Νηθόιανο Μαζηνπδάθεο Πελειόπε Κακπάθε-Βνπγηνπθιή
Ο Νίκος Καζαντζάκης σε δεκατρία χρόνια (1924-1938) και μετά από εφτά γραφές δημιούργησε την ΟΔΥΣΕΙΑ, το θεμελιώδες έργο της ποιητικής του παραγωγής, που πραγματεύεται την περιπλάνηση του ομηρικού ήρωα Οδυσσέα προς την αναζήτηση της αθάνατης πηγής. Παρόλο που η ΟΔΥΣΕΙΑ του Καζαντζάκη είναι ουσιαστικά η συνέχεια της ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ του Ομήρου, ο πρωταγωνιστής της παρουσιάζεται διαφορετικός. Συγκεκριμένα και σε αντίθεση με το κλασικό πρότυπο του ομηρικού ήρωα, στο καζαντζακικό έπος ο Οδυσσέας παρουσιάζει μια αντιηρωική στάση στο αέναο ταξίδι του. Αυτήν ακριβώς την αντιηρωική προσωπικότητα του Οδυσσέα επιχειρούμε να διερευνήσουμε μέσα από τον τρόπο που ο συγγραφέας τον σκιαγραφεί με τη χρήση της γλώσσας, με τον ποιητικό του λόγο.
Και τούτο γιατί η γλώσσα κατέχει κυρίαρχο ρόλο στο έπος αυτό και, κατά συνέπεια, αναμένουμε να μας αποκαλύψει στοιχεία για την ταυτότητα του πρωταγωνιστή. Περί τα διακόσια επίθετα χρησιμοποιεί ο Καζαντζάκης για να χαρακτηρίσει τον Οδυσσέα. Όλα τους ένα προς ένα διαλεγμένα, ένα προς ένα σχεδιασμένα: αϊτοβούλης, γοργόχερος, δίβουλος, καρδιοπλάνος, μακροπόθητος, μουλωχτός, πολυκορφονούσης είναι μερικά επίθετα με τα οποία ο Καζαντζάκης σε τριάντα τρεις χιλιάδες τριακόσιες τριάντα τρεις στίχους και σε είκοσι τέσσερις ραψωδίες προσπαθεί να αποδώσει την ταυτότητα του ήρωα του. Θα επιχειρήσουμε, λοιπόν, να ερευνήσουμε μερικά από αυτά τα επίθετα και να τα ερμηνεύσουμε με κοινωνιογλωσσικά και ψυχογλωσσικά κριτήρια, προκειμένου να αποδώσουμε τον χαρακτήρα του Οδυσσέα με βάση τον τρόπο και τον λόγο δημιουργίας και χρήσης των επιθέτων αναμένοντας να ανακαλύψουμε χρήσιμες κι ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τον γλωσσικό κώδικα γραφής του έπους από τον Καζαντζάκη. Βιβλιογραφικοί μας οδηγοί σ’ αυτή την προσπάθεια είναι: Λεξιλόγιο της Οδύσειας του Νίκου Καζαντζάκη, Με πυξίδα ένα γλωσσάρι:
Το Γλωσσάρι του Παντελή Πρεβελάκη για την Οδύσσεια του Νίκου Καζαντζάκη του Θεοχάρη Μαρινάκη, Ευρετήριο κυρίων ονομάτων κτλ. της Οδύσειας του Καζαντζάκη της Δέσποινας Δρακοπούλου, Η γλώσσα της Οδύσσειας του Ν. Καζαντζάκη της Ελευθερίας Γιακουμάκη.
http://www.eens.org/
