Με λίγα λόγια
Τιτανικός… το όνομα που μέχρι σήμερα έχει συνδεθεί με την μεγάλη καταστροφή και την τραγωδία. Τιτανικός… το όνομα που δόθηκε στο μεγαλύτερο και πολυτελέστερο βρετανικό υπερωκεάνιο, των αρχών του 20ου αιώνα, που αποτέλεσε σύμβολο των νέων δυνατοτήτων του ανθρώπου εκείνης της εποχής, που συνοδεύτηκε από την πεποίθηση ότι ήταν <<αβύθιστο>> ή ακόμη χειρότερα ότι <<ούτε ο Θεός δεν μπορούσε να το βυθίσει>> έχει αποτελέσει ανεξάντλητη πηγή για κινηματογραφικές ταινίες, βιβλία, ντοκιμαντέρ, εκθέσεις, ακόμη και θεωρίες συνωμοσίας.
Αριστ., αφίσα της εταιρείας White Star Line για το παρθενικό ταξίδι του Τιτανικού (1912). Βλ. Digital Poster Collectionsites. Δεξ., τομή του υπερωκεάνιου. Βλ. Ultimate Titanic.
Φωτογραφίες-ντοκουμέντα, συγκλονιστικές μαρτυρίες επιζώντων, ιστορίες για όσους χάθηκαν. Ας γυρίσουμε το χρόνο 104 χρόνια πίσω σε εκείνο τον Απρίλιο του 1912, στο παρθενικό ταξίδι του Τιτανικού που κατέληξε στη μεγαλύτερη ναυτική τραγωδία όλων των εποχών σε καιρό ειρήνης.
Γενικές πληροφορίες για τον Τιτανικό
Η κατασκευή του Τιτανικού έγινε στο ναυπηγείο Harland and Wolff στο Μπέλφαστ της Βόρειας Ιρλανδίας για λογαριασμό της βρετανικής White Star Line και αποτέλεσε ένα από τα τρία μεγαλύτερα υπερωκεάνια της εποχής που έφεραν την υπογραφή της ίδιας κατασκευαστικής εταιρείας. Ο Τιτανικός κατείχε τη δεύτερη θέση μετά το δίδυμο αδελφό του το Ολύμπικ, με την τριάδα να ολοκληρώνει το υπερπολυτελέστατο Βρετανικός. Το βάρος του ήταν 52.310 τόνοι, το μήκος του 269,06 και πλάτος 28,19 μέτρα, ήταν πράγματι αυτό που πρόδιδε το όνομά του, ενώ θεωρήθηκε ως ένα σύγχρονο θαύμα της ναυπηγικής.
Το παρθενικό ταξίδι
Ο Τιτανικός ξεκίνησε το παρθενικό ταξίδι του την Τετάρτη, 10 Απριλίου 1912. Στο πλοίο πρώτα επιβιβάστηκαν οι επιβάτες της Γ’ θέσης, και ακολούθησαν οι επιβάτες Β’ και Α’ θέσης. Το πλοίο ξεκίνησε από το Σαουθάμπτον της Αγγλίας με 922 επιβάτες, ενώ περισσότεροι επιβιβάστηκαν στο Χερβούργο και το Κουινστάουν. Στο λιμάνι του Σαουθάμπτον ο Τιτανικός παραλίγο να προκαλέσει ένα ατύχημα, όταν το κύμα που προκάλεσε το τεράστιο εκτόπισμά του έσπασε τους κάβους του αγκυροβολημένου πλοίου SS City of New York, το οποίο παραλίγο να συγκρουόταν με τον Τιτανικό. Το πλοίο τέθηκε υπό έλεγχο και ρυμουλκήθηκε.
Το πλοίο έφτασε με ασφάλεια στη Μάγχη και πλησίασε στο γαλλικό λιμάνι του Χερβούργου στη Γαλλία. Επειδή στο λιμάνι δεν υπήρχαν αποβάθρες για ένα πλοίο στο μέγεθος του Τιτανικού, οι επιβάτες μεταφέρθηκαν στο πλοίο με δύο άλλα μικρότερα πλοία της εταιρείας. Στο πλοίο επιβιβάστηκαν άλλοι 274 επιβάτες και αποβιβάστηκαν 24. Το πλοίο στη συνέχεια αναχώρησε για το Κουινστάουν, στην Ιρλανδία. Όπως και στο Χερβούργο, ούτε στο Κουινστάουν οι αποβάθρες ήταν αρκετά μεγάλες και οι επιβάτες επιβιβάστηκαν με βοηθητικά πλοιάρια. Ο Τιτανικός αναχώρησε από το λιμάνι στις 1:30 μμ στις 11 Απριλίου.
