Ο πολιτισμός είναι μια σιωπηλή και αφανής υπόθεση. Στους διαχειριστές αρέσει ότι κάνει μπούγιο και πάταγο. Όμως οι πολιτιστικές υποδομές και η στήριξη της δημιουργίας αποτελούν την ουσία μιας πολιτικής πολιτισμού.
Τι είναι όμως πολιτισμός ; Ποιες απαιτήσεις και ποιες ανάγκες καθορίζει ο οικουμενικός πολιτισμός αλλά και οι πολιτισμοί που τον απαρτίζουν με όλα τα διαφοροποιά στοιχεία, πνευματικά, υλικά, διανοητικά και συναισθηματικά που χαρακτηρίζουν τον κάθε τόπο. Ο πνευματικός πολιτισμός είναι το σύνολο των αξιών, τα γράμματα και οι τέχνες, η γλώσσα, η παιδεία, ο τρόπος ζωής, οι παραδόσεις, οι γνωστικές κι αισθητικές συνήθειες, η πολιτιστική κληρονομιά, η λογοτεχνία και τα κινήματα σκέψης που αποτελούν τα βασικά στοιχεία της λαϊκής ταυτότητας και ουσιαστικό παράγοντα κοινωνικής συνοχής.Η εξασφάλιση της συνέχειας μιας ζωντανής παράδοσης είναι κινητήριος δύναμη της κοινωνίας. Οι αρχαίοι Έλληνες διδάσκουν τρόπους και μεθόδους. Οι Πέρσες κατέστρεψαν ότι έβρισκαν στο διάβα τους. Σαν τους κέρδισαν οι Έλληνες στη Σαλαμίνα, η Αθήνα και τα μνημεία είχαν καταστραφεί ολοσχερώς από τον Ξέρξη. Οι αρχαίοι Αθηναίοι δεν αναστύλωσαν την ισοπεδωμένη πόλη άλλα χρησιμοποιώντας τα ερείπια γιόμισαν τους βράχους και στερέωσαν τον Παρθενώνα.
Δεν ζει ο άνθρωπος μόνο βλέποντας και τρώγοντας. Σε ότι αφορά το λογικό, την έρευνα, τη βούληση, την επιθυμία, την ιστορία και τη δύναμη, ακόμη και την κατανάλωση οι άνθρωποι είμαστε μη πεπερασμένοι ενώ η φύση απέναντι μας είναι πεπερασμένη. Ο σύγχρονος πληθυσμός, το σώμα, η δύναμη, η επικοινωνία, οι σχέσεις με τους άλλους, η επιστήμη και οι ικανότητες παρέμβασης με τα σύγχρονα όπλα και μέσα μεταμορφώνουν τη φύση και τη φύση των ανθρώπων, καθώς και θεμελιώδη πράγματα για την ανθρωπότητα. Ο άνθρωπος εγείρεται στο ύψος του κόσμου. Στη σύγχρονη εποχή βλέπουμε ότι τελικά εξαρτόμαστε από πράγματα που εξαρτώνται από εμάς.
Στις σύγχρονες οικονομικές κρίσεις και καταστάσεις κερδίζουν οι πλουσιότεροι. Έρχεται όμως ακόμη ένας παράγοντας. Ο κόσμος λένε οι διανοητές. Το κλίμα, το νερό, ο αέρας, η φωτιά, η γης, η χλωρίδα, η πανίδα, το σύνολο των έμβιων όντων. Αυτή είναι η σύγχρονη οικουμενική κατάσταση. Για να βρούμε τρόπους να αλλάξουμε τις εποχές των κρίσεων πρέπει να αλλάξουμε τις αντιλήψεις μας. Οι συνθήκες έχουν αλλάξει όσο ποτέ άλλοτε στην ιστορία. Οι θεσμοί δεν ακολούθησαν τις αλλαγές. Ο πλανήτης έρχεται στο προσκήνιο. Είμαστε ακόμη οι δημιουργοί του μέλλοντος αλλά με νέες επινοήσεις.
