Ο Ψηλορείτης οριοθετεί προς δυσμάς την επαρχία Μαλεβυζίου. Είναι μια επαρχία γεμάτη δυναμισμό, με ανάμεικτη παραδοσιακή οικονομία, αγροτική και κτηνοτροφική. Στα βόρεια παράλιά της αναπτύχθηκε τελευταία (ραγδαία μάλλον) ο τουρισμός. Ακόμη και σε μεγάλο υψόμετρο καλλιεργείται το αμπέλι.
Η επαρχία ήταν από παλιά φημισμένη για τα σταφύλια και τα κρασιά της. Και όπως απέδειξε ο καθ. Στυλιανός Αλεξίου, το περίφημο κρασί «Μαλβαζία», φημισμένο σε Ανατολή και Δύση κατά το Μεσαίωνα και την Αναγέννηση, όχι μόνο παραγόταν εδώ, αλλά και πήρε το όνομά του από το Μαλεβύζι. Κανένα άλλο ελληνικό κρασί ίσως να μην απέκτησε ποτέ τη φήμη του Μαλβαζία οίνου…….
Οι περιηγητές μιλούν για καράβια που συνωστίζονται στο λιμάνι του Χάνδακα για να το μεταφέρουν παντού. Στην Αγγλία, τη Γερμανία, τη Γαλλία, τη Βοημία, την Πορτογαλία, και φυσικά, στη Βενετία και το Τριέστι……
Οι αμπελώνες του Μαλεβυζίου εκτείνονται σήμερα σε τεράστιες εκτάσεις, στα πρινή των λοφοσειρών που δημιουργούν το εντυπωσιακό ανάγλυφο της επαρχίας, λίγο πριν από τις ανατολικές υπώρειες του Ψηλορείτη. Σήμερα μπορούμε να γνωρίσουμε τον Ψηλορείτη γνωρίζοντας και τη φυσιογνωμία του ορεινού Μαλεβυζίου. Να δούμε τα μικρά και τα πιο μεγάλα χωριά, να οδηγήσουμε σε ορεινούς δρόμους, να επισκεφτούμε τα μοναστήρια που φαίνονται να «ζώνουν» το ιερό βουνό της αρχαιότητας!
ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΨΙΛΑΚΗ
