ΠΑΤΣΙΔΕΡΟΣ - ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

Ο Πατσίδερος (278 κάτοικοι το 2001) είναι χωριό και ομώνυμο Δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Μινώα Πεδιάδος (πληθυσμος 16.810,απογραφη 2011) με έδρα το Αρκαλοχώρι του νομού Ηρακλείου στην πρώην επαρχία Μονοφατσίου. Είναι χτισμένο στην ανατολική πλαγιά λόφου με υψόμετρο 564 μέτρα με όμορφη θέα στο όρος Δίκτη. Απέχει 29 χλμ. από το Ηράκλειο Κύρια προιόντα είναι το ελαιόλαδο και τα οινοστάφυλα. Οι κάτοικοι ασχολούνται και με την κτηνοτροφία. Οι ιεροί ναοί είναι ο Μιχαήλ Αρχαγγελος (κεντρική εκκλησία) η Αγ. Παρασκευή ,ο Αγ. Αντωνίος, ,η Παναγία, ο Αγ. Ιωάννης ο Πρόδρομος (στη περιοχή Πύργος, λίγο έξω απο το χωριό). Οι τρεις τελευταίες είναι παλιές εκκλησίες και σώζονται υπολείμματα τοιχογραφιών .

Η ονομασία του χωριού είναι άγνωστο από πού προήλθε. Το 1583αναφέρεται Pacid(h)aro με 61 κατ. (Καστροφύλακας, Κ97). Κατά το Στέργιο Σπανάκη, η ονομασία δεν έχει σχέση με το paciero (paciere)= ειρηνοποιός.Αργότερα αποτέλεσε έδρα κοινότητας, στην οποία υπήχθη και το χωριό Ζίντα. Στην εκκλησία της Παναγίας λειτούργησε μία Μονή με τρία παρακείμενα κελιά.

Η Μονή αυτή είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την εκπαίδευση καθώς λειτούργησε ως κρυφό σχολειό στα χρόνια της τουρκοκρατίας με 2 δασκάλους.Ο ένας απο αυτούς ονομάζονταν Μιχαήλ Πατερόπουλος [επιβεβαιώνεται και απο τον Ν.Καζαντζάκη στο βιβλίο "αναφορά στο Γκρέκο", ως ο πρώτος του δάσκαλος]. Ο Μ.Πατερόπουλος μαζί με τη γυναίκα του και το γιό του Νικόλαο βρήκαν τραγικό θάνατο στη μεγάλη σφαγή της 25ης Αυγούστου 1898 στο Ηράκλειο.Ο άλλος δάσκαλος ήταν ένας ιερομόναχος που απο τους κατοίκους του χωριού ονομαζόταν "Γερομόναχος".

Το κτίριο της Μονής καταστρεφόταν σε κάθε επανάσταση. Συγκεκριμένα, το 1896 οι Τούρκοι κατέκαψαν την Μονή που αργότερα ανοικοδομήθηκε με έξοδα της Μονής Αγίου Γεωργίου Απανωσήφη. Η εκκλησία σήμερα εορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου (γενέθλιο της Θεοτόκου) όμως μέχρι το 1866 ήταν αφιερωμένη στην Κοίμηση, για αυτό τιμάται και εκείνη την ημέρα. Στο ανώφυλλο της εξώπορτας υπάρχει χαραγμένη η χρονολογία 1695