“Με…Νου, Αρωματόκηπος και Ευεξία, ανακαλύπτοντας μυστικά των βοτάνων”
Ο συγγραφέας Νίκος Κρίγκας παρουσιάζει το βιβλίο “Με…Νου, Αρωματόκηπος και Ευεξία: ανακαλύπτοντας μυστικά των βοτάνων” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη, σήμερα Τρίτη 18 Απριλίου, στις 7μμ., στο βιβλιοπωλείο Public Ηρακλείου.
Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζεται ένα πρωτότυπο εγχείρημα που αποσκοπεί στην ευεξία μας: από κομπάρσοι, τα αρωματικά-φαρμακευτικά φυτά γίνονται οι πρωταγωνιστές στην καθημερινή μας διατροφή και στο οικιακό μας περιβάλλον.
Για 15 αρωματικά-φαρμακευτικά φυτά της ελληνικής γης δίνονται ιστορικές, πληροφορίες και βασικά βιολογικά στοιχεία, παρέχονται με επιστημονικά τεκμηριωμένο τρόπο τα συστατικά και οι ιδιότητες τους, δίδονται ειδικές συστάσεις-προφυλάξεις και επισκοπείται η διατροφική τους χρήση. Επιπλέον, περιγράφεται το άρωμα και η γεύση τους, αποκαλύπτονται μικρά μυστικά στη χρησιμοποίησή τους και προτείνονται 75 δημιουργικά μαγειρέματα (και παραλλαγές τους) με συνοδευτικά ποτά, 52 μενού, 11 ροφήματα και 5 πρωτότυπα μείγματα φυτών για ευεργετικά ροφήματα. Τέλος, περιγράφεται με πρακτικό τρόπο η καλλιέργεια και ο πολλαπλασιασμός τους και παρέχονται βασικές συμβουλές για τη διατήρησή τους στον αγρό, στον κήπο ή στο μπαλκόνι.
Το βιβλίο αυτό προσεγγίζει την επιστημονική γνώση με απλό τρόπο, εμπλουτίζει τη μεσογειακή διατροφή, ανοίγει καινούριους γαστρονομικούς ορίζοντες και δίνει νέο έναυσμα στην καλλιέργεια των αρωματικών-φαρμακευτικών φυτών.
Από τον πρόλογο του βιβλίου, της Ελένης Ψυχούλη
Αν η Ελλάδα ήταν δυό θεία δώρα και μόνο, θα ήταν ελιά και ελαιόλαδο, θα ήταν βότανα του βουνού. Στο γευστικό μας κύτταρο θα κατοικούν πάντα η ευωδιά του ζεστού χαμομηλιού και του βουνίσιου τσαγιού, παρηγοριά στις παιδικές αρώστιες μας, η ρίγανη των ψητών της γιορτής και της καθημερινής, η αύρα του θυμαριού κάτω από τις πατούσες μας στα ηλιόλουστα καλοκαιρινά γυμνά βήματα των διακοπών, η αρμπαρόριζα στο γλυκό σταφύλι και η μαστίχα του πασχαλιάτικου τσουρεκιού. Η φύση που μας μεγάλωσε έχει ανεξίτηλα χαράξει στη μύτη μας το ζαλιστικό άρωμα βοτάνων γνωστών και άγνωστων, όλα κατοικούν μέσα μας, ακόμη κι αν ποτέ μας δεν βάλαμε δίκταμο σε μια ταραμοσαλάτα, ακόμη κι αν δεν ξέρουμε να ξεχωρίσουμε το θρούμπι από την κοψιά του.
Χρόνια και καιρούς τώρα, η νέα εναλλακτική συνείδηση της ιατρικής αλλά και της μαγειρικής, μιλά για τα βότανα, τα βάζει στο φλιτζάνι, στο πιάτο και στις γλάστρες μας, επιμένει για τις μαγικές τους ιδιότητες, επικαλείται τον Ιπποκράτη και τη νοστιμιά. Άφθονο μελάνι έχει εκθειάσει τα μοναδικά τους χαρίσματα, μέρα δεν περνά που να μην ακούσουμε πως η αγριοντριανταφυλλιά, ο κρόκος και όλοι οι γήινοι συγκάτοικοί τους κάνουν καλό σε τούτο και στο άλλο.
