Οι Απόκριες, το Τριώδιο, ξεκινούσαν με τύμπανα, ταμπούρλα, τσαμπούνες και πυροβολισμούς από δημόσιο τελάλη που γύριζε στις γειτονιές.
Οι Απόκριες διαρκούν 3 εβδομάδες.
Η πρώτη εβδομάδα λέγεται Προφωνή γιατί τα παλιά χρόνια κάποιος προφωνούσε, δηλαδή διαλαλούσε πως έρχονται οι Απόκριες. Αποκριά θα πει φαγοπότι και πρώτη φροντίδα πρέπει να είναι η προμήθεια του σφαχτού που θα φάνε και θα γλεντήσουν. Παλιά κάθε οικογένεια έπρεπε να σφάξει ένα ζώο, κυρίως γουρούνι. Ακόμα και ο πιο φτωχός έπρεπε να βρει χρήματα ακόμη και να πουλήσει το σακάκι του για να φάει κρέας, δηλαδή να κάνει Αποκριά.
Η δεύτερη εβδομάδα λέγεται Κρεατινή επειδή τρώμε κάθε μέρα κρέας ακόμη και την Τετάρτη και Παρασκευή.
Η Τρίτη εβδομάδα λέγεται Τυρινή γιατί το κύριο συστατικό του φαγητού είναι το τυρί. Επίσης λέγεται και μακαρονού γιατί τρώμε πολύ τα μακαρόνια. Η προτίμηση αυτή στα ζυμαρικά δε φαίνεται άσχετη με τη δοξασία ότι την αποκριατική περίοδο οι ψυχές βγαίνουν στον Επάνω Κόσμο. Αρχικά η λέξη μακαρόνια σήμαινε τροπάρια μακαριστικά, αναπαύσιμους μακαρισμούς σε περίδειπνα που πρόσφεραν ζυμαρικά χειροποίητα. Οι απλοί όμως άνθρωποι δεν άργησαν να συσχετίσουν τα ζυμαρικά με τους μακαρισμούς και τις ψυχές κι έμεινε η ονομασία μακαρόνια.
Η αρχή του Τριώδιου γίνεται αισθητή κυρίως από την Τσικνοπέμπτη, την Πέμπτη της Κρεατινής. Είναι η μέρα που ο καθένας ακόμη και ο πιο φτωχός θα τσικνώσει την γωνιά του, δηλαδή θα ψήσει κρέας στη φωτιά και η τσίκνα του ψητού θα μοσχοβολήσει στη γειτονιά.Την Τσικνοπέμπτη οι άνθρωποι τρώνε , πίνουν, τραγουδούν, ντύνονται μασκαράδες και χορεύουν όλοι μαζί.
Η πιο σπουδαία μέρα της Αποκριάς είναι η Κυριακή της Τυρινής, δηλαδή η τελευταία μέρα της Αποκριάς. Όλη η μέρα περνά με μασκαράδες που πηγαινοέρχονται στα σπίτια γλεντούν και τραγουδούν. Η μέρα αυτή λέγεται και Τρανή Αποκριά. «Τσι Μεγάλες Αποκρές κουζουλαίνονται και οι γρες».
Παλιά όταν άρχιζε να νυχτώνει αυτή την ημέρα άναβαν φωτιές στις πλατείες των χωριών και οι άνθρωποι φωτίζονταν από τη φωτιά, χόρευαν και τραγουδούσαν. Το έθιμο με τις φωτιές υπάρχει σε πολλά μέρη της Ελλάδας και στηρίζεται στην αρχέγονη πίστη ότι η φωτιά κρύβει μέσα της τη δύναμη που μεταδίδεται σε όποιον έρθει μαζί της με κάποια ιεροτελεστική σχέση.
Την Κυριακή της Τυρινής τρώγανε μακαρόνια, αυγά, τυρόπιτες, γαλατόπιτες και σούπα με χορταρικά και τυρί.. Χόρευαν με αστεία τραγούδια όπως «Πώς το τρίβουν το πιπέρι» και παίζουν αστεία παιχνίδια, όπως ο μάγος, το δαχτυλίδι, ο λέλεκας, η σκλάβα, το μουντζούρωμα.
Πριν αρχίσει το φαγοπότι οι συγγενείς ζητούσαν συγχώρεση από τους πιο ηλικιωμένους κι αλληλοσυγχωρούνταν ώστε να αρχίσουν τη Σαρακοστή με καθαρή καρδιά και ήσυχη συνείδηση. Κατόπιν οι γεροντότεροι σήκωναν κάποια από τα αγαθά του τραπεζιού ψηλά και έλεγαν ευχές π.χ. «άξια η τάβλα μας, άξια και τιμημένη.» Το τραπέζι έπρεπε να μείνει στρωμένο και να ξεστρωθεί την επομένη για να πάει το στοιχειό του σπιτιού να φάει.
