Φεύγοντας απ’ το λιμάνι του Περάματος για το λιμάνι των Παλουκιών της Σαλαμίνας, στο δεξί μας μέρος, βλέπουμε το νησί του Αγίου Γεωργίου Σαλαμίνας με τα διάσπαρτα μονώροφα ή διώροφα σπίτια στο νότιο μέρος του. Ένα νησί με τη δική του, σε πολλούς άγνωστη, ιστορία.
Το αρχαίο του όνομα δεν είναι γνωστό και το σημερινό του το πήρε από το ναό του Αγίου Γεωργίου που βρίσκεται στην ανατολική άκρη του.
Στην περιοχή του ναού υπάρχουν ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής του 7ου μ.Χ. αιώνα ενώ ο σημερινός ναός πρέπει να κτίστηκε επί φραγκοκρατίας λόγω της αρχιτεκτονικής του θόλου του (ο ναός είναι σταυρεπίστεγος και ο θόλος του σκαφοειδής στέγη).
Στην ανατολική και νότια ακτή του νησιού υπάρχουν διάσπαρτοι σωροί οστράκων, κατάλοιπα αρχαίων βαφικών βιοτεχνιών που ήταν εγκατεστημένες πάνω στο νησί στα αρχαιοελληνικά χρόνια.
Από το 1858 έως το 1865, στο θαλάσσιο χώρο μπροστά στο νησί του Αγίου Γεωργίου Σαλαμίνας, αγκυροβολούσαν, για επιτήρηση και κάθαρση, πλοία που ερχόντουσαν από χώρες στις οποίες είχε ξεσπάσει χολέρα.
Το 1865 δημιουργείται πάνω στο νησί λοιμοκαθαρτήριο κατά της χολέρας. Λοιμοκαθαρτήριο στο οποίο πέρασαν τη διαδικασία της κάθαρσης χιλιάδες άνθρωποι. Τη χρονιά εκείνη κατασκευάστηκαν τα σπίτια που διακρίνονται σήμερα.
Σύμφωνα μάλιστα με μαρτυρία της Πηνελόπης Δέλτα, του καλοκαιριού του 1883, οι εγκαταστάσεις στο νησί του Αγίου Γεωργίου Σαλαμίνας ήταν ελεεινές και οι ταξιδιώτες από την Αίγυπτο – η ίδια με την οικογένειά της τη χρονιά εκείνη είχαν φύγει από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου λόγω της χολέρας που είχε ξεσπάσει εκεί και για μια μέρα πέρασαν από το νησί – έπρεπε να μείνουν 21 ημέρες στο λοιμοκαθαρτήριο του νησιού, οι οποίες παρατείνονταν για ακόμη 21 ημέρες εάν στο μεταξύ είχε ξεσπάσει κρούσμα χολέρας στο νησί.
Μόνο το 1884: 10 ιστιοφόρα, 25 ατμόπλοια και 1239 επιβάτες τους πέρασαν από τις εγκαταστάσεις του νησιού για κάθαρση.
Στις εγκαταστάσεις του λοιμοκαθαρτηρίου του νησιού αντιμετωπίστηκαν οι επιδημίες των ετών 1892, 1900, 1911 και 1913.
Μετά τη ρωσική επανάσταση του 1917 φιλοξένησε ελληνικής καταγωγής πρόσφυγες.
Μετά το 1918 και το τέλος του Α’ Παγκόσμιου πολέμου φιλοξένησε σταδιακά 6.500 στρατιώτες του Δ’ Σώματος Στρατού μετά την επιστροφή τους στην Ελλάδα όταν απελευθερώθηκαν από τη Γερμανική αιχμαλωσία.
Το 1924 φιλοξένησε σταδιακά περισσότερους από 100.000 πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία.
Το 1938-40 κατασκευάστηκαν στην ανατολική πλευρά του νησιού νέα κτίρια, ενώ την περίοδο της γερμανικής κατοχής 1940-44 χρησιμοποιήθηκε ως κατάλυμα του ανώτατου στρατιωτικού προσωπικού των γερμανών, μετά την αποχώρηση των οποίων, την 12η Οκτώβρη 1944, οι εγκαταστάσεις του λεηλατήθηκαν.
Το 1947 είναι η τελευταία χρονιά όπου στις εγκαταστάσεις του νησιού αντιμετωπίστηκε κρούσμα χολέρας.
Κατόπιν λειτούργησε ως παράρτημα του Δημόσιου Ψυχιατρείου ενώ το 1967, το νησί του Αγίου Γεωργίου Σαλαμίνας, παραχωρήθηκε στο Ναύσταθμο στον οποίο έκτοτε ανήκει.
Τέλος το 1982 συνδέθηκε με επιχωμάτωση με τις εγκαταστάσεις του Ναύσταθμου στο νησί της Σαλαμίνας.
Όλες οι φωτογραφίες του νησιού του Αγίου Γεωργίου Σαλαμίνας, που ακολουθούν, τραβήχτηκαν από το ferry boat της γραμμής Πέραμα – Παλούκια διότι η πρόσβαση στο νησί δεν επιτρέπεται.
Να σημειωθεί ότι ζητήσαμε άδεια από το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού, αλλά το πρόβλημα που υπήρξε δεν είχε να κάνει με τη διάθεση τους να επισκεφτούμε το χώρο, αλλά με το γεγονός ότι λόγω της βλάστησης και της πανίδας που έχει αναπτυχθεί στο νότιο μέρος του νησιού, όπου βρίσκονται και τα σπίτια / εγκαταστάσεις του πρώην λοιμοκαθαρτηρίου, δεν μπορούσαν να εγγυηθούν την ασφάλεια μας.
Γιώργος Πρίμπας
Μάης 2015
Οι ανωτέρω πληροφορίες συλλέχθηκαν από: την wikipedia (link: εδώ) και το κείμενο “Μικρή συμβολή στην ιστορία της νήσου Αγίου Γεωργίου” του Παναγιώτη Βελτανισιάν
