Δύο κρητικοί που έζησαν στο πετσί τους εκείνες τις μέρες και έμειναν
για πολύ καιρό στη φυλακή περιέγραψαν τις ώρες εκείνες που ξέσπασε η
χούντα.
Στη μαύρη μέρα της 21ης Απριλίου, τα τραγικά και σφοδρά επεισόδια
που σημάδεψαν τη χώρα μας και τα προσωπικά βιώματα που από εκείνη για
πάντα κουβαλά μέσα του, αναφέρεται ο Φοίβος Ιωαννίδης, από τις κορυφαίες
αντιστασιακές προσωπικότητες.
«Την καταραμένη εκείνη ημέρα της 21ης Απριλίου, εγώ έτυχε να
βρίσκομαι ως γραμματέας της περιφερειακής διοικήσεως της ΕΔΗΝ στην
Αθήνα, όπου είχα μεταβεί για να συναντηθώ με το Γεώργιο Παπανδρέου»,
θυμάται ο κ. Ιωαννίδης, ωστόσο, «ήδη ένα μήνα πριν ακόμα ανέβω στην
Αθήνα, και διαβλέποντας τον επερχόμενο κίνδυνο της δικτατορίας, είχα
κάνει τις επαφές μου και είχα συμφωνήσει με τα υπόλοιπα στελέχη ότι σε
ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα έπρεπε όλοι, αφού οπλιστούμε όπως μπορούσε ο
καθένας, να συγκεντρωθούμε στην πλατεία Ελευθερίας και να προβάλλουμε τη
μεγαλύτερη δυνατή αντίσταση».
«Όντως όταν τα πράγματα εξελίχθηκαν όπως τα περιμέναμε», συνεχίζει ο κ
Ιωαννίδης, «κάναμε αυτό που είχαμε συμφωνήσει, και αυτό είχε ως
αποτέλεσμα η πρώτη ειδικά μέρα να είναι πολύ δύσκολη για τους ανθρώπους
εδώ του καθεστώτος». Περιγράφοντας, δε, αυτή τη μέρα ο κ. Ιωαννίδης
σημείωσε ότι «έγιναν φοβερά επεισόδια στο κέντρο της πόλης όπου η
χωροφυλακή αρχικά και στη συνέχεια ο στρατός απώθησαν βίαια τους
διαδηλωτές», με τους στρατιωτικούς μάλιστα «βλέποντας τις δυσκολίες
αντιμετώπισης αυτής της αντίστασης να στρέφουν και τα όπλα τους εναντίον
του πλήθους και να τραυματίζουν σοβαρά στο γόνατο του ποδιού του έναν
από τους διαδηλωτές, τον Άγγελο Τσαγκαράκη που μέχρι και σήμερα
αντιμετωπίζει προβλήματα με αυτόν τον τραυματισμό».
Στα επεισόδια αυτά, δε, όπως ανέφερε ο κ. Ιωαννίδης, «συνελήφθησαν
αρκετοί διαδηλωτές και τους επιβλήθηκαν ποινές φυλάκισης από 3 έως 4
χρόνια τουλάχιστον, ενώ ανάμεσα στους συλληφθέντες βρισκόταν τόσο ο
αδερφός μου, όσο και η αδερφή μου».
«Στο ίδιο διάστημα», προχωρά ο κ. Ιωαννίδης, «εγώ βρισκόμουν τελείως
αποκλεισμένος στην Αθήνα χωρίς να έχω καμία ενημέρωση αφού τα τηλέφωνα
είχαν κοπεί, και όταν διαπίστωσα ότι δε γινόταν στην Αθήνα με αυτές τις
συνθήκες να οργανώσουμε κάποιας μορφής αντίδραση, αποφάσισα να κατέβω
στο Ηράκλειο. Ωστόσο αν το έκανα αυτό κανονικά δεν υπήρχε καμία
περίπτωση να γλιτώσω τη σύλληψη κι έτσι αποφάσισα να κατευθυνθώ
μεταμφιεσμένος αρχικά στα Χανιά και έπειτα οδικώς με ταξί μέχρι λίγο έξω
από το Ηράκλειο, απ’ όπου και με τα πόδια συνέχισα μέχρι την πόλη».