Το ίδιο βράδυ συνήθιζαν να κάνουν μαντείες για να δουν ποιοι θα είναι οι τυχεροί της σαρακοστής κι όλου του έτους. Οι κοπέλες που δεν ήταν παντρεμένες έπαιρναν ψίχουλα ή ένα μακαρόνι από το γιορτινό τραπέζι και το έβαζαν κάτω από το μαξιλάρι τους για να δουν ποιον θα παντρευτούν. Αντίστοιχα τα ανύπαντρα αγόρια βγαίναν έξω από το σπίτι και ξεφλούδιζαν ένα βραστό αυγό κοιτάζοντας τα αστέρια. Αν έβλεπαν κάποιο άστρο να κινείται την ώρα που το καθάριζαν τότε αυτό ήταν σημάδι πως θα παντρευτούν.
Η βραδιά έκλεινε με ένα έθιμο πανελλαδικά γνωστό, «τον χάσκα», «χασκάρη», «χάψαρο» ή «χάψαλο». Αυτό ηταν ένα παιχνίδι με ένα αυγό βραστο και καθαρισμίνο που το έδεναν με μια κλωστή από το ταβάνι και το στριφογύριζαν.Όποιος το έπιανε με το στόμα του, όπως αυτό γύριζε ήταν ο τυχερός. Θεωρούσαν καλό να «βουλώσουν» το στόμα τους με αυγό και να το «ξεβουλώσουν» το Πάσχα πάλι με αυγό.
Οι νοικοκύρες φύλαγαν το τυρί που περίσσευε από την Τυρινή και το έπαιρναν μαζί τους στην Ανάσταση κι όταν λεγόταν το «Χριστός Ανέστη» το μοίραζαν στους συγγενείς για να μην βγάζουν καλόγερους(κακά σπυριά).
Η Καθαρή Δευτέρα ονομάστηκε έτσι, επειδή οι χριστιανοί «καθαρίζονταν» σωματικά και πνευματικά.Η Καθαρά Δευτέρα παρουσιάζεται σαν προέκταση και κορύφωμα της αποκριάτικής περιόδου με βασικά στοιχεία τη σάτιρα ,την αθυροστομία και τα αλληλοπειράγματα που γίνονται για το «καλό».
Επέρασε η αποκριά με λύρες, με παιχνίδια,και μπήκε η Σαρακοστή μ’ελιές και με κρομμύδια.
Την Καθαρά Δευτέρα σταματάμε να τρώμε κρέας και αρχίζει η νηστεία που θα κρατήσει 40 μέρες, όσες δηλαδή και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο.
Η λαγάνα που συνηθίζουμε να καταναλώνουμε τη μέρα αυτή, παραπέμπει στα «άζυμα» της Παλαιάς Διαθήκης. Ταυτόχρονα ξεκινά και η πνευματική κάθαρση, όλοι οι χριστιανοί παρακολουθούν τις λειτουργίες της Σαρακοστής.
Από παλιά η Καθαρή Δευτέρα, πέρασε στην συνείδηση του λαού, σαν μέρα καθαρμού. Οι βυζαντινοί, την Καθαρή Δευτέρα την ονόμαζαν Απόθεση -Απόδοση, και τελούσαν δρώμενα.
Τραγουδούσαν σχετικά άσματα, από τα οποία έχουν σωθεί μικρά μέρη μέχρι στις μέρες μας. «Ίδε το έαρ το καλόν πάλιν επανατέλλει, φέρον υγείαν και χαρά και την ευημερίαν».
Το πέταγμα του αετού, είναι ένα έθιμο μεταγενέστερο.
Η Καθαρά Δευτέρα ταυτίζεται με τα Κούλουμα που είναι ομαδική έξοδος στην εξοχή με νηστήσιμα και θαλασσινά για διασκέδαση και φαγοπότι.
Επειδή τα Κούλουμα γινόντουσαν αρχικά στην Αθήνα και μάλιστα στους Στύλους του Ολυμπίου Διός, γι’ αυτό λέγεται πως ετυμολογικά η λέξη Κούλουμα προέρχεται από τη λατινική λέξη columna, που σημαίνει κολόνα.
Χαρταετός
Την Καθαρή Δευτέρα, ο ουρανός, από άκρη σε άκρη στη Ελλάδα, γεμίζει με πολύχρωμα «πουλιά», τους χαρταετούς.
Οι χαρταετοί ήταν γνωστοί και στην αρχαία Ελλάδα.
Κατά την επικρατούσα άποψη, οι χαρταετοί είναι επινόηση των Ανατολικών λαών. Στις μέρες μας η κατασκευή του χαρταετού είναι εύκολη υπόθεση και το πέταγμα του αετού είναι ένα όμορφο παιχνίδι, ένα γραφικό έθιμο για μικρούς και μεγάλους που διατηρείτε μέχρι σήμερα.
