ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΖΩΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΜΙΑΣ ΑΛΛΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ... ΜΕΓΑΡΟ ΦΥΤΑΚΗ

Όσοι επισκέπτονται το Ηράκλειο όχι μόνο από τη θάλασσα αλλά και την ξηρά, βρίσκονται μπροστά σ’ ένα πανύψηλο οικοδόμημα γνωστό με το όνομα, για τους Ηρακλειώτες, το Μέγαρον Φυτάκη. Για πολλά χρόνια ερείπιο, το Μέγαρον υπήρξε κατά την δεκαετία του 1930 το κέντρο της πολιτικής, κοινωνικής, οικονομικής και πνευματικής ζωής της πόλης και ολόκληρου του νομού. Κτίσθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1920 από την Εμπορική Εταιρεία Φυτάκη-Κασαπάκη αντικείμενο της οποίας ήταν η εμπορία των κίτρων που ήταν τότε σε ακμή. Θεμελιώθηκε επάνω στα ενετικά τείχη της πόλης, στο σημείο με την ονομασία Cortina Dei Consiglieri. Τη δεκαετία αυτή, όλη αυτή η παραλία χρησιμοποιείτο για τα θαλάσσια μπάνια, τολμηρών Ηρακλειωτών που άρχιζαν δειλά, σιγά και κρυφά να εμφανίζονται. Μπροστά από το θαλάσσιο χώρο του Μεγάρου, σε κάποια απόσταση, προεξείχε ο σκελετός τουρκικού πλοίου. Όποιος κατόρθωνε να φτάσει κολυμπώντας ως εκεί, εθεωρείτο τότε δεινός κολυμβητής. Ο κατασκευαζόμενος λιμενοβραχίονας, με τον καιρό άλλαξε την κατεύθυνση του κυματισμού προς όφελος του Μεγάρου. Εκεί στην αμμουδιά οι ιδιοκτήτες του είχαν εγκαταστήσει υπαίθρια τη βιομηχανία τους. Σωροί κίτρων και ξύλινα βαρέλια ανοικτά από το επάνω μέρος. Ένας εργάτης «κόφτης», δεξιοτέχνης, κρατώντας το κίτρο στο αριστερό του χέρι, το έκοβε σε δύο ίσα μέρη, με κοφτερό μαχαίρι, χωρίς κίνδυνο κοψίματος ή τραυματισμού του χεριού του και το πετούσε μέσα στο βαρέλι. Όταν αυτό γέμιζε, έριχνε μέσα θαλάσσιο νερό ενισχύοντας το και με αλάτι. Μετά την υποτυπώδη αυτή βιομηχανική επεξεργασία έστελναν τα κίτρα κυρίως στην Αγγλία για την τελική επεξεργασία και παρασκευή του γλυκού, με το οποίο οι Άγγλοι κατά τις γιορτές των Χριστουγέννων παρασκευάζουν την πατροπαράδοτη πουτίγκα. Ο ένας εκ των δύο κιτρέμπορων, ο Φυτάκης αρχικά ασχολούνταν με το εμπόριο των φρούτων και των λαχανικών ως εμπορομανάβης και αργότερα μετεπήδησε στο κιτρεμπόριο. Το κίτρο είχε μεγάλη ζήτηση από το εξωτερικό και η τιμή του διαρκώς ανέβαινε όχι μόνο από μέρα σε μέρα, αλλά και μέσα στην ίδια μέρα. Η τιμή του είχε ξεπεράσει τις 28-30 δρχ. η οκά, όταν το ημερομίσθιο ήταν 20-25 δρχ. με αυτόν τον τρόπο απεκόμισαν μεγάλα κέρδη και αποφάσισαν να τα επενδύσουν στην ανοικοδόμηση του Μεγάρου. Η σκέψη τους να ιδρύσουν βιομηχανία τελικής επεξεργασίας και παραγωγής του γλυκού-κίτρου, αποτέλεσε και την αρχή της πτώσης τους. Οι βιομηχανίες του εξωτερικού μποϋκοτάρισαν το κρητικό κίτρο και το προμηθεύονταν μόνο από την Κορσική. Το πλέον αξιόλογο κέντρο παραγωγής κίτρου ήταν ο Δήμος Λαγκάδος και ιδίως τα χωριά Αβδού, Ποταμιές, Γωνιές και Σφεντήλι. Όλη αυτή η περιοχή κατά τη δεκαετία του 1920 έζησε στιγμές μεγάλης ευημερίας. Όμως όπως συμβαίνει πάντα στην ανθρώπινη ζωή, την ευημερία διαδέχεται η ανέχεια. Έτσι και τότε στο τέλος της δεκαετίας αυτής μία ανίατη ασθένεια του δέντρου της κιτριάς, η φυλλοξήρα, ο καρκίνος της κιτριάς, θέρισε την περιοχή και την εξαφάνισε κυριολεκτικά. Ήταν η εποχή της δεκαετίας του 1930. Το Μέγαρον υψώνονταν μεγαλόπρεπα. Διέμεναν σε αυτό όλες οι ευημερούσες Ηρακλειώτικες οικογένειες. Στον ισόγειο χώρο στεγαζόταν η Λέσχη Ηρακλείου, όπου μαζευόταν όλο το ακμάζον Ηράκλειο, οι εκπρόσωποι των βουλευτών και οι εμπορικοί οίκοι, οι οποίοι κατεύθυναν την οικονομία του τόπου. Κάθε Σάββατο διοργάνωναν χορούς, κοσμικές συγκεντρώσεις και φιλανθρωπικές βραδιές και για την χορευτική παιδεία των Ηρακλειωτών μεριμνούσε το χοροδιδασκαλείο Τριανταφυλλάκη, που λειτουργούσε και αυτό στον ισόγειο χώρο του κτιρίου. Μέσα στη γερμανική κατοχή η Λέσχη Ηρακλείου Θεοτοκοπούλος στέγασε στους χώρους της τη Νομαρχία Ηρακλείου. Κατά το τέλος της κατοχής, μία γερμανική νηοπομπή η οποία έπλεε στην Κρήτη με κατεύθυνση την Αφρική, αποτέλεσε στόχο αγγλικού βομβαρδιστικού σμήνους και διαλύθηκε. Ένα από τα πλοία φορτωμένο με πολεμικό υλικό, χτυπημένο, κατέφυγε στο λιμάνι του Ηρακλείου. Η έκρηξη που επακολούθησε έπληξε σοβαρά μαζί με τα άλλα και το Μέγαρον. Όμως στο σύνολο τους οι άνθρωποι που έγραψαν την ιστορία του Μεγάρου έφυγαν όπως έφυγε μαζί τους και η δόξα του. Σήμερα χαρακτηρίζεται ως έργο τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Το μοναδικό για το Ηράκλειο και ολόκληρη την Κρήτη οικοδόμημα, ανακαινίστηκε ριζικά και μεταμορφώθηκε σ’ ένα πολυτελέστατο Ξενοδοχείο. Σας καλωσορίζουμε στο Μέγαρον που θα σας εντυπωσιάσει στην κάθε του λεπτομέρεια και θα σας γοητεύσει σε κάθε σας βήμα. Για το κείμενο αυτό χρησιμοποιήθηκαν αποσπάσματα από το βιβλίο του Κου Στυλιανού Βασιλάκη «Γράμματα Μνημόσυνα Λήθης».  ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ /  ΕΓΧΡΩΜΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