ΟΙ ΠΡΟΜΑΧΩΝΕΣ ΤΟΥ ΧΑΝΔΑΚΑ !!!

ΠΡΟΜΑΧΩΝΑΣ ΜΑΡΤΙΝΕΓΚΟ

Bρίσκεται στο νοτιότερο σημείο του οχυρού περιβόλου. Πήρε το όνομά του από τον Gabri-
ele Tadini Martinengo. Ο προμαχώνας έχει συμμετρική διάταξη, με ίσες τις πλευρές των με-
τώπων του, δυο ημικυκλικά τμήματα και δυο χαμηλές πλατείες. Σύμφωνα με τη σχεδίαση
του Giulio Savorgnan, τόσο προς την ανατολική όσο και προς τη δυτική χαμηλή πλατεία
οδηγούσε θολοσκεπής πύλη.

H κατασκευή του προμαχώνα Μαρτινέγκο, συνέπαισε σε μια χρονική στιγμή που τα πρά-
γματα ήταν ιδιαίτερα δύσκολα για τους Βενετούς. Έτσι επιμηκύνθηκε μόνο η μια πύλη
αυτή που οδηγούσε στην ανατολική χαμηλή πλατεία. Προκειμένου να εξασφαλιστεί
η σύνδεση της δυτικής χαμηλής πλατείας με τ ο ισόπεδο του προμαχώνα, κατασκευά-
στηκε στη δυτική πλευρά της ένα κεκλιμένο επίπεδο. Η αντίστοιχη πύλη δεν ολοκλη-
ρώθηκε ποτέ και από τότε χρησιμοποιήθηκε ως αποθηκευτικός χώρος.

ΠΡΟΜΑΧΩΝΑΣ ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΑ

Ο Προμαχώνας Παντοκράτορα στην αρχή ονομαζόταν προμαχώνας του Αγίου Αντωνίου
από την ομώνυμη εκκλησία που βρισκόταν στην εξωτερική πλευρά της οχύρωσης. Μετά το
1562 επικράτησε να λέγεται προμαχώνας του Παντοκράτορα από τη μικρή ομώνυμη εκκλη-
σία που βρισκόταν κοντά στο εσωτερικό της οχύρωσης. Η στρατιωτική πύλη προς την ανα-
τολική χαμηλή πλατεία είχε την ιδιομορφία να αποτελεί το ένα σκέλος της μιας από τις
τρεις κύριες πύλες εισόδου - εξόδου των πολιτών στο φρούριο, δηλαδή της πύλη Παντο-
κράτορα. Στα χρόνια που ακολούθησαν επικράτησε η ονομασία Χανιόπορτα, λόγω της
εξόδου των Ηρακλειωτών προς τα Χανιά.

ΠΡΟΜΑΧΩΝΑΣ ΙΗΣΟΥ

Ο Προμαχώνας Ιησού βρίσκεται δίπλα απο την σημερινή Καινούργια πόρτα, πάνω στον
οποίο βρίσκεται η περιοχή Βίγλα, Ο προμαχώνας Ιησού πήρε το όνομά του από τη μικρή
εκκλησία του Ιησού Χριστού που βρισκόταν κοντά προς την εξωτερική πλευρά του προμα-
χώνα. Έχει δυο ημικυκλικά τμήματα και δυο χαμηλές πλατείες με κανονιοθυρίδες, Στη χα-
μηλή πλατεία της βρίσκεται το κηποθέατρο Μάνος Χατζιδάκις όπου γίνονται θεατρικές και
μουσικές εκδηλώσεις. Από το εσωτερικό της πόλης προς τις χαμηλές πλατείες οδηγούσαν
δυο θολοσκεπείς στρατιωτικές πύλες.

ΠΡΟΜΑΧΩΝΑΣ ΒΗΘΛΕΕΜ

O προμαχώνας Βηθλεέμ πήρε το όνομά του από τη μικρή εκκλησία της Παναγίας της
Βηθλεέμ που βρισκόταν κοντά. Έχει τα ίδια χαρακτηριστικά και των άλλων προμα-
χώνων του Χάνδακα, δύο ημικυκλικά τμήματα, δύο χαμηλές πλατείες, στις οποίες οδη-
γούν δυο θολοσκεπείς στρατιωτικές πύλες. Στις χαμηλές πλατείες υπάρχουν χτιστές
κανονιοθυρίδες και στοές εξόδου προς την τάφρο.

