Τον Αύγουστο οι Ξυλούρηδες , μια από τις μεγάλες οικογένειες της Κρήτης, οι Ξυλούρηδες , έχει φυσικά την τιμητική της.Κι ετοιμάζει τον πανηγυρισμό του Αγίου Φανουρίου. Που φανερώνει τα πάντα: από δουλειά στους άνεργους μέχρι δαχτυλίδια και από χαμένα ταίρια μέχρι… κλεμμένα ζώα στους βοσκούς.
Οι φίλοι και καλεσμένοι θα ανέβουν και φέτος με αυτοκίνητα,ή με τα πόδια Η οικογένεια με πετρελαιοκίνητες γεννήτριες, θα φροντίσει την ηλεκτροφώτιση της περιοχής Θα γίνουν οικοδεσπότες στα βουνά, δίπλα στην πηγή όπου δροσίζονται τα ζωντανά τους, εκεί που οι Άγγλοι και οι ντόπιοι έκρυψαν στην κατοχή τον Γερμανό στρατηγό Κράιπε, απαχθέντα διοικητή της κατεχόμενης Κρήτης. Ψυχωμένοι φορείς μιας ακατάβλητης προφορικότητας.
Τέτοιες αυγουστιάτικες μέρες το ξυλουραίικο βοσκοτόπι ετοιμάζει τον πανηγυρισμό του Αγίου Φανουρίου. Μια παρετυμολογία «φταίει» για όλα: ο Φανούρης φανερώνει από δουλειά στους άνεργους μέχρι δαχτυλίδια και από χαμένα ταίρια μέχρι… κλεμμένα ζώα στα βοσκαρούδια. Και ας ξεκίνησαν όλα ως τάξιμο για να συγχωρεθεί η αμαρτωλή η μάνα του Αγίου.
Το πανηγύρι γίνεται κάθε χρόνο στον Ψηλορείτη, στις 26 Αυγούστου, την παραμονή. Αλλά φέτος για τους Ξυλούρηδες είναι μια ξεχωριστή γιορτή. Θα παρουσιαστεί το γενεαλογικό τους δέντρο γυρνώντας τους πίσω στο χρόνο…500 χρόνια. Μια Ξυλουροπούλα της οικογένειας, που δεν ζει στην Κρήτη, αλλά στα…Γιάννενα, αποφάσισε να βρει όλους τους προγόνους και έχει φτιάξει ένα τεράστιο…δέντρο που ξεκινά-προς το παρόν- τον 16ο αιώνα! Η Σούλα Ξυλούρη που εργάζεται στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων ξεκίνησε μια κοπιώδη εργασία που έχει φέρει ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Και αποδεικνύει , όπως λένε οι Ξυλούρηδες, ότι είναι μια από τις μεγαλύτερες οικογένειες στην Κρήτη με παρακλάδια πλέον στην Ελλάδα, την Αμερική την Αυστραλία μέχρι και το …Μαρόκο!
Οι Ξυλούρηδες δεν αναζητούν μουσικούς, θα ήταν αστείο για μια από τις μεγαλύτερες μουσικές οικογένειες της Κρήτης, από τους παλιούς που τραγουδήσανε πριν από την εποχή του φωνόγραφου μέχρι τον «αρχάγγελο» Νίκο Ξυλούρη, τον σπηλαιώδη Ψαραντώνη, τον κορυφαίο λαουτιέρη Ψαρογιάννη και τους ισάξιους γιους, κόρες και φίλους.
Στα ριζά του βράχου απλώνεται η ανθρωποσύναξη: πανηγυριστές, φίλοι, συγγενείς, συχωριανοί, μουσαφίρηδες, ξενομερίτες. Παλιότερα, λένε, γίνονταν και πέντε βαφτίσια νωρίς το απόγευμα στο ξωκλήσι. Κι άλλα μαγικά, ώσπου η αυγή να χαράξει πρόσωπα και πέτρες.
Εδώ κι αν φανερώνει το θαύμα ο Άγιος Φανούριος: την κρυμμένη Ελλάδα ενός καθημερινού πολιτισμού που το Μνημόνιο δεν θα χαρατσώσει ποτέ.
Πίσω από το ξωκλήσι σαν ομηρική εικονογράφηση, τα σφαχτά ψήνονται σε όρθιες σιδερένιες βέργες μπηγμένες γύρω γύρω από μία θεόρατη φωτιά: η ιεροπραξία του «αντικριστού» «οφτού» κρέατος. Μέχρι και 70 ζώα θρυλείται ότι έχουν σφαχτεί στο πανηγύρι του Αη-Φανούρη των Ξυλούρηδων, επιτόπου, κάτω από ένα δέντρο. Παρακεί καζάνια με ρύζι και βραστό κρέας, κανείς δεν μένει αφάγωτος και διψασμένος.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ / ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ
