Όσοι επισκέπτονται το Ηράκλειο όχι μόνο από τη θάλασσα αλλά και την ξηρά, βρίσκονται μπροστά σ’ ένα πανύψηλο οικοδόμημα γνωστό με το όνομα, για τους Ηρακλειώτες, το Μέγαρον Φυτάκη.
Για πολλά χρόνια ερείπιο, το Μέγαρον υπήρξε κατά την δεκαετία του 1930 το κέντρο της πολιτικής, κοινωνικής, οικονομικής και πνευματικής ζωής της πόλης και ολόκληρου του νομού.
Κτίσθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1920 από την Εμπορική Εταιρεία Φυτάκη-Κασαπάκη αντικείμενο της οποίας ήταν η εμπορία των κίτρων που ήταν τότε σε ακμή. Θεμελιώθηκε επάνω στα ενετικά τείχη της πόλης, στο σημείο με την ονομασία Cortina Dei Consiglieri.
Τη δεκαετία αυτή, όλη αυτή η παραλία χρησιμοποιείτο για τα θαλάσσια μπάνια, τολμηρών Ηρακλειωτών που άρχιζαν δειλά, σιγά και κρυφά να εμφανίζονται.
ΣΥΛΛΟΓΗ - ΠΕΡΙΚΛΗ ΜΑΛΑΓΑΡΔΗ
ΣΥΛΛΟΓΗ - ΠΕΡΙΚΛΗ ΜΑΛΑΓΑΡΔΗ
Μπροστά από το θαλάσσιο χώρο του Μεγάρου, σε κάποια απόσταση, προεξείχε ο σκελετός τουρκικού πλοίου. Όποιος κατόρθωνε να φτάσει κολυμπώντας ως εκεί, εθεωρείτο τότε δεινός κολυμβητής.
Ο κατασκευαζόμενος λιμενοβραχίονας, με τον καιρό άλλαξε την κατεύθυνση του κυματισμού προς όφελος του Μεγάρου. Εκεί στην αμμουδιά οι ιδιοκτήτες του είχαν εγκαταστήσει υπαίθρια τη βιομηχανία τους. Σωροί κίτρων και ξύλινα βαρέλια ανοικτά από το επάνω μέρος.
Ένας εργάτης «κόφτης», δεξιοτέχνης, κρατώντας το κίτρο στο αριστερό του χέρι, το έκοβε σε δύο ίσα μέρη, με κοφτερό μαχαίρι, χωρίς κίνδυνο κοψίματος ή τραυματισμού του χεριού του και το πετούσε μέσα στο βαρέλι. Όταν αυτό γέμιζε, έριχνε μέσα θαλάσσιο νερό ενισχύοντας το και με αλάτι.
Μετά την υποτυπώδη αυτή βιομηχανική επεξεργασία έστελναν τα κίτρα κυρίως στην Αγγλία για την τελική επεξεργασία και παρασκευή του γλυκού, με το οποίο οι Άγγλοι κατά τις γιορτές των Χριστουγέννων παρασκευάζουν την πατροπαράδοτη πουτίγκα.
Ο κατασκευαζόμενος λιμενοβραχίονας, με τον καιρό άλλαξε την κατεύθυνση του κυματισμού προς όφελος του Μεγάρου. Εκεί στην αμμουδιά οι ιδιοκτήτες του είχαν εγκαταστήσει υπαίθρια τη βιομηχανία τους. Σωροί κίτρων και ξύλινα βαρέλια ανοικτά από το επάνω μέρος.
Ένας εργάτης «κόφτης», δεξιοτέχνης, κρατώντας το κίτρο στο αριστερό του χέρι, το έκοβε σε δύο ίσα μέρη, με κοφτερό μαχαίρι, χωρίς κίνδυνο κοψίματος ή τραυματισμού του χεριού του και το πετούσε μέσα στο βαρέλι. Όταν αυτό γέμιζε, έριχνε μέσα θαλάσσιο νερό ενισχύοντας το και με αλάτι.
Μετά την υποτυπώδη αυτή βιομηχανική επεξεργασία έστελναν τα κίτρα κυρίως στην Αγγλία για την τελική επεξεργασία και παρασκευή του γλυκού, με το οποίο οι Άγγλοι κατά τις γιορτές των Χριστουγέννων παρασκευάζουν την πατροπαράδοτη πουτίγκα.