ΠΡΟΜΑΧΩΝΑΣ ΒΙΤΟΥΡΙ

Ο προμαχώνας Βιτούρι βρίσκεται ανάμεσα στον Προμαχώνα Ιησού και τον Προμαχώνα
Σαμπιονάρα απέναντι απο τον λόφο της Αναλήψεως. Ο Προμαχώνας Βιτούρι μαζί με τον
Προμαχώνα Μαρτινέγκο ήταν οι ισχυρότεροι χερσαίοι Προμαχώνες της Κάντια, και αυτό
είχε σαν αποτέλεσμα να δεχτούν, και το κυριότερο βάρος των επιθέσεων απο τους
Τούρκους. Το ανατολικό μέτωπο του εκτείνεται προς την πλατεία του Αγ. Φραγκίσκου
την σημερινή πλατεία Ελευθερίας, με την ιδιαιτερότητα οτι αποτελούταν απο υμικυκλικό
τμήμα χωρίς χαμηλή πλατεία, ενώ το νοτιοδυτικό κατέληγε σε χαμηλή πλατεία. σε μήκος
εκατόν εξήντα δύο βημάτων, απόσταση που τον έκανε ευάλωτο γιατί έχοντας απέναντι
του το φρούριο του Αγιόυ Δημητρίου θανάσιμο εχθρό όλης αυτής της πλευράς της πολι-
τείας στο ίδιο ύψος με τα θωράκια του προμαχώνα δεν υπάρχει αμφιβολία πως δεν θα
μπορούσε να στηρίξει επαρκώς την άμυνα του. Ο προμαχώνας Βιτούρι στην αρχή ονομά-
στηκε Γωνία Καλλέργη, έπειτα του Αγίου Ελευθερίου, από τη μικρή παλιά εκκλησία που
βρισκόταν κοντά και τέλος επικράτησε να λέγεται προμαχώνας Βιτούρι .

Σήμερα το ανατολικό μέτωπο του προμαχώνα, βρίσκεται κάτω από τις επιχωματώσεις με
τις οποίες σχηματίστηκε το επίπεδο στο οποίο διαμορφώθηκε η λεωφόρος Δημοκρατίας
και το πάρκο Γεωργιάδη. Το δυτικό του μέτωπο σώζεται ολόκληρο. Ο χώρος της τάφρου
κάτω από το ευθύγραμμο τμήμα των προμαχώνων Βιτούρι και Ιησού, έχει γίνει δημοτικός
χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων.

ΠΡΟΜΑΧΩΝΑΣ ΣΑΜΠΙΟΝΕΡΑ

Στην αρχή ονομάστηκε μικρός Μαρτινέγκο προς τιμή του Gerolano Martinengo. Αργότερα
επικράτησε να λέγεται προμαχώνας Σαμπιονάρα, δηλαδή της Άμμου. Είναι ο ένας από
τους δυο ακραίους προμαχώνες της οχύρωσης και έχει ανακατασκευαστεί κατά ένα μεγά-
λο μέρος από τους Τούρκους. Είχε ένα μόνο ημικυκλικό τμήμα, και μια χαμηλή πλατεία
στη νότια πλευρά ενώ βορειοδυτικά είχε κατασκευαστεί κάθετα. Προς τη δυτική πλευρά
του προμαχώνα υπήρχε διαμορφωμένος σε ψηλότερο επίπεδο, ο επιπρομαχώνας Τζάνε.
Σήμερα πάνω στον προμαχώνα υπάρχει το Γυμνάσιο Εμπορική.

ΠΡΟΜΑΧΩΝΑΣ ΑΓΙΟΥ ΑΝΔΡΕΑ

Ο προμαχώνας Αγίου Ανδρέα στην αρχή ονομάστηκε προμαχώνας του Αγίου Πνεύματος
από την ομώνυμη μικρή εκκλησία που βρισκόταν στην εξωτερική πλευρά της οχύρωσης.
Το 17ο αι. επικράτησε να λέγεται προμαχώνας Αγίου Ανδρέα από την εκκλησία που
βρισκόταν στο εσωτερικό της οχύρωσης. Ο ενετικός προμαχώνας είχε ένα μόνο ημικυ-
κλικό τμήμα και μια χαμηλή πλατεία. Η βόρεια πλευρά του ήταν ευθύγραμμη και σ αυτήν
υπήρχε η πύλη Αγίου Ανδρέα. Οι Τούρκοι ανακατασκεύασαν ολόκληρο τον προμαχώνα.
Πρέπει να αναφέρουμε οτι απο τον συγκεκριμένο Προμαχώνα έγιναν οι κρίσιμοι εφόδοι
των Τούρκων για την κατάληψη του Χάνδακα ύστερα από την προδοσία του Ανδρέα
Μπαρότσι το 1668, ο οποίος υπέδειξε τα ασθενέστερα σημεία του φρουρίου στους προ-
μαχώνες του Αγίου Ανδρέα και της Αμμουδιάς, στην ανατολική γωνία των τειχών.
O προμαχώνας του Αγίου Ανδρέα βρίσκεται μεταξύ της σημερινής παραλιακής οδού και
της Λεωφόρου Εθνάρχου Μακαρίου, είναι θεμελιωμένος πάνω σε σκληρό βράχο, έχει
ύψος τριάντα πόδια.