Διανύουμε τις πρώτες ημέρες του Ιούλη! Μας ταλαιπώρησε ο καύσωνας των ημερών! Είναι βράδυ.Κάθομαι έξω στο μπαλκόνι. Ένα ελαφρό βοριαδάκι έχει αρχίσει να μου χαϊδεύει το πρόσωπο! Πόσο ευεργετική η δροσιά του και πόσο τη νοστάλγησα! Απερίσπαστος από το άγχος της ζέστης αφήνω το νου μου να ταξιδέψει 63 χρόνια πίσω αρχές του Ιούλη! Διαβάστε το παρακάτω κείμενό μου και κάνετε μαζί μου το πρώτο μου ταξίδι από το χωριό μου στη Σητεία
ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΟΥ ΤΑΞΙΔΙ
Ήταν καλοκαίρι του 1954. Μήνας Ιούλιος. Στο χωριό μου δεν ερχότανε λεωφορείο. Πού και πού βλέπαμε κανένα φορτηγό, που έφερνε κάποια υλικά. Καρνάβαλο το λέγαμε. Το γεγονός σπουδαίο! Τρέχαμε τα παιδιά, το κυνηγούσαμε για να κρεμαστούμε από τις αλυσίδες της καρότσας του. Να κάνομε αυτοκινητάδα, όπως χαρακτηριστικά λέγαμε! Μου έκανε ακόμη εντύπωση ο τρόπος που έβανε μπροστά τη μηχανή ο «σωφέρης» (οδηγός). Μ’ ένα σίδερο, τη «μανιβέλλα», που έμπηγε σε τρύπα από το μπροστινό μέρος του αυτoκινήτου και με περιστροφική κίνηση, μερικές φορές, έκανε τη μηχανή να μουγκρίσει και να αρχίσει να λειτουργεί. Μ’ αυτό το χειροκίνητο τρόπο λειτουργούσε η μίζα. Τόσο προηγμένα τα μηχανήματα εκείνη την εποχή!
Αρχές Ιουλίου, λοιπόν , του 1954 έκανα το πρώτο μακρινό ταξίδι μου! Έβγαινα από το μικρόκοσμό μου. Θα πήγαινα στη Σητεία! Θυμούμαι μόλις είχα τελειώσει το Δημοτικό και ακολούθησα την αείμνηστη θεία μου Πιπίνα και πολλούς άλλους χωριανούς, για να κατεβούμε από το χωριό στη Σητεία, στο Λιμάνι, όπως λέγαμε τότε. Καραβάνι ολόκληρο, με γαϊδουράκια και μουλάρια, πρωί-πρωί ακολουθήσαμε το δρόμο των 25 περίπου χιλιομέτρων. Άλλοι πεζοί και άλλοι καβαλάρηδες. Περάσαμε το μονοπάτι από τη Χαντριανή Κεφάλα, από το κεφαλοχώρι της περιοχής το Χαντρά. Σε λίγο από την τοποθεσία Δρομονερό, λίγο πριν από τους Βαβέλους. Είχε πέτρινη βρύση με πέτρινες γούρνες . Λίγο πιο κάτω περάσαμε έξω από τις αρχαιότητες, τα ερείπια της αρχαίας Πραισού.
Μου έρχονταν στο νου διηγήσεις παλιών χωριανών για τους θησαυρούς της Πραισού, που, αν τους έβρισκαν, θα σωζότανε η χώρα! Έλεγαν πως υπάρχει μια μεγάλη στέρνα γεμάτη χρυσάφι. Ένας αράπης εμφανίζεται στο σκοτάδι της νύκτας και το ανακατεύει με μια παλάμη. Αν τύχει να περνά κάποιος εκείνη την ώρα, τον ρωτά, κρατώντας την παλάμη, πόσες θέλει. Ο περαστικός φοβισμένος, γιατί νομίζει ότι εννοεί πόσα χτυπήματα με την παλάμη θέλει, απομακρύνεται χωρίς να απαντήσει. Έτσι χάνει την ευκαιρία να γίνει πλούσιος! «Χαρά στην Κρήτη, ανε βρεθεί το αλογάρι στσοι Πρασούς», λέγανε οι παλιοί! Κατεβήκαμε τις επικίνδυνες, λόγω γκρεμών, φιδωτές στροφές στις Χελιδονιές και φτάσαμε στην κοίτη του ποταμού Παντέλη.
Ο Παντέλης λεγόταν και Δίδυμος ή Μαρνιώτης. Πήγαζε από την πηγή του Αγίου Πνεύματος στο Παντέλι, από το Βασιλικό στους Σκλάβους, τη φλέγα στους Τουρτούλους, από τους Δραπάνους και τη Συκιά. Ενώνονταν στις Χελιδονιές με το Σανταλοπόταμο, από το Σαντάλι, περνούσε σαν ένας πια ποταμός από τα χωριά Μαρωνιά, Πισκοκέφαλο, Κάτω Επισκοπή, τα Λιβάδια και χυνόταν στον κόλπο της Σητείας.
