Γραφικό χωριό στο Οροπέδιο Χανδρά σε απόσταση 23 χλμ. από τη Σητεία μέσω Παπαγιαννάδων και 27 χλμ. μέσω Νέας Πραισού-Χανδρά. Περιβάλλεται από κήπους, περιβόλια και αμπέλια. Δεκάδες ανεμόμυλοι αντλούν το νερό από τα πηγάδια και παρέχουν ένα θαυμάσιο, γραφικό θέαμα. Φαίνεται να εποικίστηκε από οικογένειες του Βυζαντινού θέματος (διοικητικής περιφέρειας) των Αρμενιακών της Μαύρης θάλασσας μετά την απελευθέρωση της Κρήτης από τον Αραβικό ζυγό (961 μ.Χ.) και σ' αυτό οφείλει το όνομα του. Στην περιοχή των Αρμένων υπήρχε η μεγάλη και πλούσια Μονή της Αγίας Σοφίας που ιδρύθηκε τον 150 αιώνα.
Σώζονται η εκκλησία, βασιλικού ρυθμού με ξύλινο τέμπλο και ωραίες εικόνες καθώς και ημιερειπωμένα κελιά. Στη Μονή ανήκε και ο πλησίον μικρός ναός του Αγίου Πνεύματος. Τις τελευταίες δεκαετίες της τουρκοκρατίας (1870 κ.ε) στη Μονή λειτούργησε σχολείο. Αλλες εκκλησίες θεωρούμενες βυζαντινές είναι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και του Αγίου Γεωργίου. Στην περιοχή των Αρμένων βρίσκεται το σπήλαιο Αγιο Πνεύμα. Σήμερα είναι πλήρως κατεστραμμένος πιθανότατα από τις Τουρκικές επιδρομές. Οι Αρμένοι είναι γενέτειρα του γνωστού επί Τουρκοκρατίας οπλαρχηγού Εμμ. Ξωμπλάρου και του εθνομάρτυρα της Γερμανό- Ιταλικής κατοχής δασκάλου Σταύρου Ασπραδάκη. Ένα χιλιόμετρο Β.Δ. τους βρίσκεται ο παραδοσιακός οικισμός της Ετιάς με τη περίφημη Ενετική Έπαυλη Dei Mezzo και τα άλλα μνημεία.
Ο Στέργιος Σπανάκης αναφέρει ότι συνοικίστηκε από Αρμένιους στρατιώτες μετά την ανακατάληψη της Κρήτης από τον Νικηφόρο Φωκά το 961. Το χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Armenus στην επαρχία Σητείας. Στην ενετική απογραφή του 1583 από τον Καστροφύλακα αναφέρεται ως Armenus με 428 κατοίκους. Με την ίδια ονομασία αναφέρεται επίσης από τον Βασιλικάτα 1630 και στην τουρκική απογραφή του 1671, με 78 χαράτσα. Το χωριό αναφέρεται στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 ως Armeni με 20 χριστιανικές και 8 τουρκικές οικογένειες. Το χωριό καταστράφηκε από σεισμό το 1856. Το 1881 είχε 246 κατοίκους, όλοι χριστιανοί, και ανήκε στο δήμο Χαντρά
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου