ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΦΦΑΤΟΣ - Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΜΟΥΝΤΑΚΗ

Κοσμοαγαπητός και μερακλής λυράρης γεννημένος στα Βεργιανά (κοινότητας Μαργαριτών) Μυλοποτάμου Ρεθύμνης, το 1911. Αργότερα εγκαταστάθηκε στο χωριό Αλφά Μυλοποτάμου Ρεθύμνης. Η μητέρα του Αικατερίνη Μαθιουδάκη είχε έναν αδερφό τον Δημήτρη που υπήρξε μαθητής του Παντουρόμαθιού ή Βαβουδάκη παλιού λυράρη. Ο Δημήτρης Μαθιουδάκης (θείος του Καφάτου) πέθανε σε ηλικία μόλις 22 ετών και προς τιμήν του έδωσαν τον όνομα Δημήτρης στον Καφφάτο.

Αξίζει να πούμε ότι βάση των μαρτυριών της μητέρας του Καφάτου ο αδερφός της υπήρξε σπουδαίος λυράρης. Το ταλέντο του θείου του αναγνώριζε και ο δάσκαλός του Παντουρομαθιός και μάλιστα μερικές φορές παραδέχονταν ότι τον ξεπερνά και του έλεγε: «Ανήψιο μη με πειράζεις».

Η μάνα του Καφφάτου δεν ήθελε ο γιος της να μάθει να παίζει λύρα γιατί ήταν λέει τεμπελοτέχνη και ήθελαν να δουλέψει γιατί τότε ήταν δύσκολα χρόνια και υπήρχε μεγάλη φτώχεια. Το μεράκι και το πάθος όμως του μικρού Δημήτρη τον ανάγκασε να πάει στο σπίτι του Παντουρομαθιού και να προσπαθήσει να κλέψει την λύρα του συγχωρεμένου του θείου του που την είχε πάρει πίσω ο δάσκαλός του. Για κακή του τύχη όμως τον αντιλήφθηκαν και του ζήτησαν να τους πάει μια βούργια στάρι για να του δώσουν την λύρα.

Μετά από μεγάλη σκέψη και δυσκολία κατάφερε να βάλει στην βούργια του αρκετό στάρι (περίπου 10 οκάδες) και να το πάει στο χωριό για να πάρει την λύρα. Μόλις έφτασε στην Λαγκά του είπε ο Μαθιός πως ήθελε 2-3 οκάδες στάρι ακόμη για να του δώσει και το δοξάρι. Ο μικρός Δημήτρης εξοργισμένος γύρισε πάλι και μπήκε από το παράθυρο για να πάρει το υπόλοιπο στάρι. Μόλις πήρε την λύρα και το δοξάρι στα χέρια του έγινε αετός από τη χαρά του.

Πήγε λοιπόν στο χωριό Αλφα Μυλοποτάμου και άρχισε να παίζει με μεγάλη χαρά. Μέσα σε λίγο διάστημα ξεκαθάρισε πολύ καλά τα πεντοζάλια, αλλά για κακή του τύχη πέθανε της μάνας του ένας πρώτος θείος, ύστερα από λίγο διάστημα. Αυτό δεν πείραξε τον ίδιο τον Δημήτρη αλλά έπρεπε να του κρατήσει το πένθος μιας και εκτός των άλλων ήταν και γειτόνοι. Πήγε λοιπόν στο μαγαζί του πατέρα του ξεσκέπασε ένα μεγάλο πιθάρι και μπήκε μέσα και έπαιζε λύρα χωρίς να ακούγεται. Μετά από δυο - τρία χρόνια έπαιζε ότι άκουγε στο όργανο αυτό.

Μαζί με 14 ακόμη παιδιά παρακολούθησε μαθήματα λύρας δίπλα στον ξακουστό λυράρη Στουμπούρη ο οποίος ήταν πρώτο όνομα της περιοχής για εκείνα τα χρόνια. Δυστυχώς ακολούθησε ένας τραυματισμός στο μικρό του δάχτυλο στο αριστερό του χέρι που δεν αποκαταστάθηκε πλήρως ποτέ! Ούτε το γεγονός αυτό κατάφερε να τον αποτραβήξει από την μουσική.

Η πρώτη του δημόσια εμφάνιση ήταν σε ένα πανηγύρι στους Έρφους Μυλοποτάμου Ρεθύμνης που έπαιζαν διάφοροι λυράρηδες και τον σήκωσαν κι αυτόν να παίξει, αφήνωντας άριστες εντυπώσεις. Δεν έχανε πανηγύρι ή γαμό στον οποίο έπαιζε ο Στομπούρης. Πήγαινε παντού προκειμένου να τον ακούσει μιας και ήταν ο αγαπημένος του καλλιτέχνης και δάσκαλος.

Το 1932 τον πήρανε κληρωτό στο Ρέθυμνο και κατατάχθηκε στον τρίτο λόχο όπου το κρεβάτι του, ήταν δίπλα με αυτό του Ανδρέα Ροδινού κι ενός ακόμη πολύ καλού λυράρη του Βασίλη Πολυχρόνη. Όπως είχε δηλώσει ο ίδιος ο Καφάτος όταν έπαιζε ο Ροδινός λύρα έμεναν όλοι με ανοιχτό το στόμα. Τότε αγόρασε μια λύρα ο Καφάτος και ξεκίνησε να ασχολείται πιο επαγγελματικά παίζοντας πλέον σε διάφορα πανηγύρια και γάμους. Ήταν από τους καλύτερους γλεντιστές στα γλέντια εκείνης της εποχής. Έπαιζε με πολύ κέφι και μεράκι. Σε ένα γλέντι στο Πάνορμο Μυλοποτάμου είχε παίξει 5 συνεχόμενα μερόνυχτα γνωρίζοντας μεγάλη αποθέωση από τον κόσμο.

Οι ανάγκες της οικογένειας που είχε δημιουργήσει όμως δεν τον άφησαν να ακολουθήσει αποκλειστικά το επάγγελμα του λυράρη μιας και δεν μπορούσε να ανταπεξέλθει οικονομικά μόνο από αυτό. Είχε γράψει κι έναν δίσκο που έγινε ανάρπαστος. Θυμάται με πικρία ότι αργότερα ο δίσκος αυτός κυκλοφόρησε από άλλη εταιρία χωρίς καν να ερωτηθεί.

Aξίζει κλείνοντας να τονίσουμε ότι αν έλειπε ο Δημήτρης Καφφάτος δεν θα γνωρίζαμε ενδεχομένως την ύπαρξη του δεξιοτέχνη λυράρη Στέλιου Μοσχάκη (Στουμπούρη) (1860-1945) που υπήρξε εμπνευστής και δάσκαλος του. Ο Δημήτρης Καφφάτος τέλος θεωρείται βασικός δάσκαλος του Κώστα Μουντάκη στα πρώτα του μουσικά βήματα και αν δείτε το παρακάτω βίντεο θα διαπιστώσετε και μόνοι σας πόσα κοινά έχουν μεταξύ τους στο ηχόχρωμα της λύρας τους.