ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΑ ΚΤΗΡΙΑ ή ΟΙΚΟΔΟΜΕΣ - ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗ

Το επίθετο νεοκλασικό χρησιμοποιείται στην καθομιλουμένη για κτίρια που έχουν από μικρή ως καμία σχέση με το αρχιτεκτονικό πρότυπο ή τα περίοπτα διατηρητέα κτίρια των αστικών κέντρων. 

Η ίδια η Πολιτεία με την αλλοπρόσαλλη και ανακόλουθη πολιτική της ως προς τα κτίσματα ειδικά της Ελλάδας, προκάλεσε σύγχυση, απαξίωση και εκλαΐκευση στη συνείδηση του μέσου μη αρχιτέκτονα Νεοέλληνα. Τα αποκαλούμενα διατηρητέα σύγχρονα μνημεία νεοκλασικής ή και μοντέρνας αρχιτεκτονικής που διασώθηκαν από την λαίλαπα της αντιπαροχής είναι ό,τι απέμεινε. Από αυτά λίγα πραγματικά συντηρούνται από τον Δήμο Ηρακλείου, όσα είναι πολύ γνωστά και σε πολύ κεντρικά σημεία. Τα περισσότερα είναι στα χαρτιά διατηρητέα και στην πραγματικότητα ερείπια. 

 

Μέσα στην υπερβολή, έχουν χαρακτηριστεί δείγματα νεοκλασικής αρχιτεκτονικής και διατηρητέα οικοδομές χωρίς καμιά αισθητική αξία, που είχαν χτιστεί από άγνωστους αρχιτέκτονες με φτηνά δομικά υλικά, που μόνο ασχημαίνουν το κέντρο της πόλης και στις οποίες δεν έχει γίνει καμιά αναπαλαίωση.

 
Κάποιοι κατασκευαστές πολυκατοικιών ήδη την δεκαετία του 1950 έφτιαχναν σπίτια με στοιχεία νεοκλασικής αρχιτεκτονικής σε ακριβά προάστια, ενίοτε συνεργαζόμενοι με επιφανείς ή με καλές σπουδές στο εξωτερικό αρχιτέκτονες. Μέχρι και σήμερα, στην Ελλάδα συνεχίσθηκε αυτή η παράδοση. Στις καλές περιοχές και αργότερα σε όλες τις νέες οικοδομές, αν και άλλαζαν οι τάσεις στην κατασκευή και εμφάνιση της πολυκατοικίας, οι κατασκευαστές στόλιζαν τις πολυκατοικίες τους με κίονες, κεραμίδια, τριγωνικές εισόδους και τις βάφτιζαν «νεοκλασικά». 

 

Πολλά από τα κανονικά νεοκλασικά αλλά και τα «νεοκλασικά» διώροφα και τριώροφα των δεκαετιών 1950-70 δέχτηκαν πολλές τροποποιήσεις λόγω αλλαγών χρήσης (σπίτια, φροντιστήρια, μαγαζιά, ωδεία, ταβέρνες, φούρνοι, videoclub, bar, οτιδήποτε…), ακόμα και αφαίρεση και αντικατάσταση όλων των «νεοκλασικών» εξωτερικών στοιχείων, πχ αλλαγή παντζουριών και κουφωμάτων, διάφορα βαψίματα, αφαίρεση διακοσμητικών κεραμιδιών ή ακόμα και ολική αλλοίωση της πρόσοψης με αφαίρεση του τοίχου κι αντικατάσταση με μοντέρνα ενιαία τζαμαρία, αλλά κράτησαν την ονομασία, αν εξακολουθούσαν να είναι στοιχειωδώς καλαίσθητα, σε ακριβά προάστια και εφόσον δεν ήταν πολυώροφα κτίρια.