Από εκεί και πέρα, δε, όπως εξήγησε ο ίδιος «ειδικά για τις επόμενες
15 περίπου μέρες ζούσα στην παρανομία», κάτι, ωστόσο, που «δε με
εμπόδισε να αρχίσω τις επαφές μου με τα υπόλοιπα στελέχη και μαζί να
οργανώσουμε τις αντιστασιακές κινήσεις στις οποίες μέχρι τη σύλληψη και
τη φυλάκιση μου το Νοέμβρη του 1967 προβήκαμε».
Ο Δημήτρης Ξυριτάκης
Ο Ηρακλειώτης δικηγόρος Δημήτρης Ξυριτάκης ήταν από εκείνους που
πλήρωσαν πολύ ακριβά το τίμημα. Θυμάται αρχικά ότι «την ημέρα εκείνη της
21ης Απριλίου εγώ βρισκόμουν σαν φοιτητής στην Αθήνα και πληροφορήθηκα
τα δυσάρεστα νωρίς το πρωί από το συγκάτοικο μου, τον Αντώνη Γρηγοράκη»,
και σημειώνει στη συνέχεια ότι «αμέσως μόλις έμαθα τι ακριβώς είχε
συμβεί, έσπευσα να φύγω από το σπίτι για να αποφύγω τη βέβαιη σύλληψη
μου».
Στο Ηράκλειο, δε, αναφέρει ο κ. Ξυριτάκης, «εκείνη τη μέρα έγιναν
σημεία και τέρατα, αφού η πόλη μας ήταν η μοναδική τέτοια στην Ελλάδα
που αντέταξε αυθόρμητα μαζική αντίσταση στη δικτατορία», μιας και
«συγκεντρώθηκαν εκατοντάδες Ηρακλειώτες στην πλατεία Ελευθερίας που
διαλύθηκαν αργά το βράδυ μόνο μετά τη δυναμική επέμβαση του στρατού με
δύο λόχους, ενώ κατά τη διάρκεια των σφοδρών επεισοδίων σημειώθηκαν
συλλήψεις και πυροβολισμοί, ένας από τους οποίους προκάλεσε και το
γνωστό σοβαρό τραυματισμό στο πόδι του Άγγελου Τσαγκαράκη».
Ο ίδιος, δε, πήρε, όπως ανέφερε, την αμέσως επόμενη μέρα -αφού τη
μέρα της 21ης Απριλίου είχαν ματαιωθεί όλα τα ακτοπλοϊκά δρομολόγια- το
πλοίο της γραμμής για να κατέβει στην Κρήτη, όπου «κατά τη διάρκεια
ακόμα του πλου, συναντήθηκα με αρκετούς συμφοιτητές μου και από εκεί
αρχίσαμε να σχεδιάζουμε τους τρόπους με τους οποίους θα αντιστεκόμασταν
στο καθεστώς».
Εκεί, δε, και μετά από δύο μέρες, όπως εξηγεί ο κ. Ξυριτάκης,
μαζευτήκαμε όλοι μαζί και με τους υπόλοιπους που εν τω μεταξύ είχαν
συστρατευτεί μαζί μας και πήγαμε στο εκκλησάκι της Αγίας Ειρήνης λίγο
έξω από το Ηράκλειο όπου ορκιστήκαμε με όλη τη δύναμη της ψυχής μας να
οργανωθούμε και να αντισταθούμε με όποιο τρόπο μπορούμε στη δικτατορία
που κάποιοι τόσο δυναμικά μάς επέβαλλαν».
(Πηγές: cretalive.gr, vima.gr, εφημερίδα "ΠΑΤΡΙΣ", "Η γέννηση
του νεοφασισμού στην Ελλάδα 1960-1970", Γιάννης Κάτρης, Εκδόσεις
Παπαζήση, 1974, "Ο βιασμός της ελληνικής δημοκρατίας", Αλέξης Παπαχελάς,
Εκδόσεις Εστία, εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ", Γεμενάκης)
