Οι Κάτω Γούβες είναι μεγάλος οικισμός της επαρχίας Πεδιάδας με 1.220 κατοίκους και ομώνυμο Δημοτικό διαμέρισμα και έδρα στο Δήμο Γουβών του νομού Ηρακλείου. Η θέση του είναι στους δυτικούς πρόποδες του υψώματος Έντερη (322 μ.). Το Έντερη πιστεύεται ότι προέρχεται από το hedera, που σημαίνει κισσός, σύμβολο στοργής. Η κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η αμπελοκαλλιέργεια και η ελαιοκαλλιέργεια, ενώ παράγονται λάδι, κρασί και κηπευτικά (τομάτας), όπως επίσης και πεπονιών. Η απόσταση από το Ηράκλειο είναι 20,1 χλμ.
Στις Γούβες βρίσκουμε τους ιερούς ναούς της Ζωοδόχου Πηγής, του Αγίου Ιωάννη, του Αγίου Γεωργίου και της Παναγίας (Γενέσιον της Θεοτόκου).
Στις Κάτω Γούβες βρίσκονται περιφερειακό ιατρείο, τράπεζες, εμπορικά καταστήματα, Νηπιαγωγείο (2 συνολικά, εκ των οποίων το ένα στις Άνω Γούβες), Δημοτικό σχολείο , Γυμνάσιο, Λύκειο, ΚΕΠ και υπηρεσίες. Η τοπική ποδοσφαιρική ομάδα αγωνίζεται στην Α΄ ερασιτεχνική κατηγορία του πρωταθλήματος της Ε.Π.Σ. Ηρακλείου.
Το Δημοτικό διαμέρισμα με 2.087 κατοίκους, έχει έδρα το ομώνυμο χωριό και σε αυτό υπάγονται οι οικισμοί:
- οι Γούβες [ 367 ]
- η Αγία Πελαγία [ 93 ]
- οι Κάτω Γούβες [ 1.220 ] , έδρα του Δήμου.
- τα Πελεκητά [ 190 ]
- το Σκοτεινό [ 217 ], σε υψόμετρο 140 μ. , που υπαγόταν στις Γούβες ακόμα και όταν οι τελευταίες ήταν κοινότητα. Απέχει 22,5 χιλιόμετρα από την πόλη του Ηρακλείου. Ο οικισμός απέκτησε τουριστικό ενδιαφέρον τις τελευταίες δεκαετίες, χάρη στο λατρευτικό σπήλαιο της Αγίας Παρασκευής, που βρίσκεται σε απόσταση 1.500 μ. στα βορειοδυτικά του χωριού .
Οι Γούβες αναφέρονται Guves στον Καστροφύλακα (Κ 94) με 252 κατοίκους το 1583.
Επίσης, το Σκοτεινό αναφέρεται μόνο από το 1671 και έπειτα (τουρκική απογραφή) με 17 χαράτσα και με την ονομασία Σκοτεινό Πέραμα. Αναφορικά με το όνομα Σκοτεινό, θεωρείται ότι οφείλεται στο ναό της Αγίας Παρασκευής του Σκοτεινού, ο οποίος βρίσκεται στην είσοδο σπηλαίου. Οικοδομήθηκε κατά την εποχή της Ενετοκρατίας. Από αυτά, συμπεραίνει κανείς ότι υπήρχε κατά την Ενετοκρατία.
Η ονομασία των Γουβών συνδέεται με τη λέξη γούβα, που σημαίνει κοίλωμα. Στην Κρήτη γούβα σημαίνει και λάκκος μέσα στον οποίο φυλάσσονται τα σιτηρά. Στα βενετικά έγγραφα γράφεται busa
ΠΗΓΗ - ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
ΦΩΤ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ
