«Λεσκωμένη κατσίκα». Συχνά γινόταν λόγος τα παλιότερα χρόνια στην Κρήτη, που οι κατσίκες έβοσκαν ελεύθερες στα βουνά κι έψαχναν να βρουν την τροφή τους ακόμη και στους πιο απότομους κι απόκρημνους τόπους.
Στο βιβλίο του «Γραμπουσιανοί Τόποι και Θρύλοι» (έκδοση 1992) ο κισαμίτης λαογράφος Αθανάσιος Δεικτάκης αναφέρεται στο κείμενο με τίτλο Του Πιπέρη η ελιά», στους απότομους βράχους, ακόμη και ύψους 100 μέτρων, στο ακρωτήρι της Γραμβούσας στο Νομό Χανίων.
«Οι βράχοι», γράφει ο Αθανάσιος Δεικτάκης, «αν τους δεις από τη θάλασσα, πέφτουν τόσο απότομα, που δεν υπάρχει μέρος να σταματήσει ούτε ναυαγός». Συνεχίζει: «Εδώ μπορείτε να δείτε και καμιά «λεσκωμένη» κατσίκα». Κι εξηγεί: «Τι είναι το «λέσκωμα»; Λέσκωμα λένε οι βοσκοί μας τον αθέλητο περιορισμό μιας κατσίκας. Πολλές φορές αυτό το λέσκωμα είναι μοιραίο για τη ζωή της. Μπορεί και μ’ άλλους τρόπους να λεσκώσει μια κατσίκα, που ζει ελεύθερη εντελώς όλο το χρόνο στο χειμαδιό. Μπορεί π.χ. να μπερδέψει, βόσκοντας ανάμεσα σε κλαδιά,τα κέρατά της και να μην μπορεί να τ’ αποσπάσει.
Εδώ, όμως, στον απότομο γκρεμό πώς καθηλώνεται; Να, άγρια και ζωηρή καθώς είναι, θέλοντας να παίξει ή να φάει κανένα από τα λίγα κλαδιά, που φυτρώνουν σε καμιά μικρή ικμάδα του βράχου, πηδά σ’ ένα σημείο, απ’ όπου δεν μπορεί να ξαναγυρίσει. Εδώ πραγματικά εφαρμόζεται «μπρος γκρεμός»… Εκεί θα μείνει μερικές μέρες. Όταν πια την λυγίσει η πείνα, θα κάμει την μεγάλη προσπάθεια, που μπορεί να είναι το πήδημα του θανάτου…».
Εδώ, όμως, στον απότομο γκρεμό πώς καθηλώνεται; Να, άγρια και ζωηρή καθώς είναι, θέλοντας να παίξει ή να φάει κανένα από τα λίγα κλαδιά, που φυτρώνουν σε καμιά μικρή ικμάδα του βράχου, πηδά σ’ ένα σημείο, απ’ όπου δεν μπορεί να ξαναγυρίσει. Εδώ πραγματικά εφαρμόζεται «μπρος γκρεμός»… Εκεί θα μείνει μερικές μέρες. Όταν πια την λυγίσει η πείνα, θα κάμει την μεγάλη προσπάθεια, που μπορεί να είναι το πήδημα του θανάτου…».
Αυτά συνέβαιναν τα παλιότερα χρόνια στην Κρήτη, όταν έβοσκαν ελεύθερες οι κατσίκες, όμως μπορούν να συμβούν και σήμερα σε απόκρημνες περιοχές, προσπαθώντας μια κατσίκα να βρει την τροφή της.
Ο Αθανάσιος Δεικτάκης, συγγραφέας, λαογράφος, ερευνητής. ποιητής, διετέλεσε για πολλά χρόνια πρόεδρος του Συλλόγου Προβολής Κισάμου «Η Γραμπούσα». Έφυγε από τη ζωή στις 21 Δεκεμβρίου 2016, σε ηλικία 79 ετών…
