικού μέχρι το 1946, οπότε και έφυγε οριστικά.
ΠΗΓΗ - ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ / ΒΙΒΛΙΟ ΛΕΝΑΣ ΨΗΛΟΜΑΝΟΥΣΑΚΗ
ΕΠΙ ΠΤΕΡΥΓΩΝ
ΦΩΤ ΑΡΧΕΙΟ - ΛΕΝΑΣ ΨΗΛΟΜΑΝΟΥΣΑΚΗ
ΦΩΤ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ
