Ο Ναός της Αγίας Παρασκευής αποτελεί ένα σημαντικότατα μνημείο των πρώτων αιώνων της Ενετοκρατίας. Στο Catasticum Ecclesiarum et monasteriorum Communis του 1320-1321 αναφέρεται ότι «οι κάτοικοι του χωριού Siva βεβαιώνουν ότι υπάρχει η εκκλησία S. Veneranda (Αγία Παρασκευή), και οι ερειπωμένες S. Giorgio και S. Giovanni στα χωριά Apano Simos και Cato Simos», χωριά τα οποία τοποθετούνται κοντά στη Σίβα.
Μάλιστα ο Άγιος Ιωάννης αναφέρεται ότι λειτουργούσε πριν από τη επανάσταση του Καλλέργη (1283-1299), ενώ η Αγία Παρασκευή αναφέρεται ως tempore Graecorum δηλαδή ότι υπήρχε από την εποχή των Ελλήνων, την βυζαντινή δηλαδή περίοδο, ενδεικτικό πιθανότατα και της παλαιότερης ύπαρξης του οικισμού. Ο συγκεκριμένος ναός της Αγίας Παρασκευής ανήκει στον τύπο του μονόχωρου τρουλαίου ναού με τον τρούλο να στηρίζεται σε τέσσερα ισοβαθή τόξα (φωτ. 41-42). Το εσωτερικό του είναι εξολοκλήρου τοιχογραφημένο. Σώζονται δύο στρώματα τοιχογραφιών με το δεύτερο - νεώτερο στρώμα να χρονολογείται στον 14ο αι. Στην αψίδα απεικονίζεται η Παναγία η Βλαχερνίτισσα, στον τρούλο οι Ευαγγελιστές και στους τοίχους η Δέηση ή Τρίμορφο, ο Άγιος Αντώνιος, η Αγία Παρασκευή και ο Άγιος Θεόδωρος ο στρατηλάτης. Ο Gerola χαρακτηρίζει τις τοιχογραφίες αυτές ως αριστουργήματα.
Ο ναός έχει σήμερα συντηρηθεί από την 13η ΕΒΑ τόσο όσον αφορά στις τοιχοποιίες εξωτερικά όσο και στο δεύτερο στρώμα των τοιχογραφιών εσωτερικά, οι οποίες πραγματικά πριν τη συντήρηση σώζονταν σε πολύ κακή κατάσταση. Μειονέκτημα τέλος αποτελεί το γεγονός ότι λόγω της μορφολογίας του εδάφους τμήμα του ναού στα ανατολικά βρίσκεται κάτω από τον σύγχρονο δρόμο. Είναι επομένως σημαντικό να αποκαλυφθεί ο ναός εξολοκλήρου.
http://rural-heraklion.gr/
