Η Ασή Γωνιά είναι ιστορικό χωριό του δήμου Αποκορώνου του νομού Χανίων της Κρήτης. Στο πέρασμα των ετών διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα διάφορα επαναστατικά κινήματα της Κρήτης κατά τον 19ο αιώνα και αποτέλεσε τον τόπο καταγωγής αρκετών οπλαρχηγών. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της απογραφής του 2011, ο πληθυσμός του οικισμού ανέρχεται σε 527 κατοίκους η πλειοψηφία των οποίων ασχολείται με την κτηνοτροφία.
Η ονομασία Ασή είναι αραβικής ή τουρκικής προέλευσης (τουρκικά "Asi") και σημαίνει τον "αποστάτη" ή τον "ανυπότακτο" και κατ΄ επέκταση τον "παλικαρά". Υπό αυτήν την ερμηνεία, η Ασή Γωνιά μεταφράζεται ως η "Γωνιά των αποστατών ή των παλικαράδων
Ο οικισμός είναι κτισμένος στις απολήξεις των Λευκών Ορέων σε υψόμετρο 380 μέτρων σε δυσπρόσιτη τοποθεσία, ανατολικά του βουνού Αγκάθες. Απέχει 57 χιλιόμετρα από την πόλη των Χανίων και 35 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο. Αποτελεί την μικρότερη σε έκταση δημοτική ενότητα του δήμου Αποκορώνου. Ανατολικά συνορεύει με τον νομό Ρεθύμνης
Λόγω της φυσικής οχυρής θέσης της, η Ασή Γωνιά αποτέλεσε στο πέρασμα των ετών κέντρο των διαφόρων επαναστατικών κινημάτων της Κρήτης Ιστορικά αναφέρεται για πρώτη φορά κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας ενώ αρχικά ήταν κτισμένη ανατολικότερα από τη σημερινή της θέση Κατά τα νεότερα χρόνια, η Ασή Γωνιά ήταν γνωστή για τις αιματηρές βεντέτες, τα εκτεταμένα περιστατικά ζωοκλοπών αλλά και την αθρόα συμμετοχή των κατοίκων της στις διάφορες επαναστάσεις του νησιού.
Τον Ιούνιο του 1867 κοντά στον οικισμό διεξήχθη σφοδρή μάχη μεταξύ Κρητών επαναστατών και οθωμανικού στρατού. Στις 11 και 19 Οκτωβρίου του 1895 (π. ημ.) σημειώθηκαν εδώ οι πρώτες συμπλοκές μεταξύ των εξεγερθέντων Κρητών και του οθωμανικού στρατού κατά την έναρξη της τελευταίας Κρητικής Επανάστασης του 1895 - 1898.
Στην Ασή Γωνιά παρουσιάζει οικιστικό ενδιαφέρον η οικία του οπλαρχηγού Παύλου Γύπαρη. Κοντά στην Ασή Γωνιά βρίσκεται το λεγόμενο "Χαϊνόσπηλιο".(σπήλαιο ληστών) στο οποίο κατέφυγαν τα διωκόμενα μέλη της Επαναστατικής Συνέλευσης του 1866.
φωτ - google earth
