Οι κλινικές στο παλιό Ηράκλειο
ΛΕΣ ΚΑΙ ΗΤΑΝ ΧΘΕΣ! - Εις μνήμην Μ. Δετοράκη
Του Δημήτρη Σάββα
Δεν ήταν τελικά ένα όνειρο, όπως θα ήθελα, ή όπως θα ήλπιζα να είναι. Είχα βέβαια κάθε λόγο να πιστεύω σε μια κακή συγκυρία, αφού λίγες ώρες πριν από τη μεγάλη “φυγή” είχαμε μιλήσει στο τηλέφωνο. Ήθελα να μου δώσει κάποιες οδηγίες για το σημερινό πόνημά μου, ως ο πιο αρμόδιος, πράγμα που το έκανε με απλοχεριά και περίσσια ευχαρίστηση, όπως το συνήθιζε πάντα ο ίδιος, αλλά η συζήτησή μας επεκτάθηκε και σ’ άλλα θέματα.
Στο Μουσείο της Ιστορίας της Ιατρικής και στα εκθέματά του, στο κτήριο του Ευαγγελισμού που τελεί κάτω από μια ιδιόμορφη και άκρως ντροπιαστική κατάσταση, αναφερθήκαμε στο αγαπημένο του περιοδικό το “Παλίμψηστο” στο οποίο υπήρξε μόνιμος και από τους πλέον συνεπέστατους συνεργάτες και ανανεώσαμε το ραντεβού μας... αλλά... Μας πρόλαβε εκείνο το αφεύγατο βράδυ της 2ας του Ιούνη, Δευτέρα κιόλας.
Και τι δεν πέρασε από το μυαλό μου, και τι δεν συνεχίζει να περνά συνεχώς! Εικόνες, μνήμες, θύμησες, λόγια και έργα αυτού του Ανθρώπου! Του εκφραστή του ήθους και της σεμνότητας, του εκπροσώπου της απλότητας και της εντιμότητας, του πιστού υπηρέτη της Ιατρικής επιστήμης, του ακούραστου και μεθοδικού ερευνητή, ενός Ανθρώπου που είχε απεριόριστο σεβασμό στον συνάνθρωπό του, αυτού του “άλλου”, τώρα πια, του Ανθρώπου που, κατά τον ποιητή “είχε τις χάρες όλες”! Του σεβαστού, αείμνηστου γιατρού και ευπατρίδη, Μανόλη Δετοράκη. Μια από τις περιπτώσεις ενός καθολικού ανθρώπου που δεν μπορεί κανείς να υπερβάλει με τα λόγια. Έχουν παρέλθει περίπου δυο δεκαετίες, ίσως και παραπάνω. Γύρω στις 1.10 το μεσημέρι μαζί με τον Ανδρέα, το Στεφανή, όπως ο ίδιος συνήθιζε να τον λέει, το Μηνά και εμένα. Όλοι μας τον περιμέναμε, το είχαμε και μας είχε συνηθίσει να έρχεται στο Τμήμα των Αρχείων, στα Αχτάρικα, καθημερινά, για να ξεφυλλίσει έγγραφα του Αρχείου της Δημογεροντίας. Ίσως ήταν ο μόνος ερευνητής που τόσο διεξοδικά είχε μελετήσει το προαναφερόμενο Αρχείο. Τον “βλέπω” να μπαίνει βιαστικά, να “χαιρετά” το Νίκο το Γιανναδάκη και τον κύριο Μενέλαο τον Παρλαμά και να πιάνει αμέσως δουλειά. Πάντοτε είχε κάτι να μας πει και τον ρωτούσα: “Γιατρέ, κανένα νέο;”. Δεν αργούσε να μας δώσει την απάντηση: “Ξέρετε τι μου θυμίζει αυτό το περιεχόμενο του εγγράφου; Παλιά, ως μαθητές του Γυμνασίου, πηγαίναμε με τα πόδια από το Αμαριανό στο Καστέλι και επιστρέφαμε το απογευματάκι. Συνήθως εξαντλημένοι αλλά και πεινασμένοι. Ένας συμμαθητής μου που έμενε στα πρώτα σπίτια του χωριού μου, του Αμαριανού, καθώς μπαίναμε, απευθύνεται στη μάνα του. Ε Μα, τί έψησες σήμερα; Ρεβύθια, του απαντά εκείνη. Μήπως έχει και πράμα καμπλιές για σαλάτα; Ρωτάει τη μάνα του ο μαθητής, για να πάρει την απάντηση. Είντά ’σαι και θες να φας και σαλάτα, δικηγόρος;”. Και πολλά