Η οικονομική κρίση και η φτώχια μαστίζουν τον κόσμο του πολιτισμού. Ζούμε στον καιρό των κρίσεων που επηρεάζουν σκληρά την οικονομία και την καθημερινή ζωή. Ζούμε σε νέες εποχές. Οι οικονομικές και χρηματοπιστωτικές καταιγίδες είναι η αρχή της βαρυχειμωνιάς. Όλοι οι θεσμοί – πολιτικοί, νομικοί, θρησκευτικοί, υγείας, εκπαίδευσης – βρίσκονται σε κρίση. Κι όμως μέσα από την κρίση γεννιέται μια νέα εποχή. Η έξοδος από την κρίση απαιτεί να μην επανέλθομε στα ίδια τα παλιά και τετριμμένα που ξέραμε μέχρι πρότινος αλλά να επινοήσουμε ένα νέο τρόπο του ζην.
Η κρίση βγαίνει από το αρχαίο ελληνικό ρήμα κρίνω που σημαίνει «εκφέρω κρίση».
Κρίση που απαιτεί επιλογή!
Κρίση που απαιτεί επιλογή!
Η κρίσιμη κατάσταση στην ιατρική ορολογία οδηγεί το σώμα να πάρει αποφάσεις. Υπάρχουν δύο δρόμοι. Ή το σώμα θα υπερβεί τα όρια και θα πεθάνει ή θα ακολουθήσει άλλη πορεία και θα επιβιώσει βγαίνοντας από την κρίση, επιτυγχάνοντας τη θεραπεία. Η ανάρρωση δεν σημαίνει επιστροφή στην παλιά κατάσταση. Είναι μια νέα κατάσταση που διαμορφώνεται εκ νέου από τον οργανισμό. Δηλαδή χρειαζόμαστε νέους οδούς, διαφορετικές πορείες, καινοτομίες κι επινοήσεις. Πολιτισμός δεν σημαίνει να έχουμε ακαταπαύστως άρτον και θεάματα. Στην Αρχαία Ρώμη αυτή η συμπεριφορά του ρωμαϊκού λαού απέρρεε από την παρακμιακή του κατάσταση. Η κοινωνία δεν ζει μόνο μέσω της οικονομίας και του θεάματος, της αγοραστικής δύναμης και Μ.Μ.Ε., των τραπεζών και του χρηματιστηρίου, της ΤV και του internet όπως ζούμε σήμερα. Αυτές οι επιλογές σπρώχνουν την κοινωνία προς το τέλος της όπως ακριβώς έγινε με την Αρχαία Ρώμη.
Είναι δύσκολο να βρούμε το παρόν χωρίς να ταξιδέψουμε στο παρελθόν και να το προβάλουμε στο μέλλον. Πώς να μιλήσουμε για τον άνθρωπο χωρίς κοσμογονία , χωρίς ουτοπίες και οράματα.
Οι χρόνοι εξέλιξης είναι διαφορετικοί. Από την μια έχομε την αργή κίνηση των δομών της εξουσίας και από την άλλη την γρήγορη κίνηση της επικοινωνίας, των μεταφορών ή την αστραπιαία μετακίνηση χρηματιστηριακών συναλλαγών και την αργή πρόοδο της γνώσης.
Έχομε την γνώση ότι ο χρόνος του χρηματιστή είναι βραχυπρόθεσμος ενώ ο χρόνος του επιστήμονα έχει μακρά διάρκεια. Η επιστήμη ακούει τα ανεπαίσθητα σήματα που τα κοσμικά αντικείμενα και οι κοινωνικές καταστάσεις εκπέμπουν. Οι κοινωνικές επιστήμες μπορούν να ξεχωρίσουν ένα ψίθυρο αγωνίας ή ελπίδας μέσα στην γενικευμένη κακοφωνία. Η επιστήμη βλέπει και αντιλαμβάνεται μακροπρόθεσμα σε αντίθεση με τις άλλες δομές της κοινωνίας. Μόνο το μακροπρόθεσμο και ίσως κάποιες φορές το πολύ μακροπρόθεσμο θα μας δώσει τις ικανότητες να γνωρίσομε το συγκαιρινό και να μας βοηθήσει να προκαταλάβομε τα πράγματα. Ο κόσμος της ζωής και της γης δεν μπορεί να είναι παθητικό αντικείμενο.
