ΑΜΙΡΑΣ - ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

Ο Αμιράς ή τα Αμιρά (κάτοικοι 353 το 2001) είναι χωριό του δήμου Βιάννου, στο Νομό Ηρακλείου. Βρίσκεται στην επαρχία Βιάννου στις νότιες πλαγιές του όρους Δίκτη σε ένα καταπράσινο πλαίσιο από ελαιώνες και οπωροφόρα δένδρα και σε υψόμετρο 680 μ. Πολλές φορές το χωριό δεν αναφέρεται ως αρσενικό αλλά με το ουδέτερο πληθυντικού: τα Αμιρά.

Στα Αμιρά υπάρχει Πολιτιστικός Αθλητικός και Επιμορφωτικός Σύλλογος (www.amiras.info), ο οποίος είναι ιδιαίτερα δραστήριος σε κοινωνικές εκδηλώσεις και πολιτιστικά έργα, ενώ έχουν και ένα τριθέσιο Δημοτικό Σχολείο και μονοθέσιο Νηπιαγωγείο. Η οικονομία του χωριού βασίζεται στη γεωργία και ειδικότερα στην καλλιέργεια πρώιμων κηπευτικών.

Παράγεται κυρίως λάδι. Κύριοι ναοί του χωριού είναι του Μιχαήλ Αρχάγγελου, ο Άγιος Νικόλαος όπου βρίσκεται και το κοιμητήριο, όπως επίσης ο Άγιος Γεώργιος, ενώ υπάρχουν επίσης ναοί και εξωκλήσια, όπως ο Άγιος Χαράλαμπος και ο Αφέντης Χριστός που βρίσκεται δίπλα από τα Λασιθιώτικα βουνά, στα 2.143 μέτρα, όπου ανεβαίνουν με τα πόδια τόσοι πιστοί για την χάρη Του.
Η ονομασία του χωριού προέρχεται από την αραβική γλώσσα και πιθανότατα χτίστηκε κατά την Αραβοκρατία, κτίσμα ίσως κάποιου αμιρά της Κρήτης. Την περίοδο εκείνη ο ανώτερος διοικητής της Κρήτης ονομαζόταν αμιράς ή εμίρης (από το αραβικό amir ή emir, δηλ. άρχοντας, αφέντης).

Το Σεπτέμβριο του 1943 το χωριό αποτέλεσε θέατρο σφαγής 114 ανδρών κατοίκων του, από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής. Η εκτέλεση των ανδρών έγινε στη θέση Αμπέλια, σε αντίποινα για την πανωλεθρία που υπέστησαν οι Ναζί στην περιοχή της Κάτω Σύμης, όπου σκοτώθηκαν 84 Γερμανοί. Στη θέση Σελί έχει ανεγερθεί Πανεπαρχιακό Ηρώο κοντά στον Αμιρά και κάθε χρόνο τελείται μνημόσυνο για τα θύματα της σφαγής.