Ακολουθήσαμε την κοίτη του ποταμού, με ελάχιστο νερό σε κάποια σημεία, με πέτρες μικρές, βότσαλα και μεγάλες, που δυσκόλευαν κάπως την πορεία μας στην ανώμαλη επιφάνεια της κοίτης του ποταμού. Σε κάποια σημεία έτρεχε λίγο νερό. Αφήσαμε αριστερά μας τη Μαρωνιά. Περάσαμε από το όμορφο κεφαλοχώρι και προάστιο της Σητείας, το Πισκοκέφαλο. Σε λίγο μπαίναμε από τα Πλατανάρια στα πρώτα σπίτια της πρωτεύουσας της επαρχίας μας, τη Σητεία, το γνωστό σε όλους τους Σητειακούς Λιμάνι.
Έμεινα κατάπληκτος από τις άγνωστες, καινούργιες εικόνες, που παρουσιάστηκαν στα μάτια μου. Δρόμοι μεγάλοι, με πολλή κίνηση. Σπίτια πολλά, μεγάλα και εντυπωσιακά. Έτσι φάνταζαν στα παιδικά μου μάτια. Είχα μέτρο σύγκρισης τα μικρά, μονόροφα σπίτια του χωριού μου. Εντύπωση μεγάλη μου έκαναν τα αυτοκίνητα, έστω και λίγα συγκριτικά με σήμερα, και τα κάρα που τα έσερναν τεράστια άλογα με πολύ χοντρά πόδια και οπλές. Τα γνωστά ουγγαρέζικα άλογα.
Έδεσαν τα ζώα σε στάβλο ισόγειο ενός μαγέρικου ( εστιατόριου) που ήταν στον οντά. Σκορπίστηκαν οι χωριανοί εδώ κι εκεί. Έκαναν τις δουλειές τους. Ψώνισαν από τα μαγαζιά. Μου αγόρασε η θεία μου ένα ζευγάρι πάνινα παπούτσια ( μάρκα ΕΛΒΙΕΛΑ), το θυμούμαι πολύ καλά. Ήταν τα πρώτα παπούτσια, που φόρεσα, και ήμουν 12 χρονών! Σε λίγους μήνες γυμνασιόπαιδο δεν έπρεπε να είμαι ξυπόλητος!
Το μεσημέρι συγκεντρωθήκαμε όλοι στο μαγέρικο. Φάγαμε νόστιμο μοσχαρίσιο στιφάδο με πολλά κρεμμυδάκια και λίγες πατάτες. Έπειτα σχηματίστηκε πάλι το καραβάνι της επιστροφής στο χωριό. Περπατούσα με δυσκολία. Τα πάνινα καινούργια παπούτσια έτριψαν και πλήγωσαν τις φτέρνες μου. Δεν είχαμε καλά καλά φτάσει στο Πισκοκέφαλο. Σταμάτησα. Τα έβγαλα, έδεσα τα κορδόνια και τα κρέμασα στα σκαρβέλια του σαμαριού. Έτσι γύρισα και πάλι ξυπόλητος στο χωριό. Τα πόδια μου δεν ήθελαν περιορισμούς!! Ήταν βράδυ πια. Είχαν αρχίσει να ανάβουν τα λυχνάρια.
Αλησμόνητο το πρώτο μου ταξίδι στη Σητεία. Τα επόμενα χρόνια, ως μαθητής του Γυμνασίου κάποιες φορές παρέα με τους άλλους Απιδιανούς γυμνασιόπαιδες θα ακολουθήσομε με ποδαρόδρομο την ίδια διαδρομή. Ήταν για μας, τότε, παιγνίδι!! Αξέχαστα νεανικά χρόνια!!
Σχετικό και το απόσπασμα από το ποίημά μου "Ξυπόλητα πόδια" (σελ.213-214 του βιβλίου μου Ποιητικοί Στοχασμοί- Σκόρπιες Ρίμες" :
...............................................................................
Στο πρώτο πεζοτάξιδο απ’ το χωριό στη Στεία
παπούτσια μού αγόρασε μία καλή μου θεία.
Στα δώδεκα τα χρόνια μου φόρεσα ΕΛΒΙΕΛΑ,
παπούτσια άσπρα, πάνινα, που μου πηγαίναν τρέλα!
Σε μαγαζί τα φόρεσα στη Στεία, στο Λιμάνι,
μα πλήγωσαν τις φτέρνες μου, τά ‘βγαλα μάνι μάνι!
Και στα σκαρβελοσώμαρα τα κρέμασα, χαρώ τα
και στο χωριό ξυπόλητος εγύρισα σαν πρώτα!!
Εικόνες λίγες έδωσα από τα παιδικά μας,
για ποια ζωή περάσαμε να δούνε τα παιδιά μας!!
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΕΜΜ. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΑΚΗΣ
συνταξιούχος δάσκαλος
την α΄φωτογραφία δανείστηκα από την ομάδα" Η επαρχία μας Σητεία τα χρόνια τα παλιά".
