Η ελληνική σπηλαιολογική κοινότητα χρωστάει αναμφίβολα την ύπαρξή της στο ζεύγος του Ιωάννη και της Άννας Πετροχείλου, οι οποίοι ίδρυσαν το 1950 την Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία.
Ο Γιάννης Πετρόχειλος γεννήθηκε το 1900 στην Σμύρνη από γονείς Κυθήριους. Ήθελε να γίνει συνθέτης και σπούδαζε μουσική. Από το 1917 επιδίδεται στην ορειβασία, ζωγραφίζει και σχεδιάζει τοπία. Εγγράφεται και παίρνει πτυχίο από την Φυσικομαθηματική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (1918-1921).
Η Άννα Πετροχείλου γεννήθηκε, επίσης, στη Σμύρνη και παντρεύτηκε σε ηλικία 17 ετών τον Ιωάννη Πετρόχειλο.
Ο Γιάννης Πετρόχειλος γεννήθηκε το 1900 στην Σμύρνη από γονείς Κυθήριους. Ήθελε να γίνει συνθέτης και σπούδαζε μουσική. Από το 1917 επιδίδεται στην ορειβασία, ζωγραφίζει και σχεδιάζει τοπία. Εγγράφεται και παίρνει πτυχίο από την Φυσικομαθηματική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (1918-1921).
Η Άννα Πετροχείλου γεννήθηκε, επίσης, στη Σμύρνη και παντρεύτηκε σε ηλικία 17 ετών τον Ιωάννη Πετρόχειλο.
Τα έτη 1922-1926 ο Ιωάννης Πετρόχειλος διορίζεται χημικός, ως οργανωτής του χημείου των Σ.Π.Α.Π, ενώ επιτυγχάνει υποτροφία του Υπουργείου Παιδείας για ειδικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης στο Παρίσι για γεωλογία-φυσική γεωγραφία-ανθρωπολογία (1932-1936). Η Αννα Πετροχείλου ακολούθησε τον άνδρα της στο Παρίσι και παρακολούθησε ως ακροάτρια θεωρητικά και πρακτικά μαθήματα σπηλαιολογίας.
Το ζεύγος Πετροχείλου μετά το Παρίσι γυρίζει στα Κύθηρα. Ο Ιωάννης Πετρόχειλος ως καθηγητής στο Γυμνάσιο του νησιού αρχίζει να ασχολείται με την εφαρμοσμένη Σπηλαιολογία εξερευνώντας σπηλαιολογικά το νησί. Το 1937 εκδίδει το πρώτο σύγγραμμά του με τίτλο Γεωτεκτονική και τον γεωφυσικό χάρτη του νησιού (1935). Σχεδίασε και τον Γεωλογικό χάρτη του νησιού που εκδόθηκε από το Ι.Γ.Μ.Ε. αμέσως μετά τον θάνατο του.
Στη συνέχεια μετατίθεται ως καθηγητής στο γυμνάσιο της Άνδρου (1937-1943). Με τον βομβαρδισμό, όμως, του νησιού από τους Γερμανούς αποτεφρώνεται η κατοικία του ζεύγους με αποτέλεσμα την ολοσχερή καταστροφή της οικοσυσκευής τους και του επιστημονικού τους αρχείου, της βιβλιοθήκης, της συλλογής επιστημονικών οργάνων και τα επί 13 χρόνια δοκίμια σπηλαιολογικών και γεωλογικών μελετών. Το 1943 Ο Ιωάννης Πετρόχειλος μετατίθεται στην Αθήνα ως καθηγητής της Ευαγγελικής Σχολής Νέας Σμύρνης. Το 1948 εκδίδει το βιβλίο του για την Ανόργανον και Οργανικήν Χημείαν.
Το 1949 το ζεύγος Πετροχείλου συμμετέχει στην 1η Διεθνή Σπηλαιολογική Συνάντηση στη Valance της Γαλλίας. Το 1950 λαμβάνουν μέρος μετά από πρόσκληση στο 4ο Σπηλαιολογικό Συνέδριο στο Μπάρι της Ιταλίας και το ίδιο έτος το ζεύγος μαζί με έναν μικρό αριθμό αξιόλογων πνευματικών ανθρώπων ιδρύουν την Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία, στην οποία ο Ιωάννης Πετρόχειλος χρημάτισε πρώτος της Πρόεδρος μέχρι το θάνατό του, την 11η Φεβρουαρίου 1960.
Το 1959 μελετούν το μεγάλης τουριστικής αξίας σπήλαιο του Αγίου Ανδρέα Καστανιάς Βοιών. Ο Ιωάννης Πετρόχειλος εξερευνά και ανασκάπτει κατόπιν εντολής του Ι.Γ.Ε.Υ. το σπήλαιο Κόκκινες Πέτρες Πετραλώνων Χαλκιδικής, όπου ανακαλύπτονται ίχνη (οστά και δόντια) από αρκούδα των σπηλαίων, λιονταριού, τίγρης, λύκου, ελαφιού κλπ και προεικάζει ίχνη προϊστορικού ανθρώπου, που επιβεβαιώνονται με την εύρεση και του ανθρώπινου κρανίου από τους επόμενους μελετητές του σπηλαίου.
