ΑΡΧΑΙΑ ΠΟΛΗ ΛΑΤΩ

Η Λατώ ήταν αρχαία πόλη της Κρήτης, τα ερείπια της οποίας βρίσκονται περίπου 3 χιλιόμετρα από το χωριό Κριτσά στο νομό Λασιθίου. Η πόλη ήταν κτισμένη σε σημείο το οποίο προσέφερε αμυντική κάλυψη, έχοντας θέα προς τον κόλπο Μιραμπέλου, μεταξύ δύο κορυφών που αποτέλεσαν τις δύο ακροπόλεις της. Αν και η πόλη πιθανόν να προϋπήρχε της άφιξης των Δωριέων, τα ερείπια χρονολογούνται από την Δωρική περίοδο (5ος και 4ος αιώνας π.Χ.). Η πόλη καταστράφηκε περίπου το 200 π.Χ., όμως το επίνειό της, Λατώ προς Καμάρα, το οποίο βρίσκεται κοντά στον Άγιο Νικόλαο, χρησιμοποιούταν και κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής κυριαρχίας στο νησί.

Το γεγονός αυτό οδήγησε σε σύγχυση, καθώς ο Στέφανος Βυζάντιος ανέφερε ότι ο Χένιος, Κρητικός ιστορικός, θεωρούσε πως η Καμάρα και η Λατώ ήταν ένα και το αυτό. Οι σύγχρονοι μελετητές όμως διαχωρίζουν πλέον τις δύο πόλεις.

Αναφορικά με την ονομασία της πόλης υπάρχουν προτάσεις ότι ονομάστηκε από την θεά Λητώ (η Δωρική μορφή του ονόματος της θεάς ήταν Λατώ), και αναφέρεται σε πινακίδες Γραμμικής Β ως RA-TO. Στην αρχαία Λατώ επίσης κυκλοφόρησαν νομίσματα που απεικόνιζαν τη θεά Ειλείθυια η οποία φαίνεται να ήταν η σημαντικότερη θεά της πόλης. Ο Νέαρχος, ναύαρχος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, γεννήθηκε στη Λατώ