άλλα. Πάντοτε επίκαιρος, υπομονετικός, καλωσυνάτος, καταδεκτικός. Ολύμπιος! και ανιδιοτελής. Τι ευχαρίστηση ένιωθε ο ίδιος όταν έβρισκε κάποιο νέο στοιχείο και τι χαρά, την οποία ήθελε να μοιράζεται μαζί μας. Πόσες φορές αγοράζοντας κάποια βιβλία, τα οποία τον ενδιέφεραν από διάφορα καταστήματα στο Μοναστηράκι, με έντονη ικανοποίηση το ανακοίνωνε στην Άννα και εφόσον το βιβλίο δεν περιεχόταν σ’ αυτά της Βικελαίας, ο ίδιος έφερνε ένα φωτοαντίγραφό του για να υπάρχει. Να το διαβάσουν κι άλλοι, να το μελετήσουν και οι επόμενοι, το θεωρούσε χρέος του, αυτό ήταν το μεγαλείο αυτού του Ανθρώπου!
Το σημερινό κείμενό μου, το αφιερώνω στον ίδιο και υποκλινόμενος στη μνήμη του, τον ευχαριστώ από καρδιάς. Γι’ αυτά που μου πρόσφερε, γι’ αυτά που μας πρόσφερε. Τον θεωρώ ένα κομμάτι αυτής της πόλης που τόσο αγάπησε και την υπηρέτησε κατά τρόπο θαυμαστό, τον νιώθω ως μέρος της ιστορικής της διαδρομής. Και μου είναι αδιανόητο να σκεφθώ ότι κάθε πνευματικό δημιούργημα που αφορά σ’ αυτό τον τόπο, δεν ακουμπάει πάνω στους Στέργιο Σπανάκη, Νικόλαο Σταυρινίδη, Ελευθέριο Πλατάκη, αλλά και στον Μανόλη Δετοράκη.
Ηράκλειο, κατά τα τέλη της δεκαετίας του πενήντα. Ένας οδηγός που έφθασε στα χέρια μου από τον καλό συνάδελφο Στέφανο Γρατσέα, του Αντώνη και της Πόπης Λουκάκη, μας παρέχει πολλές πληροφορίες, μεταξύ των άλλων περιγράφει τις κλινικές της πόλης μας. Στο σύνολό τους είναι είκοσι οκτώ, συμπεριλαμβανομένου φυσικά και του Πανανείου Δημοτικού Νοσοκομείου, του οποίου ο αριθμός του τηλεφώνου του ήταν τριψήφιος και συγκεκριμένα 2-02.
“Η σημερινή θλιβερή κατάσταση που βρίσκεται το άλλοτε Πανάνειο Δημοτικό Νοσοκομείο, δεν φαίνεται να συγκινεί κανένα αρμόδιο. Σαν απομεινάρι ανελέητου βομβαρδισμού, ορθώνει πεισματικά τους πέτρινους τοίχους του στη φθορά του χρόνου και το κωδωνοστάσιο του Αγ. Παντελεήμονα “μεγαλοπρεπώς εξέχον”, απαλύνει τον αποτροπιασμό που νιώθεις, βλέποντας έργα “βεβήλων και αφρόνων” και σου δίδει μια ελπίδα για κάποια μελλοντική αποκατάσταση. Σε καμιά ευνομούμενη χώρα, δεν θα έσπευδαν να καταστρέψουν ένα δημόσιο κτήριο, αν προηγουμένως δεν είχε εξασφαλιστεί με τεκμηριωμένη μελέτη, η μελλοντική χρήση του χώρου. Γραφειοκρατία, κρατική αναλγησία και υπαλληλικός ωχαδερφισμός, αποτελούν τα τρία κακά της μοίρας μας. Δεκαπέντε χρόνια τώρα, ένα ιστορικό δημόσιο κτήριο (Δημοτικό ή Δημόσιο, ποιός στ’ αλήθεια ξέρει;) απογυμνωμένο και άθλιο, μας δείχνει δραματικά το πραγματικό μας πρόσωπο. Οι μόνοι που νοιώθουν αληθινό πόνο, βλέποντας τα απομεινάρια “του ασύλου τούδε των νοσούντων”, είναι όσοι επιζώντες νοσηλεύτηκαν σ’ αυτό και ιδιαίτερα όσοι επιζώντες εργάστηκαν σ’ αυτό, ως επιστημονικό, νοσηλευτικό ή διοικητικό προσωπικό. Σ’ αυτή την ομάδα καταλέγεται και η δική μου ταπεινή παρουσία - ένα σύντομο πέρασμα - το 1965-6.
