Η Ρούσσα Εκκλησία ή Ρούσα Εκκλησιά είναι χωριό του δήμου Σητείας, στην ανατολική Κρήτη. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 194 κατοίκους. Βρίσκεται 9 χιλιόμετρα ανατολικά από τη Σητεία, κτισμένη αμφιθεατρικά σε υψόμετρο 340 μέτρα.
Ο οικισμός Ρούσσα Εκκλησιά δεν αναφέρεται στην απογραφή των Ενετών του 1583 και φαίνεται ότι το χωριό αυτό ιδρύθηκε αργότερα.
Σύμφωνα με μία εκδοχή, το όνομα προέρχεται από τη ύπαρξη τρεχούμενου νερού κάτω από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου (Ρέουσα Εκκλησία) ή από τα κόκκινα χώματα της περιοχής σε συνδυασμό με την εκκλησία.
Στη θέση «Άνοιξη», κοντά στο ναό του Τιμίου Σταυρού, έχει ανασκαφεί μινωικό ιερό κορυφής. Επίσης, στη θέση Λογοκέφαλο βρέθηκαν ερείπια αρχαίου οικισμού και στη θέση Καστρί ερείπια ακρόπολης.
Στο χωριό υπάρχει κτητορική βρύση που έκτισε το 1877 ο διοικητής Λασιθίου Αξελός και χαρακτηρίστηκε ιστορικό έργο τέχνης. Το 1897 στην Ρούσσα Εκκλησιά έγινε σύσκεψη των προκρίτων και των μελών της Επαναστατικής Επιτροπής για να συνταχθεί υπόμνημα προς το Ρωσικό υποπροξενείο Ηρακλείου. Η θεωρία ότι οι κάτοικοι της Τραπεζούντας μετά την καταστροφή του χωριού από το Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα έκτισαν την Ρούσσα εκκλησία δεν έχει τεκμηριωθεί. Στο ίδιο χωριό περιλαμβάνονται και οι μικροσυνοικισμοί Κουτσουλόπετρες και Κοσκινάς και το σπήλαιο Γιούπες.» [Πηγή κειμένου: βιβλίο του Ν. Παπαδάκη, αρχαιολόγου: ΣΗΤΕΙΑ, 2000].
Μέσα στο χωριό βρίσκεται κρήνη που κατασκευάστηκε το 1877 από τον διοικητή Λασιθίου Αξελό.
Στην πλατεία υπάρχει και ο αιωνόβιος πλάτανος ηλικίας περίπου 700 ετών που αποτελεί μνημείο για το χωρίο μαζί με την ιστορική βρύση του Αξελου.
Η συγκοινωνιακή οργάνωση είναι καθημερινή. Το μοναδικό μέσο μαζικής μεταφοράς είναι ένα υπεραστικό λεωφορείο το οποίο λειτουργεί και ως σχολικό και συνδέει το χωριό με τη Σητεία. Στον οικισμό δεν υπάρχουν βασικές υπηρεσίες όπως ιατρείο και φαρμακείο, αλλά υπάρχουν χρήσεις όπως παντοπωλείο, καφενείο και εστιατόριο. Η Ρούσσα εκκλησιά διαθέτει αυτόνομο δίκτυο ύδρευσης και αποχέτευσης.
Iερος Nαος Aγ. Tριαδος
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ
