Οι γιορτινές ημέρες των Χριστουγέννων κρύβουν μια έντονη κοινωνική πίεση. Τα στολίδια, η αίσθηση της συγχώρεσης και της επανένωσης των οικογενειών, τα λαμπάκια και όλη η ατμόσφαιρα της χαράς, της πίστης, της ελπίδας… όλων αυτών που «πρέπει» κανείς να κάνει ή να νιώσει για να μπει στο Πνεύμα των Χριστουγέννων…. Ωστόσο οι γιορτές κουβαλούν και πολλή θλίψη, μοναξιά, συναισθήματα πίεσης, εγκατάλειψης, οργής. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως το 90% σχεδόν των οικογενειών μαλώνουν ή αισθάνονται και βιώνουν συναισθήματα έντασης γύρω από το γιορτινό τραπέζι. Ούτε είναι τυχαίο πως στην συντριπτική πλειοψηφία τους άνθρωποι που έτσι κι αλλιώς ζουν εντάσεις στην οικογενειακή τους καθημερινότητα τις ημέρες των γιορτών νιώθουν ακόμη εντονότερες συγκρούσεις που συχνά καταλήγουν στα επείγοντα, αφού εμπεριέχουν και βία.
Τα Χριστούγεννα δεν είναι μαγικά για όλους…
Συχνά αυτές τις ημέρες ξυπνούν τα φαντάσματα του παρελθόντος με αποτέλεσμα, να θυμόμαστε, να ανακαλούμε θαμμένα συναισθήματα, λάθη που ακόμη μας κυνηγούν και στοιχειώνουν τις επιλογές στη ζωή μας. Υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να πέσουν στο κρεβάτι την παραμονή Χριστουγέννων και να ξυπνήσουν την επόμενη της Πρωτοχρονιάς, για να αποφύγουν όλη αυτή την συναισθηματική έκρηξη και την περιρρέουσα ενθουσιώδη ατμόσφαιρα.
Τις ημέρες των γιορτών επίσης όλοι αυτοί οι σημαντικοί άλλοι που λείπουν πια, από την ζωή κάνουν τις ημέρες αυτές ακόμη πιο πιεστικές. Η έλλειψη τους είναι πελώρια και πρέπει κανείς από την μια να ζήσει την χαρά των γιορτών και από την άλλη να βιώσει πολύ εντονότερα την απώλεια.
Η κατάθλιψη των γιορτών είναι γεγονός. Συχνά οι μοναχικοί άνθρωποι ξεχνιούνται τέτοιες ημέρες, γιατί οι γιορτές είναι γενικότερα περίοδος κοινωνικών δραστηριοτήτων και ομαδικών συναντήσεων… Ο κλοιός είναι στενός και κλείνει συνήθως στα πλαίσια των κοντινών συγγενών. Όλοι οι υπόλοιποι περισσότερο μοναχικοί άνθρωποι φαίνεται να «περισσεύουν» και παρόλο που μπορεί να είναι καλεσμένοι σε σπίτια φιλικά ή σε μακρινούς συγγενείς… εξακολουθούν να νιώθουν μόνοι και παρείσακτοι.
Τι είναι αυτό που κάνει τόσο δυνατές τις γιορτές; Τόσο δυνατές που μπορούν να αποδυναμώσουν συναισθηματικά τους ανθρώπους; Τόσο δυνατές που μπορούν να γίνουν καθρέφτης μιας ζωής που στα μάτια του κοινωνικού συνόλου έχει «αποτύχει»;
Είναι η ίδια η πίεση του Κοινωνικού συνόλου…. Και κάθε τι ξεχωριστό, κάθε τι διαφορετικό νιώθει εντονότερα την κοινωνική κριτική. Την πίεση να παραμείνει στα πλαίσια. Την πίεση να μην ξεφύγει από τον μέσο όρο. Την πίεση να ανήκει για να μην είναι διαφορετικός.
Οι εικόνες με τα μεγάλα χαρούμενα τραπέζια, τα ευτυχισμένα παιδάκια, του ενήλικες που ανταλλάσουν αγκαλιές και δώρα κι ευχές και συγχώρεση… Σε ένα σπίτι γεμάτο λάμψη, σε μια ζωή γεμάτη ανθρώπους, σε μια βραδιά που φαίνετε να χωρά μόνο η αγάπη κι αν δεν χωράς εσύ μέσα σε αυτό τότε...δεν χωράς πουθενά τέτοιες μέρες!