Ο «θάνατος» του Τιτανικού
Στις 23:40 14 Απριλίου 1912, συγκρούστηκε με ένα παγόβουνο στον Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό, νοτιοανατολικά της Νέας Γης. Παρ’ όλες τις προσπάθειες που έγιναν να αποφύγει την σύγκρουση, (πίσω ολοταχώς, στροφή αριστερά) το μοιραίο δεν άργησε να γίνει καθώς το πλοίο είχε αναπτύξει την μέγιστη ταχύτητα γιατί ήθελαν να φτάσει στο λιμάνι της Νέας Υόρκης πιο γρήγορα από το αναμενόμενο. Επίσης, εκείνη την εποχή ήταν συνηθισμένο φαινόμενο τα πλοία να αναπτύσσουν μέγιστη ταχύτητα για να ξεπεράσουν γρήγορα την περιοχή με τα παγόβουνα.
Το παγόβουνο έσκισε το κύτος του πλοίου, ξεκινώντας από την πλώρη, όπου κατέστρεψε και τα 5 στεγανά μέρη του πλοίου επιτρέποντας την εισροή υδάτων στο σκάφος. Το πλοίο είχε σχεδιαστεί έτσι ώστε ακόμα και αν πλημμύριζαν 4 στεγανά να μπορούσε να επιπλεύσει, όχι όμως και με 5. Το πλοίο ήταν από τα πρώτα που χρησιμοποίησε το σήμα κινδύνου SOS – πρότερα και αντί αυτού χρησιμοποιούνταν το CQD (CQ Distress). Ο Τιτανικός βυθίστηκε δύο ώρες και σαράντα λεπτά αργότερα στις 02:20 στις 15 Απριλίου. Το κύτος 2 λεπτά πριν την βύθιση έσπασε σε 2 κομμάτια, αφού ενώ βυθιζόταν με την πλώρη προς τα κάτω και την πρύμνη προς τα πάνω, αποκόπηκε η πρύμνη, λόγω του τεράστιου βάρους του νερού στην πλώρη. Η βύθισή του παρέσυρε στο θάνατο γύρω στους 1.500 ανθρώπους με τους υπόλοιπους 700 να βρίσκονται στις σωσίβιες λέμβους και να παρακολουθούν το τραγικό γεγονός. Η περισυλλογή των διασωθέντων έγινε από το πλοίο Καρπάθια, το οποίο έπλεε από τη Νέα Υόρκη προς το Φιούμε (σημερινή Ριέκα) και κατέφθασε στο σημείο του ναυαγίου στις 03:30.
Ο επίλογος της τραγωδίας
Επτακόσιοι άνθρωποι κατάφεραν να επιζήσουν από το ναυάγιο. Άπο τους ανθρώπους που έπεσαν στη θάλασσα μετά την βύθιση του πλοίου διασώθηκαν μόνο 6. Οι βάρκες που βρίσκονταν τριγύρω δε γύρισαν για να μαζέψουν τους επιζήσαντες εκτός από μία. Ελάχιστοι άνθρωποι πέθαναν από πνιγμό, καθώς οι περισσότεροι πέθαναν από το κρύο (η θερμοκρασία του νερού του Ατλαντικού βρισκόταν μερικούς βαθμούς πάνω από το μηδέν). Σήμερα κανένας επιζών δεν βρίσκεται στην ζωή. Η τελευταία επιζήσασα από το ναυάγιο, Μιλβίνα Ντιν, απεβίωσε στις 31 Μαϊου 2009, σε ηλικία 97 ετών.
