Απαγόρευση κατοίκησης στο Οροπέδιο Λασιθίου - Κρήτη πόλεις και χωριά

Κρήτη πόλεις και χωριά

Η ΚΡΗΤΗ ΣΤΟ INTEΡNET - www.kritipoliskaixoria.gr

.........
Επικοινωνήστε μαζί μας - kritipolis@hotmail.com
ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Δευτέρα 17 Δεκεμβρίου 2018

Απαγόρευση κατοίκησης στο Οροπέδιο Λασιθίου


     Οι φεουδάρχες Ενετοί του Λασιθίου παρενοχλούμενοι διαρκώς, αναγκάστηκαν να το εγκαταλείψουν. Τότε, για να μην βρίσκουν άσυλο οι επαναστάτες στο Λασίθι, ο Δούκας του Ηρακλείου εισηγήθηκε στο Συμβούλιο των Ευγενών να κηρυχθεί το Λασίθι τόπος ακατοίκητος (1293). Παράλληλα, εξεδόθη άλλο διάταγμα της ενετικής γερουσίας το οποίο απαγόρευε στους Ενετούς να παντρεύονται Κρητικοπούλες.



Οσοι παρανομούσαν, έχαναν τον φέουδό τους. Αυτό βέβαια δεν εφαρμόστηκε ποτέ.
      Το Οροπέδιο Λασιθίου βέβαια, με το αδούλωτο φρόνημά του δεν συμμορφώθηκε στις απειλές και τότε η Βενετία με νέο νόμο πιο σκληρό, διέταξε το έτος 1343 την ερήμωσή του, το γκρέμισμα όλων των σπιτιών (δεν άφησαν πέτρα πάνω στην άλλη), το ξερίζωμα όλων των οπωροφόρων δέντρων και των αμπελιών. Οποιος συλλαμβανόταν να μένει μέσα στην απαγορευμένη ζώνη του Λασιθίου, ή να βόσκει τα ζώα του, του έκοβαν το ένα πόδι ή τον σκότωναν.





 Ετσι, οι κάτοικοί του κατέφυγαν στα χωριά των όμορων επαρχιών κι εγκαταστάθηκαν σ’ αυτά μόνιμα. Να γιατί δεν σώζεται στο Λασίθι τίποτα το βυζαντινό, ούτε ονόματα χωριών, ούτε τοπωνύμια. Τα μοναδικά βυζαντινά λείψανα, είναι η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο Αγουστί χωριό, κοντά στο σημερινό χωριό Αγιος Γεώργιος, η εκκλησία του Αγίου Σεργίου και Βάκχου στο νεκροταφείο του χωριού Γεροντωμουρί (σημερινό Αγ. Χαράλαμπος) και η εκκλησία της Αγίας Αννας στο νεκροταφείο του Τζερμιάδου, η οποία πριν από 50 περίπου χρόνια κακώς κατεδαφίστηκε και στην θέση της ανεργέθηκε άλλη μεγαλύτερή της. Η παραπάνω απαγόρευση κράτησε πάνω από 200 χρόνια.



Η Βυζαντινή εκκλησία των Αγίων Σέργιου και Βάκχου 



ΑΡΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗΣ
     Τον 15ο αιώνα, άρχισε να πέφτει στην Κρήτη πείνα, λόγω της αφορίας των δημητριακών και οι Ενετοί δεν μπορούσαν να θρέψουν ούτε τα στρατεύματά τους, που διαρκώς πλήθαιναν στο νησί φοβούμενοι την κατάληψή της από τους Τούρκους. Τότε, ο Δούκας του Ηρακλείου, εισηγήθηκε στη Βενετία ότι δεν υπήρχε πια λόγος να μένει ακαλλιέργητος ο εύφορος αυτός τόπος, το Λασίθι, εφόσον τα πράγματα είχαν ησυχάσει. Καλό θα ήταν λοιπόν, ν’ αρχίσει να σπέρνεται ο τόπος από τη διοίκηση των Ενετών ή να ενοικιάζεται.


  

    Γιατί δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι το Λασίθι θεωρούνταν ανέκαθεν ο σιτοβολώνας της Κρήτης. Πετύχαινε ακόμη και τις χρονιές που λόγω ανομβρίας ή άλλων αιτιών αποτύγχαναν τα σιτηρά στην υπόλοιπη Κρήτη. Ετσι, βγήκε και η παροιμία “αν πετύχει το Λασίθι, κακόν το ‘παθε η Κρήτη”. Δεν μπορούσε λοιπόν να μένει ακαλλιέργητο ενώ η Κρήτη πεινούσε! Ετσι, στις 30 Νοεμβρίου 1514, ανεκλήθηκε το απαγορευτικό διάταγμα κι επιτράπηκε ξανά η καλλιέργειά του.





    Το Λασίθι όμως, με την πολυετή ακαλλιεργησία του, είχε γίνει ένα απέραντο λιβάδι που για να καλλιεργηθεί, έπρεπε να αποστραγγισθεί και να εκχερσωθεί. Τότε η Ενετία έστειλε μηχανικούς έμπειρους σε αποστραγγιστικά έργα και χάραξαν και άνοιξαν τις “Λίνιες” που σώζονται ακόμη και σήμερα, και αποστραγγίστηκε ο κάμπος.





ΞΑΝΑΚΑΤΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΟΡΟΠΕΔΙΟΥ
     Υστερα απ’ όλα αυτά, η Ενετία, επέτρεψε σ’ όσους ήθελαν να βγουν στο οροπέδιο να παχτώσουν (ενοικιάσουν) όση γη μπορούσαν να καλλιεργήσουν. Παράλληλα, έφερε κι εκείνη Πελλοπονήσιους φίλους της από την Μονεμβασιά και το Ναύπλιο για να τους ανταμείψει για την φιλική στάση τους απέναντί της τα χρόνια της Ενετοκρατίας και τους μοίρασε μεγάλες εκτάσεις στο Οροπέδιο να τις καλλιεργούν με την υποχρέωση να της παραδίδουν το ένα τρίτο της σοδειάς τους. Αξίζει ν’ αναφέρουμε εδώ, ότι τα έσοδα του Δημοσίου από τα παχτωτικά, έφθαναν ενίοτε στα δέκα έξι χιλ. μουζούρια δημητριακά και ότι το Λασίθι δεν αποτέλεσε ποτέ Καστελανία (επαρχία), αλλά υπαγόταν απευθείας στο Δούκα.






      Στους αγρότες που ανέβαιναν στο Λασίθι για καλλιέργειες, απαγόρευαν να χτίζουν κανονικά σπίτια και να δημιουργούν χωριά. Γι’ αυτό, η παραμονή τους διαρκούσε όσο η σπορά ή ο θερισμός και τ’ αλώνισμα. Αυτοί διέμεναν σε πρόχειρα σπίτια και καλύβες σε μικρούς οικισμούς τα λεγόμενα “μετόχια”.

Ετσι δημιουργήθηκαν 46 μετόχια πολλά από τα οποία πήραν τ’ όνομά τους από τον πρώτο τους οικιστή (Τζερμιάδω από τον Τζερμιά, Φαρσάρω από τον Φαρσάρη κ.λ.π.). Αλλα απ’ αυτά διατηρήθηκαν και εξελίχθηκαν αργότερα σε χωριά (Αγ. Γεώργιος, Τζερμιάδω, Αβρακόντε, Αγ. Κωνσταντίνος κ.λ.π.) και άλλα έσβησαν και διατηρούνται σήμερα τοπωνύμια (Αγουστί, Μόρος, Χώνος , Κερασά, Σαρακηνού, Αγία Πελαγία κ.λ.π.)

      Το ότι ανέβαιναν καλλιεργητές από τις όμορες επαρχίες, φαίνεται και από τον κατάλογο των παχτωτών και οφειλετών προς τη Γαληνότατη Κυβέρνηση της Ενετίας (ιδέ Συμβολή στην Ιστορία της Κρήτης του Οροπεδίου Λασιθίου του ιστοριοδίφη Στέργιου Σπανάκη) όπως: Κανέτος, Ζουράρης, Πεδιώτης, Φούσκης, Σιλιγάρδος, Βλαστός, Σερέπετσης, Κοζύρης, κ.λ.π. που υπάρχουν σήμερα στην επαρχία Μερ/λλου.

Απογραφές πληθυσμού των μετοχιών και των χωριών του Οροπεδίου Λασιθίου από την Βενετοκρατία έως σήμερα.
     Α’ Επί Ενετοκρατίας
     Οι απογραφές του πληθυσμού στην Κρήτη επί Ενετοκρατίας που έμειναν ιστορικές ήταν:

      1. Του Καστροφύλακα το 1583. Αυτή αναφέρεται σε κατοίκους. 

Απογραφές πληθυσμού των μετοχιών και των χωριών του Οροπεδίου Λασιθίου από την Βενετοκρατία έως σήμερα.
     Α’ Επί Ενετοκρατίας
     Οι απογραφές του πληθυσμού στην Κρήτη επί Ενετοκρατίας που έμειναν ιστορικές ήταν:
      1. Του Καστροφύλακα το 1583. Αυτή αναφέρεται σε κατοίκους.
      2. Του Φραγκίσκο Βασιλικάτα το 1630. Αναφέρεται σε σπίτια.
Και οι δύο αυτές απογραφές ήταν πολύ ελλιπείς.
Αλλες απογραφές

     Α’ Επί Τουρκοκρατίας
     1. Δύο χρόνια μετά την ολοκλήρωση της κατάληψης της Κρήτης από τους Τούρκους (1669) έγινε η πρώτη απογραφή (1671) με σκοπό να μάθουν οι νέοι κατακτητές με πόσο και με τί πληθυσμό είχαν να κάνουν.
Η απογραφή αναφέρεται σε χαράτσια.
Χαράτσι είναι τούρκικη λέξη που σημαίνει γενικά κεφαλικός φόρος. Στην απογραφή όμως αυτή εννοούσαν τους υπόχρεους σε κεφαλικό φόρο.
Η απογραφή του 1881. Αναφέρεται σε ψυχές όπως και οι επόμενες.

     Β’ Επί Αιγυπτιοκρατίας (1830-1840)
Εγινε απογραφή το 1834 και αναφέρεται σε οικογένειες.

     Γ’ Επί Κρητικής Πολιτείας
Εγινε το 1800 και διατάχθηκε από τον πρίγκηπα Γεώργιο.

     Δ’ Με ελεύθερη Κρήτη ενωμένη με την Ελλάδα
Εγιναν το 1920, 1928, 1940, 1951, 1961, 1971, 1981, 1991 και το 2001.

ΤΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΜΠΕΛΙΒΑΝΗ

Post Top Ad

.............