Αυτά που βοηθούν.
Το γράψιμο. Πολλοί ψυχοθεραπευτές και ψυχίατροι ανάμεσα τους και η DarleneMinnimi συγγραφέας του βιβλίου The emotional Toolkit, υποστηρίζουν πως οι άνθρωποι που καταγράφουν τα βαθύτερα συναισθήματα τους όταν είναι αναστατωμένοι, νιώθουν λιγότερο άγχος και λιγότερη θλίψη. Μπορεί κανείς να καταγράφει τις σκέψεις του απαντώντας σε ερωτήσεις όπως, «Τι είναι αυτό που με αναστατώνει;» « Τι θα μπορούσε να αλλάξει και πως;» κρατώντας ένα ημερολόγιο μέσα στις γιορτές με στόχο την συναισθηματική αποσυμπίεση.
Αποφυγή αλκοόλ. Αυτό που εντείνει πάντα τα προβλήματα τέτοιες ημέρες είναι η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ. Πολλές από τις έκρυθμες καταστάσεις έχουν ως αφετηρία το αλκοόλ και την μέθη. Σε έναν θλιμμένο άνθρωπο, το αλκοόλ προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη θλίψη εντείνοντας τα αρνητικά συναισθήματα, ακριβώς γιατί το αλκοόλ είναι βασικά ουσία κατασταλτική.
Αποφεύγει κανείς το αλκοόλ, αποφεύγοντας ακόμη και κοινωνικές εστιάσεις που μπορεί να είναι στρεσογόνες.
Δώρα. Η αγορά δώρων μπορεί να προκαλέσει μεγάλο άγχος. Η οικονομική αδυναμία, κάποιου μπορεί να τον απομονώσει και να τον απομακρύνει από ανθρώπους που αγαπά ακριβώς επειδή η παράδοση υποχρεώνει στην ανταλλαγή δώρων. Δώρο σημαίνει προσφορά και η προσφορά μπορεί να υπάρξει με πολλούς τρόπους. Ένα γράμμα για παράδειγμα, μπορεί να είναι μια εξαιρετική χειρονομία φροντίδας και προσφοράς, οπότε η εναλλακτική σκέψη βοηθά στο να γίνουμε πιο δημιουργικοί στις επιλογές μας κάνοντας δώρο κάτι εξαιρετικά πολύτιμο. Λέξεις…γεμάτες συναίσθημα.
Παραδόσεις. Οι παραδόσεις υπάρχουν για να τις προσπερνάμε. Αν υπάρχει μια γιορτινή παράδοση στην οικογένεια που δεν εξυπηρετεί πια, καλό είναι να την αλλάξουμε. Αν έχουμε αλλάξει σπίτι ή περιοχή και αυτό μας υποχρεώνει να αλλάξουμε γιορτινές συνήθειες χρόνων, αν βρισκόμαστε μακριά από ανθρώπους σημαντικούς με τους οποίους πάντα γιορτάζαμε μαζί, αν περνούσαμε τις γιορτές παραδοσιακά με κάποιον κι αυτός ο κάποιος έχει πεθάνει, δεν έχει νόημα το συναισθηματικό βούλιαγμα. Η προσκόλληση σε παραδοσιακές συνήθειες μπορεί να γίνει θηλιά.
Αλλαγή και ανανέωση λοιπόν με κάθε ευκαιρία, η δημιουργία νέων παραδόσεων μπορεί να είναι εξαιρετικά δημιουργική και λυτρωτική διαδικασία.
Αυτοπροστασία. Οι γιορτινές μέρες έχουν συνήθως συναντήσεις με ανθρώπους που μπορεί κανονικά να αποφεύγουμε. Συναντήσεις με ανθρώπους «βαμπίρ», όπου απομυζούν την ενέργεια μας. Υπερβολικές μαμάδες, ανταγωνιστικά αδέρφια, καταναγκαστικοί παππούδες, θείοι που το να κατακρίνουν είναι χόμπι, φίλοι που ζουν το δικό τους δράμα σε πλήρη υπερβολή, οικογενειακό τσίρκο γύρω από το τραπέζι. Φροντίζουμε να είμαστε με άτομα με τα οποία νιώθουμε άνετα. Άτομα που μας γεμίζουν θετική ενέργεια. Αν αυτό σημαίνει πως θέλεις να αποφύγεις μια οικογενειακή συγκέντρωση, νιώσε ελεύθερα και απέφυγε την. Αν δεν μπορείς να την αποφύγεις τότε νιώσε ελεύθερα να σταματήσεις οτιδήποτε δεν σου αρέσει. Κανείς δεν ξέρει πως νιώθουμε για κάτι αν δεν το εκφράσουμε. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να διαβάσουν τις σκέψεις μας.