Μ’ αυτό τον τρόπο εκφράστηκε και διατύπωσε τις απόψεις του που πάντα ήταν ξεκάθαρες και κρυστάλλινες, ο Μανόλης Δετοράκης, πριν από δεκαπέντε περίπου χρόνια, θέλοντας να τιμήσει την 90η επέτειο των εγκαινίων του Πανάνειου Δημοτικού Νοσοκομείου. Το συγκεκριμένο νοσοκομείο προσέφερε πολλά. Οι προσπάθειες των λίγων γιατρών αλλά και των νοσοκόμων, ήταν πράγματι ηρωικές. Ασθενείς και πονεμένοι, εύποροι και άποροι, βρήκαν θεραπεία και φροντίδα. Το Πανάνειο περιελάμβανε Παθολογικό και Χειρουργικό Τμήμα καθώς και δυο παραρτήματα των συφιλιδικών γυναικών και των μολυσματικών νοσημάτων. Τα ειδικά αυτά παραρτήματα για τα αφροδίσια νοσήματα ήταν αναγκαία επειδή λόγω της μικτής κατοχής των ξένων στόλων, στην πόλη μας αλλά και στα Χανιά, βρίσκονταν πολλές γυναίκες ελευθερίων ηθών. Θα συνεχίσω όμως την αναφορά μου αλφαβητικά και στις υπόλοιπες Κλινικές, εκείνης της εποχής.
Ο ‘Αγιος Μηνάς” στην οδό Μιλάτου, ήταν χειρουργική και παθολογική κλινική. Ιδιοκτήτης της ήταν ο Λίτινας που συνεργαζόταν με τους ιατρούς Τζεβά, ο οποίος έκανε και τον ιατροδικαστή και Γιάννη Αθητάκη, πατέρα του σημερινού γιατρού Νίκου Αθητάκη.
Επίσης, παθολογική και χειρουργική κλινική ήταν η “Αγία Μαρίνα” στην οδό Μεραμβέλλου, με γιατρούς τους Παπαγεωργίου Κων/νο, παθολόγο και τον ουρολόγο Μανωλόπουλο.
Στην οδό Τρυφίτσου ήταν η χειρουργική κλινική “Άγιος Παντελεήμων” με γιατρούς τον χειρουργό Μπαλτζάκη και παθολόγο το Στέλιο Ανδρουλάκη.
Στον Άγιο Ιωάννη ήταν η νευρολογική κλινική “Άγιος Ιωάννης”.
Στην πλατεία Αρκαδίου ήταν η μαιευτική κλινική “Άγιος Ελευθέριος” του μαιευτήρα Πατεράκη
Στην οδό Καρτερού η κλινική “Απόστολος Παύλος” με τους γιατρούς Βαγγέλη Σταματάκη παθολόγο, Σήφη Μιχελάκη χειρουργό και τον καρδιολόγο Μιχάλη Νικολούδη, εκ Γαλιάς ορμώμενο, με τον οποίο είχα την τύχη να μιλήσω αυτές τις μέρες και τον ευχαριστώ θερμά για τις σημαντικές του πληροφορίες που μου έδωσε. Ο Μιχάλης Νικολούδης ήταν ο δεύτερος καρδιολόγος που ήρθε στην πόλη μας. Ο πρώτος ήταν ο Γιάννης Σχιζάκης, αδελφός του αρχίατρου Εμμανουήλ Σχιζάκη, πατέρα του γνωστού αρχιτέκτονα και μηχανικού Κωστή Σχιζάκη. Για τον καρδιολόγο Γιάννη Σχιζάκη θα μιλήσουμε παρακάτω. Ο καρδιολόγος Μιχάλης Νικολούδης είναι ο πρώτος Έλληνας διδάκτωρ της Ιατρικής Ακαδημίας του Ντίσελντορφ της Γερμανίας. Μεσαρίτης όπως προαναφέραμε, έκανε δυο χρόνια γιατρός στις Μοίρες και έφτασε μέρα που έβλεπε και εβδομήντα αρρώστους, όπως μου είπε ο ίδιος. Σκληρές βέβαια εκείνες οι εποχές και οι ασθενείς δεν είχαν καμιά οικονομική δυνατότητα. Ο ίδιος υπήρξε άριστος επιστήμονας και με υπερβολική αφοσίωση στον πάσχοντα συνάνθρωπο!
