Aν ρωτήσετε κάποιον για το αν του αρέσει το ΗΡΑΚΛΕΙΟ πιθανότατα θα σας δώσει αρνητική απάντηση· χαοτική πόλη, με έντονο κυκλοφοριακό πρόβλημα και άναρχη δόμηση. Ίσως, όλα αυτά να ισχύουν εν μέρει, όμως, αυτός που υποστηρίζει με τρόπο απόλυτο αυτή την άποψη, δεν έχει επισκεφθεί ποτέ του την πρωτεύουσα της Κρήτης ή δεν έχει μπει ποτέ στον κόπο να δει «πίσω από τον τοίχο».
Το ΗΡΑΚΛΕΙΟ έχει τόσα πράγματα να δεις και να κάνεις, αλλά, προπάντων, να νιώσεις, ώστε μία και μόνο επίσκεψη ίσως να μην είναι αρκετή για να προλάβεις να το συμπαθήσεις.Εμείς θα προσπαθήσουμε να σας κάνουμε γνωστό το άλλο πρόσωπο του Ηρακλείου, εκείνο με τα μινωικά ανάκτορα και τα μεγαλοπρεπή ενετικά κτήρια που κρύβουν μια άγνωστη σε πολλούς ιστορία, με τα σοκάκια και τις πλατείες όπου συγκεντρώνονται οι ντόπιοι για να περάσουν τα βράδια τους
Λίγη δόση ιστορίας...
Περί τον 9ο αιώνα, η πόλη ονομαζόταν Χάνδακας και αποτελούσε το ισχυρότερο οχυρό. Όταν το 1204 οι Βενετοί καταλαμβάνουν το νησί, ο Χάνδακας, που εξακολουθεί να είναι η πρωτεύουσα της -ενετικής πλέον- Κρήτης, μετονομάζεται σε Candia. Η περίοδος της ενετοκρατίας χαρακτηρίζεται από έντονη δημιουργικότητα σε όλους τους τομείς. Τότε αναπτύσσονται η οικονομία, η βιοτεχνία, η ζωγραφική και η λογοτεχνία. Το 1669, με τη βοήθεια του Francesco Morozini, το νησί παραδίδεται στους Τούρκους ύστερα από πολιορκία 20 χρόνων. Ο 16ος και ο 17ος αιώνας συνιστούν την εποχή της Κρητικής Αναγέννησης, δηλαδή την περίοδο ακμής των τεχνών και των γραμμάτων στο νησί. Η ποίηση και η λογοτεχνία γνωρίζουν τεράστια άνθηση. αντιπροσωπευτικότερα παραδείγματα η «Ερωφίλη» του Γ. Χορτάτση και ο «Ερωτόκριτος» του Β. Κορνάρου.
Παράλληλα, η αρχιτεκτονική αυτής της περιόδου έχει να παρουσιάσει σπουδαία έργα, με κυριότερο το εκτεταμένο σύστημα οχύρωσης. Από την Άλωση, όμως, και μετά, οι ανεπανόρθωτες ζημιές στερούν από την πόλη την αίγλη της, ενώ ο Χάνδακας υφίσταται συνεχείς προσπάθειες αναστύλωσης. Τον 20ό αιώνα, κατά την περίοδο των πολέμων, οι Μεγάλες Δυνάμεις απομακρύνουν τους Τούρκους στρατιώτες και η πόλη ανακάμπτει. Σημαντικός παράγοντας στη διαμόρφωση του ιδιαίτερου χαρακτήρα του Ηρακλείου αποτέλεσε η εγκατάσταση πολλών προσφύγων μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Το «άλλο» ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Το ΗΡΑΚΛΕΙΟ απαρτίζεται από πολλά ενετικά δημόσια οικοδομήματα και ιερούς ναούς μεγάλου ιστορικού ενδιαφέροντος, που σίγουρα θα τραβήξουν την προσοχή σας. Αν δώσετε μια ευκαιρία σε αυτή τη δαιδαλώδη -με την πρώτη ματιά- πόλη, θα διαπιστώσετε ότι, πράγματι, υπάρχουν ιδιαίτερα σημεία που αναδεικνύουν την ομορφιά της. Η περιήγηση ξεκινά από το Παλιό Λιμάνι και τα εναπομείναντα θολοσκέπαστα νεώρια -τα ναυπηγεία των Ενετών- και συνεχίζεται στον Κούλε, το περίφημο βενετσιάνικο Φρούριο της Θάλασσας. Πρόκειται για ένα φρούριο ταυτισμένο με την προστασία και άμυνα του λιμανιού, κατασκευασμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να παραμένει αυτάρκες για μεγάλο χρονικό διάστημα. Κατά την Τουρκοκρατία υπήρξε χώρος φυλάκισης και βασανιστηρίων των Κρητών επαναστατών. Σήμερα, ο Κούλες χρησιμοποιείται ως χώρος συναυλιών και λοιπών πολιτιστικών εκδηλώσεων.
Λίγο πιο πέρα, βρίσκεται ο ιερός ναός του Αγίου Τίτου, του πρώτου επισκόπου του νησιού. Ο ναός διήλθε πολλά στάδια, ανάλογα με τον εκάστοτε κυρίαρχο της πόλης. Ωστόσο, από το 1923 έγινε και πάλι χριστιανικός, ενώ στο εσωτερικό του φυλάσσεται η κάρα του αγίου. Επόμενο μνημείο, που συναντούμε κατά την περιήγησή μας, είναι η περίτεχνη Loggia, βενετσιάνικο μνημείο εξαιρετικής αισθητικής σε παλλαδιανό ρυθμό. Κατά την Ενετοκρατία, συνιστούσε τον επίσημο χώρο συγκέντρωσης των ευγενών, όπου συζητούσαν θέματα πολιτικού, κοινωνικού ή φιλοσοφικού περιεχομένου. Το 1987 τιμήθηκε με το βραβείο €PA NOSTRA για την επιτυχή αναστήλωσή της. Πλέον, στεγάζει το Δημοτικό Συμβούλιο, καθώς και τμήμα των Υπηρεσιών του Δήμου.
Συνεχίζοντας, φτάνει κανείς στο πιο κεντρικό σημείο του Ηρακλείου, στην πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου ή, όπως είναι ευρέως γνωστή, στα Λιοντάρια. Εδώ βρίσκεται η ξακουστή κρήνη Morozini, ενετικό κατασκεύασμα του 17ου αιώνα, όπου κατέληγε ο αγωγός του υδραγωγείου της πόλης. Τα Λιοντάρια αποτελούν σημείο συνάντησης για πολλούς. Όσοι έχουν επισκεφθεί αρκετές φορές την πόλη γνωρίζουν πως το πρώτο πράγμα που κάνει κάποιος μόλις κατέβει από το καράβι (φτάνει συνήθως στις 5.30 το πρωί) είναι να πάει στην πλατεία και να φάει στα φημισμένα μπουγατσάδικά της. Οι δρόμοι που πλαισιώνουν την πλατεία είναι αμιγώς εμπορικοί, συνδυάζοντας το παραδοσιακό με το σύγχρονο στοιχείο. Συγκεκριμένα, η οδός 1866 είναι ο δρόμος με την αγορά, όπου μπορείτε να βρείτε κάθε λογής προϊόντα: ρίγανη, όσπρια, τσάι και οτιδήποτε άλλο ζητήσετε βρίσκεται εδώ. Στο τέλος του δρόμου, θα συναντήσετε το Μεϊντάνι, ένα παραδοσιακό καφενείο, ιδανικό μέρος για ρακή και μεζέδες. Εκείνοι που αναζητούν τον εμπορικό δρόμο της πόλης, πρέπει να κατευθυνθούν στην κρητική «Ερμού», που δεν είναι άλλη από την οδό Δαιδάλου, η οποία ενώνει τις δύο βασικές πλατείες του Ηρακλείου, τα Λιοντάρια και την πλατεία Ελευθερίας. Η δεύτερη, με το λιμάνι να διακρίνεται στο βάθος, ονομάζεται επίσης Αστόρια, λόγω του ομώνυμου κινηματογράφου και ξενοδοχείου της πόλης.
Τελευταίος σταθμός της «περιπλάνησης» στους προηγούμενους αιώνες είναι ο μητροπολιτικός ναός του Αγίου Μηνά, προστάτη αγίου του Ηρακλείου. Χτισμένος σε ψευδο-αναγεννησιακό ρυθμό, διακρίνεται για την επιβλητικότητα, που προσδίδουν οι τεράστιες διαστάσεις του, ενώ στο εσωτερικό κοσμείται από αγιογραφίες του Μιχαήλ του Δαμασκηνού.