Αυτό το «καλό» ήταν πάντα η δική μου παγίδα, η απορία μου, ένα αναπάντητο ερωτηματικό, όταν χαμένη στη μετάφραση της ευεργεσίας, στεκόμουν αναποφάσιστη πάνω από το μπρίκι με την αγνή λουίζα στο άλλο χέρι: πόση να βάλω, κάθε πότε να την πιω και πόσες απαιτεί το σύστημά μου για να δει άσπρη μέρα; Και άραγε τί μπορεί να πάθεις από υπερβολική δόση ματζουράνας; Η ευκολία της internet πληροφορίας έρχεται να θολώσει έτι περαιτέρω το ήδη μουντό τοπίο, τα χιλιάδες δημοσιεύματα δίνουν την πληροφορία μισή, αναμασούν, αναπαράγουν, στο δια ταύτα τόσης εμβρύθειας, εν τέλει η λαϊκή σοφία της προγιαγιάς στο χωριό ήξερε πολύ καλύτερα τα μυστικά του φασκόμηλου από μας τους πληροφορημένους, γραμματιζούμενους της πόλης.
Και ξαφνικά, κάνει ξαστεριά πάνω από τον απέραντο αρωματόκηπο της μεσόγειας χώρας μας: ένας βιολόγος, μια γεωπόνος, μια υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων και μια φαρμακοποιός συναντιούνται στο επιστημονικό πεδίο της βοτανολογίας, ενώνουν τις γνώσεις και την αγάπη τους, κατεβάζουν μια τεράστια βιβλιογραφία και βάζουν τον κήπο στη σωστή του θέση: όλα όσα ήθελες να ρωτήσεις για τα βότανα αλλά κανείς δεν μπορούσε να σου απαντήσει με ακρίβεια, η ιστορία, οι ιδιότητες, η δράση και η καλλιέργειά τους σε ένα κείμενο που διαβάζεται σαν ευωδιαστό μυθιστόρημα. Μόλις τελειώσεις, σου έχει ανοίξει διπλά η όρεξη: να στήσεις το δικό σου περιβόλι ακόμη και στο μικρό περβάζι της πολυκατοικίας, να μπεις εδώ και τώρα στην κουζίνα για να μαγειρέψεις πιάτα ευωδιαστά που δεν σου έχει προτείνει κανείς μέχρι τώρα. Γιατί ποτέ δεν είχε περάσει από το μυαλό σου πως ένα τσάι του βουνού μπορεί να αρωματίσει το ψωμί, πως το αγριοτριαντάφυλλο μπορεί να μαρινάρει ένα σκουμπρί, πως το δίκταμο πάει με τα αμπελοφάσουλα, πως το χαρούπι μαγειρεύεται με το κρέας και πώς η μπεσαμέλ-άκου να δεις-παίρνει άλλη γεύση με έναν σιδηρίτη-που ναι, είναι μια από τις πάμπολλες ποικιλίες του βουνίσιου τσαγιού, που δεν είναι μόνον ένα.
Τα βότανα της αρχαιότητας, τα γιατροσόφια πριν τη σύγχρονη ιατρική, τα μυριστικά του αρχέγονου ελληνικού ορίζοντα ξαναβρίσκουν στον «Αρωματόκηπο» τη δεύτερη ευκαιρία τους. Μια καινούρια μαγειρική ιδέα τα ξαναβάζει στην κατσαρόλα μας από την πόρτα της νέας γεύσης, της απλής συνταγής, της νοστιμιάς που κάνει «καλό». «Καλό» έγκυρο, «καλό» με άποψη.
Από την εισαγωγή του βιβλίου, του Νίκου Κρίγκα
Μετά από χρόνια διαδρομών, αναζητήσεων, σκέψεων, δοκιμών, προσπαθειών, πειραματισμών και ερευνών, φτάσαμε στην ευχάριστη αλλά και απαιτητική θέση να εκθέτουμε το εγχείρημά μας στο ευρύ κοινό. Σκοπός του βιβλίου είναι να γνωρίσει καλύτερα ο αναγνώστης ορισμένα από τα αρωματικά-φαρμακευτικά φυτά της Ελλάδας και να τα χρησιμοποιήσει στην καθημερινότητά του με πολλούς τρόπους. Μέσω της εξοικείωσης που επιχειρείται με τον κόσμο των αρωματικών-φαρμακευτικών φυτών, έχουμε την ελπίδα ότι ο αναγνώστης θα ευαισθητοποιηθεί για θέματα που αφορούν τη διατήρηση των πληθυσμών ορισμένων ευάλωτων φυτών στη φύση (π.χ. δίκταμος και απειλούμενα είδη και υποείδη από τσάι του βουνού). Η επιλογή των φυτών σε αυτό το βιβλίο δεν ήταν τυχαία. Επιλέξαμε να παρουσιάσουμε στο ευρύ κοινό αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά που συμπεριλαμβάνονται στον κατάλογο της Ευρωπαϊκής Φαρμακοποιίας γιατί έχουν ολοκληρωμένη επιστημονική μονογραφία που είναι εγκεκριμένη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Φαρμάκων Φυτικής Προέλευσης (μελισσόχορτο, φαρμακευτικό φασκόμηλο, μάραθος, δίκταμος), ή φυτά που έχουν εδώδιμα (βρώσιμα) τμήματα (όπως κάππαρη, κρανιά, κρίταμο, χαρουπιά, μαστιχόδεντρο), καθώς και φυτά που είναι ευρέως γνωστά για τη μακροχρόνια παραδοσιακή χρήση
τους, αλλά δεν έχει συνταχθεί ακόμη η μονογραφία τους από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Φαρμάκων Φυτικής Προέλευσης (αγριο- τριανταφυλλιά ή κυνόροδο, κρόκος, ματζουράνα, τσάι του βουνού, ρούδι ή σουμάκι και σατουρέγια ορέων ή ορεινό θρούμπι). Δημιουργήσαμε ένα πολύπλευρο βιβλίο με σκοπό να παρέχουμε στον αναγνώστη: (α) απαραίτητες ιστορικές, βιολογικές και φαρμακογνωστικές πληροφορίες για επιλεγμένα αρωματικά-φαρμακευτικά φυτά της ελληνικής γης, (β) πρωτότυπες ιδέες, μυστικά και συμβουλές για να αξιοποιήσει αυτά τα φυτά στην καθημερινή του διατροφή και ευεξία και (γ) τρόπους για να τα καλλιεργήσει με ευκολία και να τα διατηρήσει με επιτυχία στο οικιακό περιβάλλον. Προσπαθήσαμε να καταλάβουμε και να περιγράψουμε την ταυτότητα, το άρωμα, τη γεύση και τις ιδιαιτερότητες των φυτών που παρουσιάζουμε. Επισκοπήσαμε τη μαγειρική χρήση των επιλεγμένων φυτών προκειμένου να διαμορφώσουμε νέες γευστικές προτάσεις και να ανοίξουμε νέους γαστρο- νομικούς ορίζοντες. Συνδυάσαμε τα προτεινόμενα εδέσματα σε μενού και διαμορφώσαμε πρωτότυπα μείγματα φυτών σε συγκεκριμένες αναλογίες για ροφήματα, με βάση τις φυτοθεραπευτικές δράσεις των διαφορετικών φυτών. Ζυγίσαμε όλα τα χρησιμοποιούμενα μέρη των αρωματικών-φαρμακευτικών φυτών που προτείνονται για χρήση, δίνοντας έμφαση στη διατροφική τους αξία, αλλά και στην ικανότητα αυτών να συμβάλλουν στην ευεξία μας και να απογειώνουν με ασφάλεια την καθημερινή γαστρονομική μας απόλαυση.
Οι προτεινόμενες συνταγές δοκιμάστηκαν και εκτελέστηκαν πολλές φορές ώστε να βελτιωθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η εγκυρότητα των πληροφοριών που παρέχονται στο βιβλίο αυτό επιβεβαιώθηκε ή διασταυρώθηκε από δημοσιευμένες επιστημονικές εργασίες (βλ. βιβλιογραφία). Ορισμένες από τις πληροφορίες που παρέχονται στο Μέρος IV (πρωτόκολλα καλλιέργειας φυτών) προέρχονται από έρευνες που δεν έχουν ακόμη δημοσιευτεί. Όλες οι φωτογραφίες είναι πρωτότυπες και ανήκουν στους συγγραφείς (εξαίρεση αποτελούν οι περιπτώσεις που αναφέρονται στις Ευχαριστίες) και οι λήψεις τους έγιναν στο φυσικό περιβάλλον, σε εργαστηριακούς χώρους ή στο οικιακό περιβάλλον. Τα περισσότερα από τα φυτά που παρουσιάζονται μπορούν εύκολα να αναζητηθούν στο εμπόριο. Εξαίρεση αποτελεί η σατουρέγια ορέων ή ορεινό θρούμπι καθότι ακόμη δεν καλλιεργείται στην ελληνική επικράτεια.
Σε κάθε περίπτωση όμως υπάρχουν εξειδικευμένα φυτώρια που μπορούν να προμηθεύσουν πιστοποιημένο φυτικό υλικό για την καλλιέργεια της σατουρέγιας ορέων (ορεινό θρούμπι). Ο ανήσυχος αναγνώστης μπορεί να απευθυνθεί για τέτοια θέματα στην Ένωση Αρωματικών Φαρμακευτικών Φυτών Ελλάδας (www.eaffe.org).
Το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα πρωτότυπο εγχείρημα που αποσκοπεί στην ευεξία μας: από κομπάρσοι, τα αρωματικά-φαρμακευτικά φυτά γίνονται (με… νου) οι πρωταγωνιστές στην καθημερινή μας ευεξία. Για να καταφέρουμε αυτό το εγχείρημα, σχηματίσαμε μια συγγραφική ομάδα που στηρίχθηκε στη συμπληρωματικότητα των ειδικοτήτων μας και την καλή συνεργασία μεταξύ μας. Πέραν του πεδίου ευθύνης καθενός και την επιμέλεια μερών του βιβλίου,
η Μαρία είναι συγγραφέας, food-blogger, υπεύθυνη εστίασης και events γευσιγνωσίας,
η Ελένη είναι γεωπόνος εξειδικευμένη σε θέματα βιολογίας και διατήρησης φυτών,
η Μαντώ είναι φαρμακοποιός με εξειδίκευση στη φαρμακογνωσία και
ο Νίκος είναι βιολόγος με εξειδίκευση στην ταξινόμηση φυτών και τη βιολογία διατήρησης,
διαπιστώσαμε μεταξύ μας το φαινόμενο της «ώσμωσης»: οι επιμέρους ιδέες που κυοφορήθηκαν, κυκλοφόρησαν στην ομάδα από μυαλό σε μυαλό, διασταυρώθηκαν, βελτιώθηκαν, έγιναν κοινή μας άποψη και εκφράστηκαν σε κείμενα ,εικόνες, ταυτότητα, γεύσεις-αρώματα και αισθητική. Το αποτέλεσμα αυτής της «ώσμωσης» θέλουμε να μοιραστούμε με τους αναγνώστες…
Νίκος Κρίγκας Τμήμα Βιολογίας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Ιστότοπος για την αγγλική έκδοση www.aromagardenbook.gr
FB
@Aromagarden and Cooking for Wellness