Στο αδιέξοδο της οδού Μινωταύρου ήταν ο “Άγιος Τίτος” με γιατρούς τον Φακιολάκη και τον Νταγιαντά.
Ακόμα η “Αγία Παρασκευή” του γνωστού γιατρού Κουβίδη στην οδό Κουρμούληδων.
Η κλινική “Άγιος Γεώργιος” στην οδό Χατζηδάκη με γιατρούς τους χειρουργούς Προχεράρη και Κριτσωτάκη, με τον παθολόγο Φουντουλάκη, με τον ωτορινολαρυγγολόγο Μαραγκάκη και με τον ουρολόγο Σταύρο Μακρυδάκη. Μ’ αυτή την κλινική συνεργάστηκε και ο μεγάλος καρδιολόγος Ιωάννης Σχιζάκης. Ο πρώτος καρδιολόγος που ήρθε στην πόλη του Ηρακλείου αλλά και στην Κρήτη ολότελα, σύμφωνα με πληροφορίες που έχω. Στην αρχή ήταν στρατιωτικός γιατρός και στην συνέχεια πήγε στο Άαχεν και πήρε την ειδικότητά του. Τότε ήρθαν τρεις συνολικά από το Άαχεν στην Ελλάδα. Ο Σχιζάκης από το Ηράκλειο, ο Ντούνης από την Αθήνα και ο Σαμαράς από τη Μεσσηνία (θαρρώ πως είναι ο πατέρας του σημερινού γνωστού πολιτικού Αντώνη Σαμαρά). Ο καρδιολόγος Γιάννης Σχιζάκης ήταν από τους πρώτους που χειρίστηκαν καρδιογράφο. Ο συγκεκριμένος καρδιογράφος πρόσφατα παραδόθηκε από τον ανιψιό του Κωστή Σχιζάκη στον αείμνηστο Μανόλη Δετοράκη, προοριζόμενος για το Μουσείο Ιστορίας της Ιατρικής. Χαρακτηριζόταν ως επαρκής καρδιολόγος και ήταν άριστος στη δουλειά του. Σύμφωνα με πληροφορίες του καλού φίλου και λογίου, φαρμακοποιού Γιάννη Χλουβεράκη, τότε ο καρδιολόγος έκανε το τεστ κοπώσεως στον ασθενή, με δυο τρόπους. Ο πρώτος ήταν η σκάλα που ο ασθενής έπρεπε να ανεβοκατέβει, και ο δεύτερος, κάποια απόσταση που όριζε ο γιατρός και έπρεπε να κάνει ο ασθενής του.
Στην οδό Δελημάρκου ήταν η μαιευτική - γυναικολογική κλινική του Ιερωνυμάκη.
Στην οδό Ταξιάρχου Μαρκοπούλου ο “Κυανούς Σταυρός”.
Ιδιαίτερα ξακουστή η νευρολογική κλινική του Κωνιού. “Θαρρώ πως είσαι για του Κωνιού” είναι μια φράση που λέγεται και σήμερα. Επίσης φημολογείται πως, όταν φυσούσε νοτιάς ο γιατρός και το προσωπικό της κλινικής ξεκινούσαν τη δουλειά τους πιο μπροστά από την καθιερωμένη ώρα, επειδή λόγω του καιρού οι “τρόφιμοι” βρίσκονταν εν “εξάλλω καταστάσει”. Σήμερα βέβαια λέγεται και το άλλο, πάντα μεταξύ σοβαρού και αστείου: “Κρίμα που έκλεισε ο Κωνιός”!
Υπήρχε ακόμα στην οδό Καντανολέοντος η μαιευτική κλινική του Λυγνού.
