Τα χωριά της Γαύδου, που δεν είναι ακριβώς χωριά, αλλά περισσότερο μοιάζουν με «εγκατελλειμένους» οικισμούς μιας ελληνικής, νησιωτικής, κινηματογραφικής εκδοχής του Φαρ Ουέστ, κάποιοι περισσότερο και κάποιοι λιγότερο και κάποιοι απόλυτα (εκεί που κάποτε υπήρχαν σπίτια και τώρα υπάρχουν μόνο τα πέτρινα «κουφάρια» τους), είναι τα νοτιότερα χωριά της Ελλάδας, άρα και της Ευρώπης – ανάμεσά τους τα Βατσιανά, εκεί, κοντά στην Τρυπητή, που είναι το νοτιότερο χωριό της Γαύδου, άρα και της Ευρώπης, και σε αυτό ζει ένας βοσκός με τη γυναίκα του και τα δύο του παιδιά που δεν πηγαίνουν ακόμη σχολείο και οι τέσσερις τους είναι η νοτιότερη οικογένεια της Γαύδου, άρα και της Ευρώπης,
Τα πάντα, λοιπόν, έχουν να κάνουν με αυτόν τον γεωγραφικό προσδιορισμό που συχνά καταλήγει επιθετικός και όχι λόγω της συντακτικής του ιδιότητας σε μία πρόταση, αλλά γιατί πρόκειται για έναν ιδιότυπο τίτλο τιμής, για τον οποίο όμως όλοι εκεί πληρώνουν ένα τίμημα.
Μπορεί να είναι κάτι τόσο φαινομενικά αμελητέο όσο το να μην έχουν «έναν παραπάνω άνθρωπο να μιλήσουν», τουλάχιστον τους μήνες εκτός τουριστικής σεζόν. Μπορεί να είναι και κάτι τόσο σημαντικό ώστε ακόμη και αν υπάρχει στο νησί γιατρός (που φέτος δεν υπάρχει, γεγονός που αν διανύεις την τρίτη ηλικία σου και επισκευάζεις τη βάρκα σου και λίγη βενζίνη μπει κατά λάθος στο στόμα σου για να καταλήξει στο στομάχι σου, θα σε αναγκάσει να ταξιδέψεις σφαδάζοντας από τους πόνους μέχρι την Κρήτη, αν ο καιρός το επιτρέψει – και κανείς δε μπορεί να σου εγγυηθεί ότι θα το επιτρέψει, γιατί αν η ένταση του ανέμου ξεπεράσει τα 4 μποφόρ, η «παντόφλα» που συνδέει τη Γαύδο με τον «έξω κόσμο» μπορεί να πλεύσει μόνο αν φυσάει Βοριάς, οπότε και τα ψηλά βουνά της Κρήτης αποδυναμώνουν κάπως τα μποφόρια), ακόμη κι αν πάθεις καθώς δουλεύεις στο χωράφι σου ένα μικρό ατύχημα, αν σπάσεις το χέρι σου για παράδειγμα, θα πρέπει να περιμένεις το super puma.
Και μπορεί να είναι και κάτι που όσο και να λέμε ότι δεν είναι σημαντικό με όρους καθημερινότητας, είναι ίσως το πιο σημαντικό απ’ όλα. Η αίσθηση της μη πατρίδας. Η αίσθηση ότι ο τόπος σου είναι γκρίζα ζώνη, έρμαιο ακόμη και γεωγραφικών διεκδικήσεων (έστω και χαμηλών τόνων) ή υποτιθέμενων επενδύσεων-μαμούθ που θα μετατρέψουν τη Γαύδο και τη Γαυδοπούλα σε σταθμό ανεφοδιασμού τάνκερ αλλά τάχαμου δε θα πλήξουν ανεπανόρθωτα το φυσικό τοπίο.
Η αίσθηση ότι δε μπορείς να περιμένεις τίποτα από κανέναν άλλο πέρα από τον εαυτό σου ή έστω τίποτα από κανέναν άλλο πέρα από τον εαυτό σου και όσους ακόμη ζουν εκεί που ζεις κι εσύ.