Το , ΗΡΑΚΛΕΙΟ επομένως, έχει και την καλή πλευρά του! Η ιστορία, άλλωστε, που το συνοδεύει, κάθε άλλο παρά εύκολα μπορεί να προσπεραστεί. Οι πτυχές του ιστορικού παρελθόντος του έχουν «συγκεντρωθεί» στα μουσεία, τα οποία αποτελούν πραγματικά στολίδια για την πόλη. Από αυτά, τα σπουδαιότερα είναι το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου και το Ιστορικό Μουσείο της Κρήτης. Το Αρχαιολογικό Μουσείο είναι το δεύτερο σημαντικότερο στην ΕΛΛΑΔΑ μετά το αντίστοιχο της Αθήνας. Αποτελείται από 20 ευήλιες αίθουσες όπου εκτίθενται ευρήματα ανασκαφών από την Προϊστορική μέχρι και τη Ρωμαϊκή εποχή· κυριότερα εκθέματα, το Κεφάλι του Ταύρου και ο Δίσκος της Φαιστού. Επίσης, στο Ιστορικό Μουσείο προβάλλεται πολύτιμο υλικό αρχαιολογικού, λαογραφικού και ιστορικού περιεχομένου.
Νυχτοπερπατήματα για όλους...
Εκείνοι που γνωρίζουν λένε ότι το ΗΡΑΚΛΕΙΟ μπορεί να μη χαρακτηρίζεται από την ατμοσφαιρικότητα των Χανίων, διαθέτει όμως πάρα πολλές εναλλακτικές προτάσεις για μία νυχτερινή έξοδο. Αυτό το επιβεβαιώνουν με περισσή σιγουριά οι εκατοντάδες φοιτητές που κάθε βράδυ κατακλύζουν μπαράκια και καφετέριες. Εσείς, το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να αποφασίσετε πώς θέλετε να περάσετε τη βραδιά σας. Για τους ρομαντικούς, δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από μια βόλτα στην πεζοδρομημένη 25η Αυγούστου, που συνδέει το λιμάνι με τα Λιοντάρια. Εκεί, ανάμεσα στα νεοκλασικά μέγαρα του περασμένου αιώνα, είναι βέβαιο πως θα «ξυπνήσει» η ευαίσθητη πλευρά ακόμη και των πιο κυνικών. Εάν, όμως, αντί για αυτό, προτιμάτε ποτό και κουβεντούλα με την παρέα σας, τότε η οδός Κοραή είναι το ιδανικό σημείο. Εδώ, στεγάζονται αμέτρητα bars και καφετέριες και μένει σε εσάς να αποφασίσετε ποιο είναι εκείνο που ταιριάζει καλύτερα στο στυλ και τη διάθεσή σας.
Περιττεύει, βέβαια, να αναφέρουμε ότι στο ΗΡΑΚΛΕΙΟ υπάρχουν πολλά παραδοσιακά μεζεδοπωλεία, τα οποία προτίθενται να ικανοποιήσουν την πείνα σας. Ανεπανάληπτες κρητικές συνταγές, όπως απάκι, ντάκος, χοχλιοί μπουμπουριστοί και μυζηθρόπιτες νεράτες, συνοδεύουν επάξια τα λίτρα ρακής και ρακόμελου... που εννοείται πως θα πιείτε! Τέλος, για χορό και ποτό μέχρι πρωίας, αφήστε τη μουσική να σας οδηγήσει στην οδό Δουκός Μποφώρ, όπου βρίσκονται όλα τα μεγάλα clubs της πόλης. Τέλος, λίγο πριν πάτε για ύπνο, κάντε άλλη μια βόλτα στα Λιοντάρια, για να φάτε μία χορταστική πίτα γύρο με γιαούρτι ή ένα θρακόψωμο για να ανακτήσετε τις δυνάμεις σας.
Οι κάτοικοι, όχι μόνο του Ηρακλείου αλλά ολόκληρης της Κρήτης, ξέρουν να περνούν καλά και το αποδεικνύουν σε κάθε περίπτωση, προσκαλώντας σας να μυηθείτε στη νοοτροπία και τη λογική τους.Είναι βέβαιο πως πολλοί είναι εκείνοι που δεν θα πειστούν από την παρουσίαση αυτής της διαφορετικής εκδοχής του Ηρακλείου. Οι πιο διαλλακτικοί, όμως, θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν το όμορφο πρόσωπο της πόλης. Εκείνο που φωτίζεται από την ιστορία, τις μνήμες και την παράδοση.
ΦΩΤ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ
