Ηλιακός θεός που ξέπεσε σε ήρωα, είναι ο Τάλως, μας λέει ο Ησύχιος ο Αλεξανδρεύς. Λέει ότι Τάλως σημαίνει ήλιος, και υπάρχουν και άλλα στοιχεία που συνηγορούν στη θεώρηση αυτή. Η σχέση του με το χαλκό και με τη φωτιά, η περιφορά του γύρω από την Κρήτη σε κανονικά διαστήματα, τρεις φορές το χρόνο, δηλαδή και τις τρεις εποχές, σύμφωνα με το ημερολογιακό πρότυπο, που φυσικά είναι προσδιορισμένο από το ρόλο του ήλιου. Και επίσης η ιδιότητα του ως κριτή, όπως ο ήλιος βλέπει και κρίνει από ψηλά τις πράξεις των ανθρώπων. Το Ρομπότ Τάλως ήταν ένα γιγάντιο πλάσμα με κορμί από μπρούντζο, πολύ γρήγορο και δυνατό, ''έμψυχος" φύλακας της Κρήτης. Είχε όμως ένα αδύναμο σημείο στο σώμα του. Ένα χάλκινο καρφί ήταν σφηνωμένο στο άκρο της μοναδικής του φλέβας, που ξεκινούσε από τον αυχένα και κατέληγε στον αστράγαλο του. Το μπρούντζινο σώμα του κρατιόταν ζωντανό από το ιχώρ, το ολύμπιο αίμα που έρεε μέσα στη φλέβα του.
Υπάρχουν διάφορες απόψεις για την καταγωγή του, η οποία κατά μια άποψη σχετίζεται με το μύθο της αρπαγής της Ευρώπης. Ο Δίας έκλεψε την όμορφη κόρη του Αγήνορα από την Τύρο ή τη Σιδώνα, αφού την ξεγέλασε μεταμφιεσμένος σε ταύρο. Την οδήγησε στο νυφικό κρεβάτι κάτω από τη σκιά ενός πλάτανου της Γόρτυνας. Μετά της προσέφερε τρία δώρα, ένα σκύλο που ποτέ δεν του ξέφυγε τίποτα, μια φαρέτρα με αλάνθαστα βέλη και ένα χάλκινο γίγαντα, τον προστάτη της Κρήτης Τάλω. Υπάρχουν και άλλες απόψεις για την καταγωγή του.
Ο Απολλόδωρος λέει ότι τον είχε κατασκευάσει ο Ήφαιστος, ο θεός της φωτιάς και του σιδήρου και τον είχε χαρίσει στον Μίνωα για να φρουρεί την Κρήτη. Άλλοι λένε πως είναι γιος του Κρητός, και πως ο Κρής ήταν γιος του Δια και μιας νύμφης. Ακόμα λένε ότι ο γίγαντας αυτός ανήκε στην φυλή των ανθρώπων της χάλκινης εποχής. Τέλος για
Κατά τον Πλάτωνα, δίπλα στον Ροδάμανθυ, που ήταν φύλακας των νόμων μέσα στην πόλη, ο Μίνωας ανέθεσε το ίδιο καθήκον στον Τάλω για τις άλλες περιοχές της Κρήτης. Πράγματι ο Τάλως πέρναγε τρεις φορές τον χρόνο από όλα τα χωριά της Κρήτης, επιβλέποντας την εκτέλεση των νόμων. Τους κουβάλαγε παντού μαζί του στην πλάτη του, χαραγμένους σε χάλκινα πινάκια. Μεταγενέστεροι συγγραφείς μη μπορώντας να πιστέψουν ότι υπήρχε χάλκινος άνθρωπος, είπαν ότι λόγω των πλακών που κουβαλούσε ονομάστηκε έτσι.
Ο Τάλως σύμφωνα με τον μύθο είχε προικιστεί με καταπληκτική ευκινησία, πράγμα που του επέτρεπε να φτάνει ταχύτατα σε όλα τα σημεία της Κρήτης. Λέγανε μάλιστα πως ήταν φτερωτός. Δεν είχε όπλα, ήταν όμως ικανός να τα βάλει μόνος του με οποιονδήποτε στόλο. Έδιωχνε, με κομμάτια βράχων που εκσφενδόνιζε από τη στεριά τους ξένους που επιχειρούσαν να αποβιβαστούν στο νησί. Και αν κάποιο πλοίο κατάφερνε να φτάσει στις ακτές, πάλι ο Τάλως ήταν εκείνος που δεν άφηνε τον εχθρό να προχωρήσει. Συνήθιζε να μπαίνει μέσα στην φωτιά και να πυρακτώνει το κορμί του. Ό,τι ακουμπούσε το πυρακτωμένο μέταλλο του κορμιού του, αμέσως το έκαιγε. Έτσι πυρακτωμένος πλησίαζε τους εχθρούς, τους αγκάλιαζε σφιχτά και τους έκαιγε.
Ο μύθος του Τάλω ήταν αγαπητός στην Κρήτη, όπως αγαπητός ήταν και ο ίδιος ο ήρωας. Οι κάτοικοι της Φαιστού έβαλαν το ανάγλυφο του στα νομίσματα του κράτους τους. Απεικονίζεται σ' αυτά νέος, γυμνός και με φτερά στους ώμους. Έτσι, ίσως, ερμήνευσαν τη γρηγοράδα του να προλαβαίνει και να περιδιαβαίνει τρεις φορές τη μέρα την Κρήτη και να την προστατεύει από εχθρικές επιδρομές ή τις επιδρομές των πειρατών.Θα φύλαγε αιώνια το νησί της Κρήτης, αν δεν βρισκόταν μια μάγισσα, ανιψιά της βασίλισσας Πασιφάης, να τον παραπλανήσει και να τον θανατώσει με πονηριά.
Ο Τάλως έριχνε βράχους στην "Αργώ" το πλοίο των Αργοναυτών, και δεν τους άφηνε να πλησιάσουν το νησί. Τότε η Μήδεια μάγεψε με τα λόγια της τον καλοκάγαθο γίγαντα από μακριά και τον έκανε ανήμπορο να κινηθεί, ή κατά άλλους του υποσχέθηκε την αθανασία. Έτσι κατάφερε να τον πλησιάσει και να του τραβήξει το καρφί από τον αστράγαλο του, που προστάτευε το ιχώρ να μη χυθεί. Το θεϊκό υγρό χύθηκε χάμω σαν λιωμένο μολύβι και ο Τάλως σωριάστηκε νεκρός σαν πελώριο πεύκο. Άλλοι λένε πως η Μήδεια ξέκανε τον Τάλω βάζοντας του μανία, και άλλοι πως τον χτύπησε με τόξο ο Ποίας, ο πατέρας του Φιλοκτήτη.
