Το μοναστήρι των Τριών Ιεραρχών στο Λουσούδι 2,5χλμ. από τα Καπετανιάνα.

 

Γιατί τίποτα δεν πρέπει να πεθαίνει και να χάνεται τελικά, ιδιαίτερα στον χώρο των γραμμάτων, του πολιτισμού και της θρησκείας. Αυτά είναι η ιστορία μας. 

Το Λουσούδι βρίσκεται 2,5χλμ. από τα Καπετανιάνα. 

 Το ερειπωμένο μοναστήρι, που συνέχιζε να παραμένει άγνωστο, εντόπισε το 1992 ο δημοσιογράφος-συγγραφέας Νίκος Ψιλάκης και το περιέλαβε στο έργο του "Μοναστήρια και Ερημητήρια της Κρήτης".

Ένα σπουδαίο κέντρο γραμμάτων και παιδείας των βυζαντινών χρόνων, που θα μπορούσε να θεωρηθεί και ως πρώτο ελληνικό πανεπιστήμιο, ανέσκαψε ο καθηγητής Αθ. Παλιούρας στην τοποθεσία Λουσούδι των Αστερουσίων, σε υψόμετρο 880 μ., κάτω από την κορυφή του Κόφινα!

Πρόκειται για το μοναστήρι των Τριών Ιεραρχών που ίδρυσε στα μέσα του 14ου αιώνα ο λόγιος μοναχός Ιωσήφ Φιλάγρης, ένας από τους πιο σημαντικούς σχολιαστές του Αριστοτέλη.  

 
Η νοτιοδυτική πλευρά του Ναού των Τριών Ιεραρχών 
Τα εντυπωσιακά στοιχεία της ανασκαφικής έρευνας παρουσιάστηκαν σήμερα από τον καθηγητή κ. Παλιούρα, παρόντων του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Γορτύνης & Αρκαδίας Μακαρίου, του Περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρου Αρναουτάκη, της αντιπεριφερειάρχη Κρήτης Θεανώς Βρέντζου, του Ηγούμενου της Μονής Κουδουμά Αρχιμανδρίτη Μακάριου, του π. Ιλαρίωνα, του αρχιτέκτονα Ηρακλή Πυργιαννάκη, που ανάλαβε τη μελέτη αναστήλωσης του ημιερειπωμένου καθολικού, και των αρχαιολόγων συνεργατών της ανασκαφής Μαρίας Σηφάκη και Στυλιανής Καλλεντάκη.

Ο λόγιος μοναχός και αριστοτελικός σχολιαστής Ιωσήφ Φιλάγρης δραστηριοποιήθηκε σε μια έρημη περιοχή της Νότιας Κεντρικής Κρήτης (αναφέρεται και ως Ερημούπολις), όπου υπήρχαν διάσπαρτα μονύδρια, ασκηταριά και σπήλαια -χώροι διαμονής των ερημιτών, που συνέχιζαν τη μακραίωνη πορεία του ασκητικού βίου. 
Στην ευρύτερη περιοχή, άλλωστε, βρίσκεται το Αγιοφάραγγο, ιερός τόπος ασκητών και αγίων της Ορθόδοξης Εκκλησίας