Οι παρέες της Κρήτης στις Μέλαμπες Ρεθύμνου - Του Κωστή Μουδάτσου

Κρητη πολεις και χωρια 7:30:00 μ.μ. 00026 - ΚΩΣΤΗΣ ΜΟΥΔΑΤΣΟΣ,

Αφιέρωμα στο Γιώργη Τρουλλινό

Τα τραγούδια ταξιδεύουν σε όλες τις εποχές και στα χείλη των εραστών της τέχνης μεταμορφώνονται σε προσευχές που χαρίζουν υγεία με νιάτα στη ψυχή της Κρήτης. Οι Μελαμπιανοί, με τον τρόπο τους, δημιουργούν τη δική τους παράδοση. Ο Βαγγέλης ο Χατζηδάκης είναι ο πρωτομάστορας που έβαλε τα θεμέλια για να αναπτυχθεί ο ιδιόμορφος και μερακλίδικος τρόπος του τραγουδιού. Ξεκινά ο πρώτος κι επαναλαμβάνει η παρέα με χάρη, τάξη κι επιβλητικότητα. Ο ένας διαδέχεται τον άλλο στις μαντινάδες κάνοντας στη ζωντανή καρδιά του λαϊκού μας πολιτισμού το αίμα να χοχλακά. Εγκρατείς, αξιοπρεπείς και απλοί οι μελαμπιανοί τραγουδιστές, με πάθος, ορμή και ζωντάνια, προσφέρουν νάμα κι ελπίδα στις αβόλευτες καρδιές.

Ο Γιώργης Τρουλλινός ήταν ένας σπάνιος άνθρωπος και μερακλής. Έμαθε να πολεμά με το τραγούδι και την αξιοπρέπεια. Από τα σοκάκια του χωριού στο Ρέθεμνος, στο Ηράκλειο κι όπου αλλού έσμιγαν καλοί φίλοι. Τραγουδούσε ακόμη και στις φυλακές και στους ξερόβραχους που τον εξόρισαν οι ανάξιοι κυβερνήτες επειδή πάλεψε ενάντια στις κατοχικές δυνάμεις μέσα από τις γραμμές του Ε.Α.Μ και του Κ.Κ.Ε. Ήταν ο νεαρότερος αντάρτης που πολέμησε δίπλα στο Καπετάν Λεμονιά. Στους αγώνες της λευτεριάς τραγουδούσε παρέα με τον Επονίτη λυράρη, Ηλία Τυροκομάκη, που τον θεωρούσαν συνεχιστή του Β. Χατζηδάκη στις Μέλαμπες. Τον πρόλαβε όμως η λευτεριά κι έφυγε στη μάχη…προσφέροντας της την ζωή του. Για τον Τρουλλινό αγώνας σήμαινε η χωρίς υλική ανταμοιβή προσφορά στην κοινωνία , η απλήρωτη δουλειά προς όφελος του λαού.

Ο Θανάσης Σκορδαλός γνωρίστηκε με τον Γιώργη το 1938. Από τότε έγιναν αδερφικοί φίλοι. Τις παρέες, τις καντάδες, τα γλέντια και τις στιγμές εφορίες τις νοιώθουμε αλλά δεν είναι εύκολο να τις περιγράψομε. Οι μελαμπιανοί αγάπησαν και στήριξαν τον Σκορδαλό που θα πρέπει να αισθανόταν ευτυχής που είχε τέτοιους φίλους που πάνω απ’ όλα ήταν εραστές της τέχνης του. Το μαγαζί του Γιώργη στο Ρέθεμνος, το Τρεχαντήρι, έγινε στέκι των μερακλήδων με πρωταγωνιστή το Σκορδαλό που μεγαλουργούσε. Στα χρόνια που δούλευε σαν φύλακας στα ξενοδοχεία, στα Μάλλια, κάθε λίγο και λιγάκι η παρέα έσμιγε κι έκαναν όλοι μαζί βάρδια παίζοντας και τραγουδώντας.

Τα τελευταία χρόνια στο σπίτι του Τρουλλινού, στο Ηράκλειο, κάθε βράδυ σχεδόν το τραγούδι και η μουσική είχαν το δικό τους ρόλο. Μυσταγωγία χαρακτηρίζουν αυτές τις βραδιές όσοι έτυχαν να τις ζήσουν έστω και για λίγο. Σε κάθε ευκαιρία έσμιγαν στις Μέλαμπες για νέες μουσικές ιεροτελεστίες. «Αυτοί παιδί μου δεν έκαναν τίποτα άλλο παρά να τραγουδάνε» μου έλεγε γελώντας μια καλοπαντρεμένη. Οι δημιουργίες της μελαμπιανής παρέας χαρίζουν ιδιαίτερη θέση στους τραγουδιστές. Δεν είναι απλοί ερμηνευτές αλλά δημιουργικότατοι γιατί έχουν την ικανότητα να χρωματίζουν και να χαρακτηρίζουν αυτό που τραγουδούν. Χωρίς να επιδιώκουν την διάρκεια στο χρόνο την έχουν καταχτήσει. Ο Τρουλλινός και οι παρέες του έρχονται να μας αποδείξουν ότι το τραγούδι της Κρήτης ανήκει στις μεγάλες και δημιουργικότατες παραδόσεις ενώ χαρίζουν ακόμη μια διάσταση στο πολιτισμό του τόπου μας. Μας δίνουν βέβαια την δυνατότητα να εναντιωθούμε στην σημερινή ρηχότητα γιατί όταν υπάρχουν αληθινές ζωντανές παραδόσεις μπορεί να βρει χώρο για να εμφανιστεί το νέο , το καινούργιο , το απρόσμενο και καινοτόμο..

Τους μερακλήδες ο Γιώργης τους είχε στην καρδιά του. Αγαπούσε τη ζωή και της ομορφιές της γιαυτό ήταν πάντα στις επάλξεις των κοινωνικών αγώνων. Πιστός στις ιδέες και εκλεκτικός στις επιλογές του αποχαιρέτησε τούτο τον κόσμο το καλό…Οι Μελαμπιανές παρέες τον θυμούνται και τον αναζητούν. Οι μερακλήδες τον ψάχνουν για να κλέψουν του Χάρου. Οι συναγωνιστές και οι σύντροφοι αισθάνονται έντονα την απουσία του από τους κοινωνικού αγώνες.

Οι παρέες γράφουν ιστορία. Είναι ακατόρθωτο να αναφερθούν όλοι οι εραστές της τέχνης. Είναι όμως παράδειγμα για έμπνευση και μελέτη. Οι ζωντανές τους ηχογραφήσεις δείχνουν το παρεϊστικο κλίμα, την αφοσίωση στο σκοπό και στο τραγούδι αλλά και στο χορό. Είναι πολύτιμα πετράδια στο σεντούκι του λαϊκού μας θησαυρού.

Ο Κώστας ο Φωτάκης που παίζει λύρα παρά την δεξιοτεχνία του απέφυγε να στραφεί προς τον επαγγελματισμό παραμένοντας ακριβός εραστής της τέχνης. Παίζει για τους φίλους και τις μερακλίδικες παρέες που ξέρουν το λόγο και τον τρόπο ύπαρξης του ζωντανού συνόλου «λύρα, λαούτο, φωνή, ρυθμός, χορός», που και τους πεθαμένους από τους τάφους ανασταίνει.

Ο Βαγγέλης Πετράκης παίζει λαούτο και τραγουδά επειδή αγαπά τους φίλους αναζητώντας ελκυστικές στιγμές. Ο λιτός και απλός τρόπος που παίζουν δείχνει σεβασμό και γνώση στις μελωδίες και μας δίνουν την ευκαιρία να ξανασκεφτούμε τον τρόπο που αντιμετωπίζομε την Κρητική μουσική . Στο τραγούδι και στα παιξίματα βρίσκομε το φως, τη δύναμη, το πνεύμα και την ψυχή του τόπου μας! Σε κάποιες μελωδίες θα ακούσομε και το λαγούτο του Μαρκογιάννη η των Τσουρδαλάκηδων αλλά και το Γιάννη Χαχαριδάκη να τραγουδάει με το δικό του ξεχωριστό τρόπο που τόσο αγαπούσε ο Γιώργης ο Τρουλλινός.

Προτιμήσαμε να αποφύγουμε τις χειρουργικές επεμβάσεις επειδή πιστεύομε ότι ακόμη και τα λαθάκια βοηθούν να νοιώσουμε το παρεϊστικο κλίμα και την θαυμάσια μουσική ατμόσφαιρα. Ο κίνδυνος των τεχνολογικών επεμβάσεων απειλεί να καταστρέψει το ζωντανό πνεύμα της παρέας. Η υλική πρόοδος και ο καταναλωτισμός όχι μόνο δεν συμβαδίζουν με την πνευματική αλλά πολλές φορές την υπονομεύουν γι’ αυτό ας στοχαστούμε πάνω στις Μελαμπιανές παρέες και στους τρόπους έκφρασης τους. Όλοι όσοι συμμετέχουν σ’ αυτή τη δουλειά συμμετέχουν αφιλοκερδώς για να μας δώσουν την ευκαιρία να δώσουμε δύναμη, φως και ζωντάνια στις ψυχές μας ακούγοντας τον Γιώργη Τρουλλινό και την εκλεκτή παρέα του.. Είναι σκοποί για μερακλίδικες καρδιές, δηλαδή τραγούδια –προσευχές της παρέας . Είναι το καλύτερο γιατροσόφι στις μοντέρνες κοινωνικές κι ατομικές αρρώστιες.

Το «Σείστρον» αισθάνεται ιδιαίτερα ικανοποίηση που παραδίνει ένα τέτοιο σπάνιο ντοκουμέντο. Αισθάνεται την υποχρέωση να ευχαριστήσει την οικογένεια του Γιώργη Τρουλλινού, την Όλγα, την Άντα και το Νίκο για την ευγενική παραχώρηση του σπάνιου υλικού. Επίσης θέλει να ευχαριστήσει όσους βοήθησαν και στηρίζουν αυτή τη προσπάθεια, αλλά ειδικότερα τον Μιλτιάδη Χαλκιαδάκη και την Ελένη Καράλα για την πολύτιμη βοήθεια τους. Ακόμη, θέλομε να ευχαριστήσουμε όλους εκείνους που συμμετέχουν σ’ αυτή τη δημιουργική, πρωτότυπη αλλά και αντιεμπορική πρωτοβουλία.