Η μαιευτική κλινική της Μακαρώνα - Τζάνη, στην οδό Μονής Καρδιωτίσσης, στο κτήριο που σήμερα στεγάζονται τα Γενικά Αρχεία.
Στην οδό Στρατηγού Πεζανού η χειρουργική κλινική “Μεγαλόχαρη” με τους χειρουργούς Μανόλη Μανουρά, Ζουριδάκη, τον ουρολόγο Μανούσο Παναγιωτάκη και τον παθολόγο Ταμιωλάκη.
Δίπλα στο ΙΚΑ μια άλλη “Μεγαλόχαρη” μαιευτική κλινική του Ασλανίδη.
Στην οδό Μαρογιώργη επίσης ήταν και η κλινική του μαιευτήρα Μπαλτζάκη.
Στο δρόμο Μονής Καρδιωτίσσης η οφθαλμολογική κλινική του Παπαματθαιάκη, την οποία στη συνέχεια πήρε ο οφθαλμίατρος Γεώργιος Μαρκάκης.
Στις Πατέλες λειτουργούσε η νευρολογική κλινική του Χριστόφορου Παπαϊωάννου, εξαίρετου γιατρού και ανθρώπου.
Επίσης η ωτορ/λογική κλινική του Γιάννη Συγκελάκη στην οδό Σφακίων
Η κλινική “Τίμιος Σταυρός” στην οδό Θαλήτα και Λαχανά, με γιατρούς τους Πηγάκη και Πουλινάκη.
Στην οδό Μηλιαρά υπήρχε η γυναικολογική κλινική του Φανουράκη
Στην οδό Σμύρνης η ωτορ/γική κλινική του Φλουράκη.
Στην Αλικαρνασσό είχε την κλινική του ο γνωστός και πολυγραφότατος γιατρός Χαβάκης. Σήμερα έχουμε τα πολύτιμα βιβλία του για τα βότανα και όχι μόνο. Ο γιατρός Χαβάκης έκανε και λουτροθεραπεία στην κλινική του, μέσα σε μεγάλες λεκάνες με μπουκάλια που περιείχαν λουτρά από το φαρμακείο Δαμβέργη.
Στην οδό Ντεντηδάκηδων ήταν η “Πολυκλινική” με χειρουργό το Στέλιο Γιαμαλάκη και με τους παθολόγους Πωλιουδάκη και Σουριαδάκη.
Σύμφωνα με έρευνα του Μανόλη Δετοράκη, οι γιατροί Γιαμαλάκηδες, ο πατέρας Χαράλαμπος και ο άξιος γιός του Στυλιανός, κατέλιπαν λαμπρή και αιώνια μνήμη, γιατί υπήρξαν εξαίρετοι επιστήμονες, αληθινοί πατριώτες, πρότυπα αρετής και υποδείγματα σεμνότητας και μετριοφροσύνης. Γιος του Στυλιανού Γιαμαλάκη επίσης, είναι ο γιατρός Χαράλαμπος Γιαμαλάκης που ζει στην Αθήνα. Η λαϊκή Κρητική μούσα τίμησε τους Γιαμαλάκηδες λαμβάνοντας υπόψη την αρχοντιά τους και την επιστημονική τους αίγλη:
“Άμα λουστεί και χτενιστεί
και βγει στο Περαχώρι
τάξε πως είναι του γιατρού
του Γιαμαλάκη κόρη”.
“Ήθελα να ’μουνα γιατρός
ωσάν το Γιαμαλάκη
για να σου γιάνω την πληγή
ψιλομελαχροινάκι”.
“Ο Γιαμαλάκης ο γιατρός
μου ξέταξε το αίμα
και μούπενε πως δεν μπορώ
να ζω χωρίς εσένα”.
Πάνω από το φαρμακείο του Κοκκάλη, στην οδό 1821, είχε την κλινική του ο Μαυροφόρος, που αργότερα έκανε το “Ασκληπιείο”, στην οδό Ψαρομηλίγγων ήταν η κλινική του Κώστα Βογιατζάκη και επίσης υπήρχε και το “Ιπποκράτειο” με τον παθολόγο Ξεκαρδάκη και τους άλλους γιατρούς Πουλιανάκη, Βαρουχάκη, Μαλλιαράκη
Ο “Ευαγγελισμός” επίσης στην οδό Θεοτοκοπούλου με τους γιατρούς Χατζάκη.