Η έκφραση είναι πάντα λυτρωτική. Απλά και ξεκάθαρα, χωρίς υπερβολικές εκφράσεις και θεατρινισμούς. Ο στόχος άλλωστε, δεν είναι να πυροδοτηθεί ένας καυγάς, μα να σταματήσει αυτός που θα αρχίσει αν δεν μιλήσεις.
Εγώ πρώτα. Οι γιορτές είναι πίεση. Τα πρέπει πολλά και οι ανάγκες των άλλων φαίνονται να ξεπερνούν τις ανάγκες του εαυτού μας. Το να πεις κανείς «όχι» σε ένα κάλεσμα που προκαλεί πόνο, σε μια συνάντηση που προκαλεί αγωνία και άγχος ή σε μια ανεπιθύμητη κατάσταση, δεν σημαίνει πως δεν νοιάζεται τον άλλο. Σημαίνει πως βάζει τον εαυτό του μπροστά. Δεν είναι κακό! Όπως προαναφέρθηκε, αν δεν θέλεις να πας κάπου, απλά για φέτος κάνε τον εαυτό σου προτεραιότητα και μην πας! Ζήτα από αυτούς που σε πιέζουν κατανόηση και χώρο. Αν για παράδειγμα ο σύντροφος επιμένει να επισκεφτείτε τα πεθερικά και η σκέψη σου προκαλεί φρίκη προσπαθήστε να βρείτε μια λύση εναλλακτική. Μια μικρότερη επίσκεψη, μιαν άλλη μέρα που δεν θα είναι μαζεμένοι άνθρωποι που δεν θέλεις να δεις.
Το «εγώ πρώτα» είναι σημαντικό δείγμα όχι απαραίτητα εγωισμού μα και προσωπικής φροντίδας.
Μοναξιά. Τις μέρες αυτές είναι δύσκολο να είναι κανείς μόνος. Αν υπάρχουν φίλοι και παρέες, που νοιάζονται το να μένει κανείς μόνος είναι λάθος. Η μοναξιά κάνει τα πάντα να φαντάζουν εντονότερα. Ο πόνος, η αίσθηση αποτυχίας ή απόρριψής. Αν έχεις την ευκαιρία να είσαι με κάποιους που ενδιαφέρονται για εσένα...μην μένεις μόνος.
Μην κάνεις την μοναξιά σου, μεγαλύτερη από ότι στ' αλήθεια είναι.
Δράση. Οι ενδορφίνες είναι το φυσικό αντικαταθλιπτικό του σώματος. Όταν η πίεση είναι μεγάλη, όταν το άγχος κατακλύζει το μυαλό, η άσκηση πάντα βοηθά. Ακόμη κι αν κάνει κρύο, ακόμη κι αν οι συνθήκες φαντάζουν αντίξοες, αν ντυθείς καλά και βγεις να περπατήσεις η διάθεση γρήγορα θα αλλάξει. Η άσκηση βοηθά το μυαλό και το σώμα.
Η απομάκρυνση από την πυροδότηση της έντασης και μια βόλτα πάντα είναι εξαιρετική πηγή ηρεμίας.
Τέλος υπάρχουν πολλά ακόμη από τα οποία κανείς μπορεί να πάρει βοήθεια και να αλλάξει μια κατάσταση, ξεπερνώντας την θλίψη των γιορτών. Από το να προσφέρει εθελοντική εργασία για λίγες ώρες, μέχρι το να συμμετέχει σε νέες δραστηριότητες, να δοκιμάσει νέες συνταγές, να στείλει μια κάρτα στον εαυτό του γεμάτη με όνειρα για το μέλλον κι ευχές.
Η μαγεία των γιορτών είναι παγίδα. Δεν υπάρχει τίποτε που να μην μπορεί κανείς να αποφύγει και η θλίψη των γιορτών είναι ένα από αυτά. Μπορεί κανείς να την αποφύγει, αρχίζοντας με το να κάνει ένα δώρο στον εαυτό του. Το δώρο της συναισθηματικής ισορροπίας. Μπαίνω στη δράση, βγαίνω από τη θλίψη. Είναι στο χέρι μου!