Κατά την δεκαετία 1950-1960 ο Πετρόχειλος πραγματοποιεί έναν ευρύτατο κύκλο επιστημονικών εργασιών, όπως υδρολογικές μελέτες, μελέτες ύδρευσης 50 κοινοτήτων και της πόλης των Θηβών, κατολισθήσεων, μεταφοράς οικισμών, ενώ ερευνά με συναδέλφους του τη δυνατότητα δημιουργίας υπεδαφικού φράγματος στην κοίτη του Εύηνου ποταμού. Ασχολήθηκε με γεωτρήσεις εντός των Αθηνών (οδός Πατησίων, Νέα Ιωνία, σταθμός Λαρίσης) για την εξέταση του Αθηναϊκού υπεδάφους εν όψει του μητροπολιτικού σιδηροδρόμου Αθηνών, του λεγόμενου Μετρό Αθηνών, που τμήμα του εγκαινιάστηκε το 2000. Δημοσιεύει δε στο Δελτίο της Ε.Σ.Ε. από το 1951 περιγραφές και μελέτες σπηλαίων. Παράλληλα με τις μελέτες του από το 1925 δημοσίευσε πλήθος άρθρων σε επιστημονικά και φυσιολατρικά περιοδικά.
Η Άννα Πετροχείλου μετά τον θάνατο του συζύγου της δεν εγκαταλείπει αλλά συνεχίζει με μεγαλύτερο ζήλο το έργο τους στην σπηλαιολογία. Επί 20 χρόνια διετέλεσε Πρόεδρος της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρίας, ενώ παρέμεινε επίτιμος Πρόεδρος μέχρι και το θάνατό της.
Υπήρξε η πιο διακεκριμένη Ελληνίδα σπηλαιολόγος. Έχει εξερευνήσει πάνω από 1.000 σπήλαια και βάραθρα σε όλο τον κόσμο, καθώς και τα μεγαλύτερα σπήλαια της Ευρώπης, της Κίνας και της Ν. Αμερικής. Στις επιτυχίες της συμπεριλαμβάνονται δυο διανυκτερεύσεις στο σπήλαιο "Τanetal Hohle" της Αυστρίας, στα 6.000 μέτρα μήκος και στα 300 μέτρα βάθος με 0° θερμοκρασία και 100% υγρασία. Η Άννα Πετροχείλου ασχολήθηκε και με την αναρρίχηση και την ορειβασία. Είναι η πρώτη Ελληνίδα που ανέβηκε στην κορυφή του Ολύμπου (1930) και των Άλπεων (1935). Διέσχισε τον «Μαύρο Παγετώνα» της Νορβηγίας και αναρριχήθηκε στα Nuna Tax, ενώ έφθασε μέχρι την 81 μοίρα στο Βόρειο Πόλο. Είναι ακόμα η πρώτη Ελληνίδα που κατέκτησε αναρριχητικά τις κορυφές των Βαρδουσίων, «Μεγάλη Σούφλα» και «Κάτω Ψηλό», την «Υάμπεια» (τη δεξιά από τις δύο «Φαιδριάδες» Δελφών), τον «Κούκο» Παρνασσού, με διανυκτέρευση στα μισά της διαδρομής δεμένη με σχοινί ασφαλισμένο σε καρφί στο βράχο.
Κατά την εξερεύνηση των περισσότερων από 1.000 σπηλαίων στην Ελλάδα στα πενήντα και πλέον έτη της σπηλαιολογικής της δράσης πρώτη εντόπισε κρανία πρωτόγονων ανθρώπων στο σπήλαιο «Αλεπότρυπα», δόντι σπηλαίας Άρκτου στο σπήλαιο «Περάματος», βραχογραφίες και απολιθώματα ζώων και άλλα σημαντικά ευρήματα για την επιστήμη. Παράλληλα εξέδωσε βιβλία («Τα σπήλαια της Ελλάδος»), βιβλία-οδηγούς σπηλαίων και δημοσίευσε σωρεία άρθρων και μελετών. Επί 35 έτη δημοσίευε μελέτες σπηλαίων στα Δελτία της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας.
Έχει τιμηθεί με πληθώρα μεταλλίων και περγαμηνών, όπως από το Υπουργείο Τουρισμού, την Ακαδημία Αθηνών, τη Σπηλαιολογική Εταιρεία Κούβας, την Ακαδημία Τσεχοσλοβακίας και δεκάδες Δήμους, Οργανώσεις, Συλλόγους, Σωματεία του εξωτερικού και εσωτερικού. Τον Ιανουάριο του 2001 τιμήθηκε από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, κ. Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο, με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικος. Η δράση της δεν πέρασε απαρατήρητη και από τους επιστήμονες του εξωτερικού, οι οποίοι μάλιστα έσπευσαν και «βάφτισαν» έναν από τους πολυάριθμους μικροοργανισμούς, θαμώνες των σπηλαίων με το όνομα της γυναίκας που τα ανακάλυψε «Dolichopoda petrochilosi».
Τον Φεβρουάριο του 2001 η μεγάλη Κυρία των Βουνών και των Σπηλαίων έφυγε ήσυχα από κοντά μας. Όλο το βιος της το άφησε κληρονομιά σε όλους τους Έλληνες με την διαθήκη της για την ανάδειξη και την πρόοδο της Ελληνικής Σπηλαιολογίας.
Πηγές:
Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία (ΕΣΕ)
Δελτίο Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας - Τόμος XXII
«Τα σπήλαια της Ελλάδας», Άννα Πετροχείλου
Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία (ΕΣΕ)
Δελτίο Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας - Τόμος XXII
«Τα σπήλαια της Ελλάδας», Άννα Πετροχείλου
http://www.esecrete.gr