Καργιωτάκη, Ιορδάνη Δατσέρη και Κώστα Μαρκατάτο, ο οποίος δώρισε και το μερίδιό του, το 1/3, στο Πανεπιστήμιο. Το κτήριο αυτό σήμερα, τραβάει το δικό του Γολγοθά και οι ένοικοί του, κακώς κατά τη γνώμη μου, επικαλούνται το πανεπιστημιακό άσυλο. Ήταν στα οράματα του μεγάλου μας πια απόντα, Μανόλη Δετοράκη, εκεί να στεγαστεί το Μουσείο της Ιστορίας της Ιατρικής, όπως και προαναφέραμε.
Η ωτορ/λογική κλινική του Άγγελου Ραμουτσάκη, την παιδιατρική κλινική δίπλα στον “Ευαγγελισμό” με τους παιδιάτρους Σεργάκη, Κώστα Ψαράκη και Ζαχαρία Μουρτζίδη
Την παιδιατρική κλινική, τους “Άγιους Πάντες” με τους γιατρούς Γεώργιο Παπαδάκη, Γεώργιο Καρπαθάκη και Μηνά Περδικογιάννη. Αυτή ήταν στην συμβολή των οδών Γουβερνέτου και Ιερωνυμάκη.
Κατά τον Μανόλη Δετοράκη, γύρω στα τέλη της δεκαετίας του εξήντα, το Ηράκλειο είχε περίπου τριάντα πέντε κλινικές, ίσως και παραπάνω. Ο ίδιος υπήρξε ελεγκτής ιατρός από την πλευρά του ΙΚΑ σε αρκετές απ’ αυτές. Όμως και άλλοι ελεγκτές ήταν ο χειρουργός Μπαλτζάκης και ο μαιευτήρας Νικόλαος Μαράκης. Έλεγχοι βέβαια γίνονταν και από τον στρατιωτικό γιατρό της Φρουράς Ηρακλείου, από τον Σχολίατρο αλλά και από τον γιατρό του Νομιατρείου.
Αυτή ήταν η εικόνα σχετικά με την ιατρική περίθαλψη των Ηρακλειωτών, εκείνα τα χρόνια. Τα πραγματικά δύσκολα και σκληρά. Τότε που η τεχνολογία δεν είχε κάνει τόσο εντυπωσιακή την εμφάνισή της. Τότε που η λέξη συνάνθρωπος είχε βαρύτητα!
Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους ανθρώπους που με βοήθησαν στην προσπάθειά μου συτή. Μια βαθειά υπόκλιση και ένα μεγάλο ευχαριστώ, στον αείμνηστο και σεβαστό γιατρό Μανόλη Δετοράκη, τον επιστήμονα με την πολύπλευρη, αποτελεσματική και ανιδιοτελή προσφορά. Μια προσφορά με συνέχεια αλλά και διάρκεια. Πολλοί τον θυμούνται ως αγροτικό γιατρό στις Μάλλες της Ιεράπετρας, πολλοί έχουν ως φωτεινό παράδειγμα τον Άνθρωπο Μανόλη Δετοράκη. Ας μου επιτραπεί αυτό το πόνημά μου, να είναι κάποια λουλούδια πάνω στο ελαφρύ χώμα που τον σκεπάζει. Επίσης θα ήθελα να ευχαριστήσω τον πολύ πρόθυμο καρδιολόγο γιατρό κ. Μιχάλη Νικολούδη, τον καλό φίλο και αρχιτέκτονα Κωστή Σχιζάκη για τις πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες του, τον λόγιο και ακούραστο φαρμακοποιό κ. Γιάννη Χλουβεράκη και επίσης τον φαρμακοποιό κ. Μανόλη Παπαχατζάκη για την προσφερόμενη βοήθειά του μ’ εκείνη την χαρακτηριστική σεμνότητα που πάντα τον διακρίνει. Τέλος οφείλω ευχαριστίες στον αγαπητό φίλο και φιλόλογο καθηγητή Σήφη Κοσόγλου για τις πολύτιμες συμβουλές του αλλά και σ’ όλους εσάς.
ΠΗΓΗ - ΕΦΗΜ ΠΑΤΡΙΣ