Αδελφά πλοία
Αδελφά πλοία του Τιτανικού ήταν o “Βρεταννικός” *, που βυθίστηκε στα νερά του Αιγαίου (δυτικά της Νήσου Κέας) κατά τον Α’ Π.Π. μετά από έκρηξη, και το Ολύμπικ που το 1935 πήρε το παρατσούκλι “Παλαιός αξιόπιστος” λόγω της μακράς καριέρας του. Το Ολύμπικ ήταν το πρώτο της σειράς ναυπήγησης, όπου και η ομώνυμη κλάση (κατά ναυπήγηση) αυτών.
Οι Έλληνες του Τιτανικού
Μία άγνωστη σε πολλούς σελίδα του ναυαγίου του Τιτανικού, είναι ότι ανάμεσα στους επιβάτες υπήρχαν και τέσσερεις Έλληνες. Οι τέσσερεις άνδρες κατάγονταν όλοι από το χωριό Άγιος Σώστης της Μεσσηνίας και κανένας τους δεν επέζησε. Ξεκίνησαν το ταξίδι τους προς τις ΗΠΑ με την ελπίδα ότι θα καταφέρουν να χτίσουν μια καλύτερη ζωή για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Ο 30χρονος Παναγιώτης Λυμπερόπουλος ήταν ο μεγαλύτερος από τους Έλληνες επιβάτες του Τιτανικού και ο μόνος που είχε σχέση με τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με όλα όσα έχουν γίνει γνωστά, ο Παναγιώτης Λυμπερόπουλος ήταν ο ιδιοκτήτης ενός μικρού εργοστασίου στη Νέα Υόρκη και είχε επιστρέψει στην Ελλάδα για να δει από κοντά τη βάπτιση του γιου του. Μαζί του αποφάσισαν να ταξιδέψουν και οι δύο άλλοι συντοπίτες του, οι αδελφοί Χρονόπουλοι. Ο μεγαλύτερος αδελφός, ο Απόστολος Χρονόπουλος, ήταν 26 ετών και ήταν εργάτης. Ο νεαρός άντρας επιβιβάστηκε στον «Τιτανικό» από το Χερβούργο της Γαλλίας μαζί με τον 19χρονο αδελφό του Δημήτρη. Καθότι και τα δύο αδέλφια ήταν επιβάτες της τρίτης θέσης, οι σοροί τους δεν βρέθηκαν ποτέ. Αντίθετα, το άψυχο σώμα του Παναγιώτη Λυμπεροπούλου εντοπίστηκε από τους ναύτες του πλοίου “Μακ Κένεϊ Μπένετ” και αναγνωρίστηκε. Ο Παναγιώτης Λυμπερόπουλος ήταν ο μοναδικός που κατάφερε να επιβιβαστεί σε μία από τις σωστικές λέμβους, και αυτό επειδή μιλούσε αγγλικά και κατάφερε να φτάσει μέχρι το κατάστρωμα. Η σωστική αυτή λέμβος, όμως, βρέθηκε πολύ αργά και οι επιβάτες είχαν ήδη πεθάνει από ασιτία.
Ο τελευταίος Έλληνας επιβάτης του Τιτανικού ήταν επίσης ο 19χρονος Βασίλειος Καταβέλης, ο οποίος ήλπιζε ότι θα καταφέρει να φτάσει στο Μιλγουόκι των ΗΠΑ. Η σορός του εντοπίστηκε από τα σωστικά συνεργεία
Η τραγική ειρωνεία είναι ότι τόσο ο Λυμπερόπουλος όσο και ο Καταβέλης άλλαξαν τα εξιτήριά τους για να μπορέσουν να ταξιδέψουν μαζί με τους δύο αδελφούς. Στο ορεινό χωριό του Αγίου Σώστη στη Μεσσηνία υπάρχει ένα μικρό μνημείο για τους τέσσερις άντρες-θύματα του Τιτανικού. “Εις μνήμην των τεσσάρων Ελλήνων θυμάτων του Τιτανικού του έτους 1912 αναζητούντων καλυτέραν τύχην εις ΗΠΑ δι΄ευατούς και οικογενείας των. Βασιλείου Γ. Καταβέλου-Παναγιώτου Κ. Λυμπεροπούλου-Δημητρίου Μ. Χρονοπούλου” γράφει το μνημείο, που δημιουργήθηκε το 2001.
Γιώργος Λινοξυλάκης
Πηγές: National Geographic, Περιοδικό Experiment
www.mixanitouxronou.gr