Ο ένας εκ των δύο κιτρέμπορων, ο Φυτάκης αρχικά ασχολούνταν με το εμπόριο των φρούτων και των λαχανικών ως εμπορομανάβης και αργότερα μετεπήδησε στο κιτρεμπόριο.
Το κίτρο είχε μεγάλη ζήτηση από το εξωτερικό και η τιμή του διαρκώς ανέβαινε όχι μόνο από μέρα σε μέρα, αλλά και μέσα στην ίδια μέρα. Η τιμή του είχε ξεπεράσει τις 28-30 δρχ. η οκά, όταν το ημερομίσθιο ήταν 20-25 δρχ. με αυτόν τον τρόπο απεκόμισαν μεγάλα κέρδη και αποφάσισαν να τα επενδύσουν στην ανοικοδόμηση του Μεγάρου.
ΦΩΤ - ΑΡΧΕΙΟ ΛΙΑΝΑ ΣΤΑΡΙΔΑ
Η σκέψη τους να ιδρύσουν βιομηχανία τελικής επεξεργασίας και παραγωγής του γλυκού-κίτρου, αποτέλεσε και την αρχή της πτώσης τους.
Οι βιομηχανίες του εξωτερικού μποϋκοτάρισαν το κρητικό κίτρο και το προμηθεύονταν μόνο από την Κορσική. Το πλέον αξιόλογο κέντρο παραγωγής κίτρου ήταν ο Δήμος Λαγκάδος και ιδίως τα χωριά Αβδού, Ποταμιές, Γωνιές και Σφεντήλι. Όλη αυτή η περιοχή κατά τη δεκαετία του 1920 έζησε στιγμές μεγάλης ευημερίας. Όμως όπως συμβαίνει πάντα στην ανθρώπινη ζωή, την ευημερία διαδέχεται η ανέχεια. Έτσι και τότε στο τέλος της δεκαετίας αυτής μία ανίατη ασθένεια του δέντρου της κιτριάς, η φυλλοξήρα, ο καρκίνος της κιτριάς, θέρισε την περιοχή και την εξαφάνισε κυριολεκτικά.
Ήταν η εποχή της δεκαετίας του 1930. Το Μέγαρον υψώνονταν μεγαλόπρεπα. Διέμεναν σε αυτό όλες οι ευημερούσες Ηρακλειώτικες οικογένειες. Στον ισόγειο χώρο στεγαζόταν η Λέσχη Ηρακλείου, όπου μαζευόταν όλο το ακμάζον Ηράκλειο, οι εκπρόσωποι των βουλευτών και οι εμπορικοί οίκοι, οι οποίοι κατεύθυναν την οικονομία του τόπου. Κάθε Σάββατο διοργάνωναν χορούς, κοσμικές συγκεντρώσεις και φιλανθρωπικές βραδιές και για την χορευτική παιδεία των Ηρακλειωτών μεριμνούσε το χοροδιδασκαλείο Τριανταφυλλάκη, που λειτουργούσε και αυτό στον ισόγειο χώρο του κτιρίου.
Μέσα στη γερμανική κατοχή η Λέσχη Ηρακλείου Θεοτοκοπούλος στέγασε στους χώρους της τη Νομαρχία Ηρακλείου. Κατά το τέλος της κατοχής, μία γερμανική νηοπομπή η οποία έπλεε στην Κρήτη με κατεύθυνση την Αφρική, αποτέλεσε στόχο αγγλικού βομβαρδιστικού σμήνους και διαλύθηκε. Ένα από τα πλοία φορτωμένο με πολεμικό υλικό, χτυπημένο, κατέφυγε στο λιμάνι του Ηρακλείου. Η έκρηξη που επακολούθησε έπληξε σοβαρά μαζί με τα άλλα και το Μέγαρον
Όμως στο σύνολο τους οι άνθρωποι που έγραψαν την ιστορία του Μεγάρου έφυγαν όπως έφυγε μαζί τους και η δόξα του.
Σήμερα χαρακτηρίζεται ως έργο τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Το μοναδικό για το Ηράκλειο και ολόκληρη την Κρήτη οικοδόμημα, ανακαινίστηκε ριζικά και μεταμορφώθηκε σ’ ένα πολυτελέστατο Ξενοδοχείο.
Σας καλωσορίζουμε στο Μέγαρον που θα σας εντυπωσιάσει στην κάθε του λεπτομέρεια και θα σας γοητεύσει σε κάθε σας βήμα.
Σήμερα χαρακτηρίζεται ως έργο τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Το μοναδικό για το Ηράκλειο και ολόκληρη την Κρήτη οικοδόμημα, ανακαινίστηκε ριζικά και μεταμορφώθηκε σ’ ένα πολυτελέστατο Ξενοδοχείο.
Σας καλωσορίζουμε στο Μέγαρον που θα σας εντυπωσιάσει στην κάθε του λεπτομέρεια και θα σας γοητεύσει σε κάθε σας βήμα.
Το Μέγαρο Φυτάκη είναι το πρώτο πολυώροφο κτήριο στην πόλη με διαμερίσματα κατοικιών, κτισμένο στα 1926-1930, με αξιόλογα νεοκλασικά στοιχεία στις όψεις. Αποτελεί αντιπροσωπευτικό παράδειγμα πολυκατοικίας της περιόδου του μεσοπολέμου και σημείο αναφοράς για την πολεοδομική εξέλιξη του Ηρακλείου. Αποτελείται από ισόγειο και τέσσερις ορόφους. Η φέρουσα κατασκευή του κτιρίου είναι από οπλισμένο σκυρόδεμα.
Τα νεοκλασικίζοντα εξωτερικά μορφολογικά στοιχεία (αρχιτεκτονικές προεξοχές, γείσα, πεσσοί, κιγκλιδώματα εισόδων και εξωστών) και η σχέση των ανοιγμάτων στις όψεις συνθέτουν ένα μοναδικό στην πόλη του Ηρακλείου αρχιτεκτόνημα. Μοναδικές στις λεπτομέρειές του είναι οι ξύλινες εξώπορτες των καταστημάτων στο ισόγειο οι οποίες είναι διακοσμημένες με ψευδοπαραστάσεις με ραβδώσεις και χειροποίητα σκαλίσματα. Στο εσωτερικό του κτηρίου υπάρχουν δύο μεγάλοι φωταγωγοί.
Οι περισσότεροι εσωτερικοί μη φέροντες τοίχοι έχουν κατεδαφισθεί, όμως η στατική του επάρκεια είναι σε πολύ καλή κατάσταση. 'Ολα τα παραπάνω στοιχεία συνθέτουν την έννοια του έργου τέχνης και του ιστορικού διατηρητέου μνημείου.
Τα Σάββατα της δεκαετίας του 1930 στο Ηράκλειο γνώριζαν ένα μοναδικό τρόπο καλοπέρασης. Το εισιτήριο για να μπεις σε αυτό τον θαυμαστό κόσμο απαιτούσε πρόσκληση από μέλος της κοσμικής Λέσχης. Υπήρξαν άνθρωποι που δεν τα κατάφεραν ποτέ. Υπήρξαν κι άλλοι όμως που διηγούνται εκείνα τα Σάββατα σαν τις καλύτερες αναμνήσεις της ζωής τους.
Η Λέσχη Ηρακλείου "Θεοτοκόπουλος" συγκέντρωνε την αφρόκρεμα του πλούτου, της κοσμικής και πολιτικής ζωής του Ηρακλείου και ενίοτε και της διανόησης. Κάθε Σάββατο η αίθουσα της -που στεγαζόταν στο ισόγειο του πιο λαμπρού κτηρίου της πόλης, του Μεγάρου Φυτάκη- άνοιγε την σάλα της, φώτιζε τους μεγάλους πολυελαίους και ετοιμαζόταν να υποδεχτεί το κοινό της.
Η ορχήστρα ανέβαινε στο πάλκο, ξέροντας ότι μέχρι το ξημέρωμα της Κυριακής έπρεπε να παίζει αδιάκοπα βαλς, πόλκες, ρούμπες και σάμπες για τους εκλεκτούς προσκεκλημένους. Και ο χορός ήταν κάτι παραπάνω από απλή διασκέδαση. Ήταν η ευκαιρία να εμφανιστούν οι νέες τουαλέτες των κυριών, η ευκαιρία να συζητήσουν οι οικονομικοί παράγοντες του τόπου τα επιχειρηματικά τους σχέδια, η ευκαιρία να εμφανιστούν οι πολιτικοί και να αναζητήσουν τους χρηματοδότες τους και εν τέλη ... ο χορός ήταν η καλύτερη δικαιολογία της εποχής για φλερτ..
Για το κείμενο αυτό χρησιμοποιήθηκαν αποσπάσματα από το βιβλίο του Κου Στυλιανού Βασιλάκη «Γράμματα Μνημόσυνα Λήθης».
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ / ΕΓΧΡΩΜΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ / ΕΓΧΡΩΜΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ
